[zaloguj się]
[pdf]

PRZEŚWIADCZYĆ (9) vb pf

przeświadczyć (7), przeświaczyć (1), przeświadszyć (1); przeświadszyć RejZwierc; przeświadczyć : przeświaczyć Mącz (1:1).

e oraz a jasne.

Fleksja
inf przeświadczyć
imperativus
sg
2 przeświadcz
impersonalis
praet przeświadcz(o)no
con by przeświadcz(o)no
participia
part praet act przeświadczywszy

inf przeświadczyć (2). ◊ fut 3 sg przeświadczy (1). ◊ [3 pl przeświadczą ]. ◊ imp 2 sg przeświadcz (1). ◊ impers praet przeświadcz(o)no (2). ◊ con by przeświadcz(o)no (2). ◊ part praet act przeświadczywszy (1).

Sł stp: przeświadczyć, przeświaczyć, Cn notuje, Linde XVII (z Cn) – XVIII w.

1. Potwierdzić winę zeznaniem świadków; caedere testibus Mącz; testibus arguere, convincere crimen, planum facere testibus Cn [w tym: kogo (7)] (8): RejZwierz 18v; A ieſliby kto vmyſnie zábił/ á vciekł ná mieyſce ſpokoyne/ máyą go wzyąć y od ołtarzá/ á gardło zań dáć ma/ wſzákże tákiego ieden ſwiádek nie przeſwiádcży. BielKron 43v; Testimonio aliquem tollere, Przeświáczyć kogo Mącz 457c, 29d; Iż gdzie iuż tháką wſzetecznicę przeſwiádczono/ tedy ią ná oſlicę oczymá do ogoná wſádzono RejZwierc 33v; [ZapWpolKob 1549 1/35; LorichKosz 52].

przeświadczyć o co kim (1): A ktorzyby mieſzczánie tego [handlu] bronili/ á byliby przed nas pozwáni: tácy máią ſtánąć záwićie przed námi/ gdzyebyſmy kolwiek z náſzym dworem byli. A ieſliby o to trzemá przeświádczono/ tąż winą ſtem grzywien máią być káráni UstPraw F4.

[przeświaczyć w czym: Ieſli bi wthim ie przeſwiaczono. albo ſami viznali. tedij máią bicz karane StatNorb 98, 69].

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): Item kogoby przeszwyanthczono yſzby pothwarzą na kogo sedl. [...] Takyemv pothwarzczi mayą thwarz przepalicz LibLeg 6/116; [A choczia by nieucziekla [z ciemnicy] a thak ſie znaliaſzlo iſz [...] przeſwiaczono iſz ym chcziali dopomocz. thedy ſamy takowe przeſz ſzterdzieſczy dny maią ſiedziecz wthei ze cziemniczi. StatNorb 74v].

Zwroty: »przeświadczyć dowody (I pl)« (1): ieslibym się zdraicą R.P. pokazał amnie przeswiadczono dowody pewnemi niechay cierpię. ActReg 50.

[»świadectwem przeświadczyć«: A ſtróná obżałowána/ gdy ią świádectwem przeświadczą/ ma ſkázáć áby ſtronę obráżóną/ tymi ſłowy przeprośiłá GroicUst 5v.]

[Szereg: »przeświadczyć i obwinić«: Iáko kogo Ráyce przeświadcżyć y obwinić mogą. SzczerbIus 180/1.]
2. Udowodnić błędność opinii [kogo] (1):

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): Ieſlim zle mowił/ przeświádcż mię iż zle: ále ieſli dobrze/ á cżemu mię bijeſz? LatHar 730.

Synonimy: 1. dowieść, okazać, potwierdzić.

Formacje współrdzenne cf ŚWIADCZYĆ.

Cf PRZEŚWIADCZENIE, PRZEŚWIADCZONY

DDJ