Słownik polszczyzny XVI wieku - przypowiadać się

« Poprzednie hasło: PRZYPOWIADAĆ

Następne hasło: PRZYPOWIADANIE »

PRZYPOWIADAĆ SIĘ (5) vb impf

przypowiadać się (3), przypowiedać się (2).

sie (3), się (2).

o, oba a oraz e jasne.

Fleksja

inf	przypowiadać się, przypowiedać się

praet
	sg
3	m	przypowiadåł się
3	f	przypowiadała się

fut
	sg
3	m	będzie się przypowiadåł

conditionalis
	sg
3	m	by się przypowiedåł

inf przypowiadać się (1), [przypowiedać się]. ◊ praet 3 sg m przypowiadåł się (1). [f przypowiadała się.] ◊ fut 3 sg m będzie się przypowiadåł (1). ◊ con 3 sg m by się przypowiedåł (1). ◊ part praes act przypowiadając się (1).

Sł stp: przypowiadać się, przypowiedać się, Cn brak, Linde XVI(XVIII) w. (jeden z niżej notowanych przykładów) s.v. przypowiedzieć.

Znaczenia

1. Wnosić roszczenie (1)
2. praw. Przystępować do sporu w toku procesu (3)
3. Przyłączać się do czyjegoś zdania, zgadzać się, aprobować (1)

1. Wnosić roszczenie (1):

[przypowiadać się do czego: kłoda przędziwa, do którego się przypowiadała Marusza, co u pana Jonasza mieszka, powiadając, że jej do niej [Barbary Ficzkowej] dała schować InwMieszcz 1583 nr 241.

przypowiedać się przeciw komu: Przypowyedal ssye wedle potrzeby rokv nynyeysszego vrodzony Jan Mysszkowski przeczyw wyelmoznemv panv Andrzeyowy Stadnyczskyemv ZapSądKrak 82.]

przypowiadać się super aliquid (1): atestatus est alias przypowyedalſzą super carbasum alias nadlubaſz [lege: na dłubas = rodzaj łodzi] ZapMaz II Ł 1/42v.

[przypowiedać się przed kim około czego: Gdzieby się kto przed T⟨wojej⟩ M⟨iłości⟩ urzędem około tych imion po p. starościnej żmódzkiej przypowiedać chciał, tedy takie przypowiedania nikomu prawa uczynić abo utwierdzić nie mogą ListyZygmAug 1552/ 243.]

2. praw. Przystępować do sporu w toku procesu (3):

przypowiadać się na kogo, na co (3): Pothym Prokurator będźie ſye ná Mężoboycę przypowiádał/ żáłuiąc nań o zámordowánie człowieka niewinnego. GroicPorz nv, qv. Cf Zwrot.

[przypowiadać się w co: ZapWpolKośc 1551 9/371v cf Szereg.]

Zwrot: »przypowiedać się na pozwy« (1): A ktoby ieſcze ták vporny bydź chćiał/ á przypowiedał ſie ná tákowé pozwy/ y ná nich ieſliby co záocznie odźierżal. Tákowé odźierżenié nie ma miéć żadnéy ważnośći SarnStat 871.

[Szereg: »wdawać się ani przypowiadać się«: Athak wen [w pozew] ſzye wdawacz any przypowyadacz nyepowynyennem, any W.Mczi panye Burgrabia poſthempku zadnego iuridice y decretu czynycz moze ZapWpolKośc 1551 9/371v.]

3. Przyłączać się do czyjegoś zdania, zgadzać się, aprobować [do czego czym] (1): v nas w Polſzcże [...] wolność nowey Ewángeliey iuż tákowe pſoty [tj. zapomnienie o Bogu, porubstwo, wszeteczność itp.] bez karánia roſpuśćiłá. Do cżego ſię nam kátolikom konfederácya [lege: konfederacyją] przypowiádáć/ zá niezbożność ſłuſznie z Sálomonem pocżytam. PowodPr 42.

Formacje współrdzenne cf POWIEDZIEĆ.

Cf PRZYPOWIADANIE

JR, (LW, MN)