• Instrukcja
  • I. Materiał Słownika
  • II. Podział materiału na artykuły hasłowe
  • III. Hasło
    • 21. Zasady ogólne
    • 22. Formy podstawowe dla poszczególnych części mowy
    • 23. Postępowanie przy braku formy podstawowej
    • 24. Kryteria decydujące o wyborze postaci hasłowej
    • 25. Odmiana złożona i niezłożona przymiotników i imiesłowów
    • 26. Formy podstawowe w różnych tekstach
    • 27. Transkrypcja hasła
    • 28. Postać graficzna hasła
  • IV. Specyfikacja gramatyczna
  • V. Część gramatyczna
  • VI. Stosunek do innych słowników
  • VII. Semantyka
  • VIII. Frazeologia
  • IX. Cytaty
  • X. Lokalizacje
  • XI. Synonimy
  • XII. Formacje współrdzenne
  • XIII. Odsyłacze
  • XIV. Układ Słownika
  • XV. Indeks frekwencyjny
  • XVI. Użycia spoza naszego kanonu źródeł
  • XVII. Sposób traktowania kustoszy, żywej paginy i tekstów erratowych
  • Dodatek: pochylenia i miękkości oraz poprawki lokalizacyjne

27. Transkrypcja hasła.

W haśle (i jego wariantach) nie zaznaczamy pochyleń, wtórnej nosowości przed n, m oraz. miękkości wargowych. ſ, s przed spółgłoską półotwartą miękką transkrybujemy jako ś (z wyjątkiem grupy srz, w której możliwe są wahania). Co do innych szczegółów transkrypcji hasła dla wyrazów rodzimych i silnie przyswojonych kierujemy się przepisami Zasad wydawania tekstów staropolskich (Wrocław 1955) dla wydawnictw typu A tekstów nowożytnych.

a. Wyrazy pochodzenia łacińskiego i greckiego.

W wyrazach pochodzenia łacińskiego c transkrybujemy przez k lub c (zgodnie z przyjętym u nas sposobem wymowy wyrazów łacińskich), np. KANDYDAT, ale CESYJA. ae, e-caudatum transkrybujemy przez e, np. PRETOR. Przy hasłach nielicznych z wyłączną pisownią łacińską pozostawiamy też litery i, s, np. CHARISMATA, natomiast przy hasłach licznych, bardziej spolonizowanych lub z pisownią oboczną podajemy zawsze postać spolszczoną, tj. z y, z, np. KANDYDAT, KAUZA. i przed samogłoską transkrybujemy w zasadzie dwusylabicznie, np. CYJATUS, ANTEPENDYJUM, DYJAMENT; wyjątkiem jest pozycja po łacińskim prefiksie zakończonym na spółgłoskę (tu transkrybujemy przez j, np. KONJEKTURA, KOADJUTOR); w każdym wypadku mogą być odstępstwa dyktowane sylabizmem wiersza, które traktujemy jako odmianki hasłowe (a użycia z prozy jako postaci alternatywne, por. DIABEŁ). g przed samogłoską pierwotnie przednią oraz późniejsze napisy tej pozycji przez i transkrybujemy jako j, np. JEOMETRYJA, ANJOŁ; pozycję gi zapisujemy jako i, np. ORYINAŁ.
Traktujemy też jako odbicie autentycznej wymowy zapis ł przed samogłoskami a, o, u, np. KOŁACYJA (jako hasło lub jego oboczność zależnie od rozkładu ilościowego).
Zachowujemy w haśle litery podwojone zgodnie z przeważającą postacią materiałową. Oboczności zapisów uwzględniamy w uwagach o grafice.
Wszystkie zasady transkrypcji tu podane obowiązują nie tylko dla hasła, ale i dla wszystkich miejsc w artykule, gdzie podajemy wyraz szesnastowieczny transkrybowany (np. charakterystyczne połączenia, tytuliki frazeologiczne itd.).

b. Uwagi o wymowie.

Przy zbiegu spółgłosek rz, ch, które należy odczytywać jako samodzielne dźwięki, dajemy pod hasłem uwagę, np.:

Wymowa: forec-hamer.

c. Hasła wątpliwe.

Hasła, co do których nie mamy pewności, czy zostały poprawnie odczytane lub zrekonstruowane, opatrujemy znakiem zapytania, np.

GESTOROD (?) (1) sb m

– (chodzi o zapis: gestorid);

CIEPLICZNY (?) (1) sb pl t

– (chodzi o zapis: Thermulae – cżiepliczynę);
por. też 20.b.ee.