[zaloguj się]
[pdf]

ROSTĄPIENIE (13) sb n

rostąpienie (10), rozstąpienie (3); rostąpienie Mącz (10); rozstąpienie Oczko, StryjKron, GórnTroas.

o oraz pierwsze e jasne; końcowe e z tekstów oznaczających é niekonsekwentnie.

Fleksja
sg pl
N rostąpieni(e) rostąpieniå
G rozstąpieniå
I rozstąpieniém

sg N rostąpieni(e) (9). ◊ G rozstąpieniå (2). ◊ I rozstąpieniém (1). ◊ pl N rostąpieniå (1).

Sł stp brak, Cn: rozstąpienie, Linde XVII w. (z Cn) s.v. rozstąpić się.

I. Rzeczownik od „rozstąpić się” (9):
1. Rozproszenie się, rozluźnienie szyku (o ludziach) (1): ále im [Tatarowie Litwinom] máło Strzelbą záſzkodzili/ dla porządnego zſzykowánia/ y prętkiego rozſtąpienia. StryjKron 417.
2. Pęknięcie i rozsunięcie się na boki, rozerwanie się; hiatus Mącz, Cn; chasmaticus, interstitio Mącz; chasma, chasmatias, labes, recessum Cn [w tym: czego (6)] (7): Ecnephias, Roſtąpienie obłoków/ Wielki ſtórm ná powietrzu. Mącz 99b; Interstitio, Odpádnienie/ odſzczepienie co od czego/ álbo roſtąpienie Mącz 419a, 51b; Oczko 9.
Wyrażenie: »rostąpienie ziemie« (3): Chasmaticus, terrae motus, Poruſzenie álbo roſtąpienie ziemie. Mącz 51b, 156b; Y zátym rozſtąpieniém źiemie/ wolno było Przyść ná świát/ komuby ſie zmartwych zábáżyło. GórnTroas 17.
3. Odstąpienie od czegoś co było całością, oderwanie się; przen (1): Schisma, Latine scissura, Skáłá/ roſtąpienie/ rozſiędzienie/ odſzczepieńſtwo. Mącz 371c.
II. Szczelina, rozpadlina (4): Scissus et scissio, Rznienie/ roſpádnienie/ rozſiędźienie/ roſtąpienie. Mącz 372a; Interstitium, Plác mieyſce miedzi dwiemá rzeczomá/ przedział/ roſtąpienie. Mącz 419a, 202b.
Szereg: »rozpadlina, rostąpienie« (1): Vulnera tabellarum recentia, pro lituris, Nowe roſpádliny roſtąpienia. Mącz 511d.

Synonimy: I.2. rozpadnienie; 3. odstąpienie, odszczepieństwo, rozsiędzienie; II. przedział, rozpadlina, rozpadnienie, siędzienie.

Cf ROZSTĄPIĆ SIĘ

MN