Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: PRZEWIEDZION

Następne hasło: PRZEWIEDZONY »

PRZEWIEDZIONY (14) part praet pass pf

przewiedziony, przewiedzion (12), przewiedzony (2) ZapWar, ZapKościer.

przewiedziony, przewiedzony (10), przewiedzion (4).

Pierwsze oraz drugie e jasne; w formie złożonej -on- (4) Mącz, SarnStat (3), -ónå (1) GrzepGeom; w formie niezłożonej o jasne.

Fleksja

sg
m	N	przewiedziony	f	N	przewiedzionå	n	N	przewiedziono, przewiedzioné
	L	przewiedzion(e)m		L			L

pl
N	m pers	przewiedzieni
N	subst	przewiedzioné
A	subst	przewiedzon(e)

sg m N przewiedziony (2). ◊ L przewiedzion(e)m (1). ◊ f N przewiedzionå (2). ◊ n N (praed) przewiedziono (3), przewiedzioné (1); -o GórnRozm; -o : -é SarnStat (2:1). ◊ pl N m pers przewiedzieni (2). subst przewiedzioné (2). ◊ A subst przewiedzon(e) (1).

Składnia dopełnienia sprawcy: przewiedziony przez kogo (1).

Sł stp s.v. przewieść, Cn brak, Linde także XVII – XVIII w.

Znaczenia

1. Przeprowadzony, przeniesiony z miejsca na miejsce (3)
- a. O liniach geometrycznych (1)
2. O czynnościach prawnych i sądowych: przeprowadzony (10)
- a. O winie: udowodniony, ujawniony (4)
- b. Któremu udowodniono winę (3)
3. Doprowadzony, skłoniony (1)

1. Przeprowadzony, przeniesiony z miejsca na miejsce; traducens Mącz (3): Láta 1237. Bráćia mnieyſzy Fránćiſzkowie przyſzli do Krákowá z Prági/ przewiedzieni przez Pudiká BielKron 364.

przewiedziony dokąd (1): Eo traducenda est, Tám ma być przewiedziona. Mącz 97a.

a. O liniach geometrycznych [przez co] (1): Niech będą Linié proſté/ iédnáko od śiebie wſzędy będącé a.b. y c.d. przez té niech będźie Linea proſta przewiedźióna e.f. GrzepGeom E2v.

2. O czynnościach prawnych i sądowych: przeprowadzony; perductus JanStat (10): a yam go [zastawcę majątku] posvala yako dziedziczka prava hy skasny moge ktore mam podlug posthąpv prava przevyedzone ziemskiego ZapWar 1528 nr 2457.

Fraza: »przezyski [= roszczenia materialne zasądzone na rzecz strony] są przewiedzione« (2): IEſli pozwány práwem zwyćiężony dozwoli powodowi/ który práwem wygrał/ w wiązánia: y da ſpokoyné dźierżenié w dobrách/ ná których przezyſki ſą przewiedźioné/ [...] tedy Woźny po dániu w wiązánia vczyni zeznánie [...]: iż [...] SarnStat 829, 831; [HerburtStat 472 (Linde)].

[Szereg: »otrzymany albo przewiedziony«: ná ktorey [majętności] przezyſki ſą práwem otrzymáne álbo iáko w Prawie zwykło byc mowiono przewiedźione HerburtStat 472 (Linde).]

a. O winie: udowodniony, ujawniony (4):

przewiedzion na kogo (2): SarnStat 497 cf Ze zdaniem podmiotowym. Cf przewiedzion na kogo czym.

przewiedzion na kogo czym (1): [starosta pomagający w przemycie] powinien będźie do ſkárbu náſzégo ták wielką ſummę zápłáćić/ iáko on towar koſztuie: kiedy to nań będźie przewiedźiono ſłuſznym świádectwem/ y iáſnémi dowody zá pozwy. SarnStat 1233.

przewiedziony na kim (4): Czáſęm ſię owo ſłuſznie dźieie/ że niewinna ſtroná poźywa [...] á czáſem bárżo nie ſłuſznie poźywa tęn/ ná ktorem ſłuſznie prżewiedźiono ieſt práwo. GórnRozm I2; SarnStat 497, 581.

Ze zdaniem podmiotowym (1): táki Stároſtá álbo Vrząd iego ma bydź karan winą cztérnaśćia grzywien/ totiens quotiens byłby pozwan przed ſąd źiemſki od ſtrony bolącéy/ á było to nań przewiedźiono/ iż folgował głownikowi śiedzeniém w wieży SarnStat 497.

Fraza: »[na kim] przewiedzione jest prawo« = komu udowodniono winę [szyk 1:1] (2): GórnRozm I2; Ieſliby téż ná tych co lat nie máią ſámych directe, á nie do záczętégo poſtępku z ánteceſsorem práwo przewiedźioné było [...]: tedy [...] SarnStat 581; [Iesli ſpoſobem tákowym dáne wwiązánie álbo będźie wźięte/ álbo gwáłtownie przekáżone: ten na ktorym Práwo ieſt przewiedźione/ w zákłádźie bywa skazan. HerburtStat 214 (Linde)].

b. Któremu udowodniono winę (3):

przewiedziony w czym [= w jakiej winie] (1): ktorzyby bęndącz ſlugami Koſczielnemi a nie kapląny ſami w karczmach zwad ſzvkali a przeviedzieni wtych zwadach byli, czy niemayą bycz poczytany kv ſądu Duchownemv. ComCrac 20v.

Wyrażenia: »przewiedziony w prawie« (1): LibLeg 6/118 cf »złodziej przewiedziony«.

»złodziej przewiedziony« (2): Item kthori by byl zlodzyey yawny a przevyedziony wprawie [...], Thego nymayą zachovacz myedzi ſzobą yeno y mayą dacz poymacz a obieſzycz LibLeg 6/118, 6/118.

Szereg: »jawny a przewiedziony« (2): Item panowie stharoſthowie thak s Corvnny yako yako [!] swoyevoczsthwa, gdzie by sią o kthorem zlodzieyv yawnym a przevyedzionem dovyedziely yeden v drugiego wſtharoſthwie, Tedy mayą ſzobye davacz znacz LibLeg 6/118, 6/118.

3. Doprowadzony, skłoniony [czym] (1): yſz stanąwſzy oblicznyę vczywy xzącz Iakub strzemeſzna Zaczek: [...] nyeprzimuſzony ani teſz zadny ochibnenyem roſzumu przewyedzonym [lege: przewiedziony]: [...] ZapKościer 1583/54.

Synonimy: 1. przeniesiony, przeprowadzony; 2.a. pokonany, przekonany, skazany.

Cf PRZEWIEŚĆ