[zaloguj się]
[pdf]

BLUŹNIENIE (60) sb n

-e- (59), -ę- (1) Calag.

bl- (59), bł- (1); -ź- (37), -ż- (1), -z- (22).

Pierwsze e jasne, w końcowym wahania.

Fleksja
sg pl
N bluźnienié bluźnieniå
G bluźnieniå
D bluźnieniu
A bluźnienié bluźnieniå
I bluźnieni(e)m, bluźnienim
L bluźnieniu
V bluźnieni(e)

sg N bluźnienié (13); -é (2) KochPs, KochMRot, -e (1) BiałKat, -(e) (10). ◊ G bluźnieniå (17). ◊ D bluźnieniu (2). ◊ A bluźnienié (16); -é (2), -(e) (14). ◊ I bluźnieni(e)m (3) RejWiz, BielKron, LatHar, bluźnienim (1) SkarŻyw. ◊ L bluźnieniu (3). ◊ V bluźnieni(e) (1). ◊ pl N bluźnieniå (2). ◊ A bluźnieniå (2).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI – XVII w.

Znieważanie słowami Boga lub świętych oraz rzeczy związanych z wiarą i religią; bluźnierstwo; blasphemia Calag (60): BierEz A4; Tedy wſſytcy zawolali żydowie rzekątz. [...] iużci nám ſwiadkow niepotrzeba boſmy ſami z iego vſt bluznienijé ſlyſſeli/ ijże ſie ſynem bożym cżyni. OpecŻyw 116v, 144v; TarDuch C2v; Powſtháń miły panie [...] pamiętay na bluznienie ktore cżynią ludzie głupi naprzećiw tobie vſtawicżnie. WróbŻołt 73/22; BielKom F3; LubPs Fv marg [2 r.]; Práwie tám w imię iego [Boga] cożkolwiek ſpráwuią/ Ták ná poły z bluźnieniem/ wſzytko roſkázuią. RejWiz 150; Ieſt znak gniewu Bożego o bluźnienie/ áby każdy nie brał nadáremno imieniá Bożego w vſtá ſwoie. BielKron 149, 89v, 149, 369; RejAp 135; pánie [...] á vſtaw ſtrożá vſtam moim/ by nieodſthąpiło ſerce me ku bluźnieniu. HistRzym 129v; A nákoniec wſzitkiego bluźnienia wyćirpiał onym krzyżownikom ſwoim/ áż gdy go on márny Piłath nádąwſzy páſzcżekę ſwoię pytał RejPos 200, 189v; Calag 334b; SkarŻyw 293, 310; KochMRot C2; ktore bluźnienie od cżworákich go [Pana] ludźi potkáło LatHar 320, 320, 338; WujNT Eph 4/31; SkarKaz 243a: Sektá Nowochrzczeńſka/ [...] bluźnią przenaświętſzą Troycą Bogá Chrześcijáńſkiego y to bluźnienie rozmnażáią iáko chcą SkarKazSej 703a.

bluźnienie kogo, czego (13): Iákie też tám bywáią bluźnienia imieniá Bożego KrowObr 72v, A3v, 68v marg, [249]; RejPos 101; KuczbKat a2; vſzy ſię náſze máżą/ bluznienia Bożego y kościołá iego słucháiąc SkarŻyw 59; Od świec/ od obrázow/ od obrządkow innych/ do bluznienia Sákrámentow/ [...] błędnicy nieſzcżęſliwi przyſzli. SkarŻyw 114, 75; CzechEp 54; przeklęte tákie práwo/ y táka wolność piekielna/ na bluźnienie Bogá y krolá. SkarKazSej 692b, 699a, 701a.

bluźnienie ku komu: Ktorich vſta pełne złorzecżenia y gorzkoſci. Bluźnienia ku bogu y gorzkoſci ku blizniemu. WróbŻołt 13/3.

bluźnienie przeciw komu (8): RejPs 101; ComCrac 20; Y otworzyłá [bestyja] páſſcżekę ſwoię na blużnienie przećiwko bogu Leop Apoc 13/6; BielKron 91v, 110v, 193; RejPos 22; KochPs 15.

bluźnienie na kogo, na co (3): Y Pogáńcy ze zgody miłey náſzey/ muſieliby imię Bogá náſzego chwálić/ á bluźnienie ſwoie ná Wiárę Chryſtuſowę pohámowáć. SkarJedn 367; O niepocżćiwe vſtá a bluznienie ná mátkę Bożą nieznośne. SkarŻyw 299; SkarKazSej 703a.

Szeregi: »bluźnienie i kłamstwo«: A tak będą obiawieni w bluźnieniu y w kłamſtwie twoim aż do ich żniſzcżenia WróbŻołt 58/13.

»łajanie i bluźnienie«: gdzie mężoboijſtwa/ mierziącżki/ krzywdy/ laianiá ij bluźnieniá/ dla ktoryches na ſmiertz ſkázán ij oſądzon? OpecŻyw 134.

»bluźnienie abo przeklinanie«: A tak będą obiawieni [...] w bluźnieniu abo przeklinaniu. WróbŻołt S7.

»bluźnienie i sromocenie«: Y ſlyſſeliſcie bluznienijé ij ſromocenijé bożé OpecŻyw 114.

W połączeniach szeregowych (4): Iezu ktorys przez wſzythkę nocz bluznienie/ ſromoczenie/ bicie/ Y inſzych wiele krzywd cirpiał. ſmi[łuj] ſie nad na[mi] TarDuch C3; pełno [było] ſproſnego y hanyebnego łáyánya/ bluźnyenya/ złorzeczenya y przeklinánya KromRozm I B4v; BiałKat 51; Wſzelka gorzkość/ y zápalcżywość/ y gniew/ y wrzaſk/ y bluznienie niech ſię odeymie od was ze wſzelką złością. BudNT Eph 4/31.

Synonimy: sromocenie, złorzeczenie.

Cf BLUŹNIĆ, BLUŹNIERSTWO

BZ