[zaloguj się]
[pdf]

ROŚWIECAĆ (8) vb impf

roświecać (5), rozświecać (3); roświecać HistAl, RejWiz, KochPs (2); rozświecać KochFrag (2); roświecać : rozświecać GórnDworz (1:1).

o jasne, e pochylone.

Fleksja
indicativus
praes
sg pl
3 roświécå roświécają

praes 3 sg roświécå (7). ◊ 3 pl roświécają (1).

Sł stp brak, Cn: roświecać, Linde XVII (z Cn) – XVIII w. s.v. rozświecić.

Rozjaśniać, rozświetlać; coruscare HistAl; illuminare igne, illustrare, inferre lumen Cn [kogo (przen), co] (8): HistAl I4v; [młodzieniec] Poźrzy wzgorę ſkáły iuż iáſno ſie błyſkáią/ A promienie ſłonecżne zyemię roſwiecáią. RejWiz 34v.
Przen: Przydawać blasku, nadawać splendoru (3): Więc iż tá pochodnia [tj. szlachectwo] nie rozſwieca vcżynkow/ podłych ludzi/ przeto/ nie máią oni pobidki do cnothy/ áni boiáźni nieſłáwy. GórnDworz Dv; Wielka chłubá záprawdę/ komu to Bóg dáie/ Ze czego z przodków niéma/ ſam przez ſię doſtáie: A ſwą cnotą ták świéći/ że y przodki dawné Rozświéca/ y potomſtwu imię czyni ſławné. KochFrag 42.
Szereg: »roświecać i czynić pięknym« (1): duſzá máiąc cżąſtkę iednę prawdziwey cudnośći/ to ieſt tey/ ktora od Bogá płynie/ roſwieca/ y cżyni káżdą rzecż piękną/ ktorey ſie iedno dotknie. GórnDworz Ll7.
a. O Bogu (3):

roświecać czym (2): Iedenże to Bóg co y chmury zbiéra/ Y co rozświécá niebo ſłońcém złotym. KochFrag 18. Cf »ogniem roświecać«.

Zwroty: »roświecać [czyje] ciemności« (1): Pan ogniem ſwoiéy świátłośći Roświéca moie ćięmnośći. KochPs 37.

»oczy roświecać« (1): Serce weſeli iedno páńſkié zdánié/ Oczy roświéca iáſné przykazánié. KochPs 27.

»ogniem roświecać« (1): KochPs 37 cf »roświecać ciemności«.

Synonim: rozjaśniać.

Formacje współrdzenne cf ŚWIECIĆ.

JR