[zaloguj się]
[pdf]

PRZYTULIĆ (10) vb pf

Fleksja
inf przytulić
praet
sg pl
2 m -ś przytulił m pers
3 m przytulił m pers przytulili
f przytuliła m an
n subst przytuliły
imperativus
sg
2 przytul
conditionalis
sg
3 f by przytuliła

inf przytulić (1). ◊ fut 3 sg przytuli (2). ◊ praet 2 sg m -ś przytulił (1). ◊ 3 sg m przytulił (2). f przytuliła (2). ◊ [3 pl m pers przytulili. subst przytuliły.] ◊ imp 2 sg przytul (1). ◊ con 3 sg f by przytuliła (1). ◊ [part praet act przytuliwszy.]

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) – XVIII w.

1. Obejmując ramionami, przycisnąć, przygarnąć czule do siebie; applicare, assumere Vulg [kogo] (8):
Zwroty: [»przytulić ku piersiam« [szyk zmienny]: Ale pan Iezuſz przythulywſy kv pyerſzyam ſzwem mathkę poczalowal y podal yą magdalenye RozmyślDomin 13; Z którégo [głosu trąby] záraz wſtrząſł ſie wſzytek gay niemáły/ Y ze dźwiękiem głębokié láſy záhuczáły [...] á ſwé dźiatki Ku piérśiom przytuliły przelęknioné mátki [et trepidae matres pressere ad pectora natos VII 518]. VergKoch 203.]

»k sobie przytulić« (1): Przeto z ziemie go [Maryja Jezusa narodzonego] podnioſwſſy [...] tzaluiąutz ij oblapiaiątz k ſobie go przitulila OpecŻyw 15v.

Przen: Przyjąć, obdarzyć przyjaźnią (7):
Zwrot: »przytulić ku sobie« (1): Bogáty nie ſluſznie vcżynił/ a będzie ſie gniewał: á vbogi obráżony będzie milcżał. Ieſli mu będzieſz dawał/ przytuli ćie ku ſobie [adsumet te]: á ieſli nie będzieſz miał/ opuśći ćie. Leop Eccli 13/5.
a) O Bogu i Chrystusie: obdarzyć łaską, umiłować (6): Zákriy mię ſkrzydłámi twymi/ Niſkąd nieobeyrzánymi/ Przytul mą chorą głowę/ Niech ćię oycem zowę. WisznTr 29; SiebRozmyśl F4.
Zwrot: »przytulić k sobie, do siebie« = applicare sibi Vulg [szyk zmienny] (3:1): Błogosłáwiony ktoregoś ſobie obrał á kſobie przytulił: będzie przemieſzkawał w przybythkach twoich. Leop Ps 64/5, Num 16/4, Ioann 9 arg; JanNKarGórn G4; [TekstyPol 36/142; [Bóg] człowieká vpádłego do śiebie przytulić raczył w iedność perſony. BzowRóż 42].
2. Przytknąć, przybliżyć, przycisnąć [co] (2):

przytulić do czego (1): FalZioł V 22b; [Leżáło tedy thám nacżynie pełne octu. Tákże oni (wźiąwſſy) gębkę nápoioną octem/ obłożywſſy ią Hizopem przytulili do vſt iego [obtulerunt ori eius]. Leop Ioann 19/29 (Linde)].

przytulić ku czemu (1): Zaſię ieſtli by ſie przygodziło rodzenie iedną ręką: [...] Tedy baba omocżywſzy rękę w migdałowym oleyku [...]: ma ono dziecię nazad w żywoth za ramiona iąwſzy: wpychać czo nadaley może, A potym iako może nalepiey á napilniey przytulić rącżkę ku bokowi dziecięczemu/ á thakże głowkę proſto ku rodzeniu nawodzić. FalZioł V 22b.

Synonimy: 1. objąć, obłapić, przygarnąć; 2. przybliżyć, przytknąć.

Formacje współrdzenne cf TULIĆ.

Cf PRZYTULENIE, PRZYTULONY

AĆ