[zaloguj się]
[pdf]

BOGACTWO (931) sb n

bogactwo (896), bogastwo (18), bogacstwo (13), bohactwo (3), bogatstwo (1); bogastwo KlerWes, MurzHist, BiałKaz; bogatstwo KromRozm III; bogactwo : bogastwo : bogacstwo : bohactwo BielŻyw (3 : – : 10 : ‒), MurzNT (2 : 2 : – : ‒), KrowObr (17 : 3 : – : –), Mącz (53 : ‒ : 2 : ‒), GórnDworz (3 : ‒ : ‒ : 3), BudBib (11 : 2 : ‒ : ‒), MycPrz (3 : 2 : ‒ : –), BudNT (1 : – 1 ‒), SkarŻyw (25 : 6 : ‒ : ‒).

Wszystkie samogłoski jasne; w G pl a pochylone (w tym 5 r. błędne znakowanie)

Fleksja
sg pl
N bogactwo bogactwa
G bogactwa bogåctw
D bogactwu bogactwåm, bogactwóm
A bogactwo bogactwa
I bogactwem bogactwy, bogactwami
L bogactwie bogactwach, bogactwiéch
V bogactwo

sg N bogactwo (78). ◊ G bogactwa (117). ◊ D bogactwu (12). ◊ A bogactwo (46). ◊ I bogactwem (33); -em (1), -(e)m (32). ◊ L bogactwie (37). ◊ V bogactwo (1). ◊ pl N bogactwa (152). ◊ G bogåctw (141). ◊ D bogactwåm (11), bogactwóm (3); -åm BielKron, HistRzym (3), WujJud (2), RejPosRozpr, ModrzBaz; -åm : -om Mącz (1 : 1), RejPos (2 : 2); -åm (10), -(a)m (1); -om (1) Mącz, -(o)m (2). ◊ A bogactwa (177). ◊ I bogactwy (78), bogactwami (1) KołakSzczęśl. ◊ L bogactwach (30), bogactwiéch (13); -ach WróbŻołt (3), RejKup (2), HistAl (2), Leop (2), BibRadz (3), BielKron, KwiatKsiąż, SarnUzn, ModrzBaz (3), WujNT (2), WysKaz (2), SkarKaz; -éch KochJez, Phil; -ach : -éch LubPs (2 : 2), KrowObr (1 : 1), RejAp (1 : 2), RejPos (2 : 4), RejZwierc (1 : 2); -ach (14), -åch (10), -(a)ch (6); -ach KrowObr, Leop (2), BielKron, ModrzBaz (3), WujNT (2), WysKaz (2), SkarKaz; -åch HistAl (2), LubPs (2), SarnUzn, RejAp, RejPos (2), RejZwierc; -ach : -åch BibRadz (2 : 4); -éch (1) -(e)ch (12).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI (jeden z tych samych przykładów) XVIII w.

1. Skarby, dobra materialne i duchowe; divitiae Mącz, Calag, Calep, Cn; opes, opulentia Mącz, Calep, Cn; census, copiae, fortunae, res Mącz, Cn; facultates, gaza, substantia Mącz; opulentitas, bonae res Cn (645): March1 Wiet Av; BierEz M5v; y dał ym dzyeſięc oſlow iż na nie wżyęly bogacztw z Eiptu HistJóz E, E; iż złodzieie wiedzącz w iednym domu bogactwa nie małe myſlili iakoby gich doſtali. FalZioł IV 56b; BielŻyw 160; BierRozm 3, 23; WróbŻołt 61/11, 64/10, 118/14, V8, oo3v; RejPs 45, RejRozpr K2v, 106v, 154v, 155v, 213; SeklWyzn Cv, g2 [2 r.]; RejKup z2v; HistAl F5v, F6, Gv, G5v, K2v; MurzHist V3; może pán Bóg ſerce ludzkié odwrocic od miłości bogaſtw MurzNT 93v; KromRozm III P7v; Diar 69; Bogáctwá odkupuią/ żywot cżłowiekowi BielKom B8; do małżeńſtwá [...] wyelkyego á zbytnyego bogáctwá nyetrzebá/ ták żeby myał z wyelkim bogáctwem y pyenyądzmi żonę poyąć. GliczKsiąż Q, F4, P5, Q; LubPs 12 marg, N2, P6, S5, cc6 (9); Izali Pan Kryſtus bogactw nie zowie być onym ćiernim/ ktore záduſiło ſlowo Boże? KrowObr 33, 33 [3 r.], 33 marg, 139v, 186v, 241v (12); Bo ieſliże ſláchectwo w bogáctwie zależy/ Tedy Gárbarz tedy Zdun theż temu zábyeży. RejWiz 97, A5v, 13, 97, Cc7, Dd3; Leop 3.Reg 10/2, Prov 14/24, 22/1, 28/8, Eccle 4/8 (20); RejZwierz 4v, 12v, 29v; BibRadz Iob 20/10, 15, Prov 3/9, 14/24, Is 30/6 (16); Krolewſkie bogáctwo ludźie ſą/ nie pieniądze. OrzRozm N3, Hv, H4, I, Nv, N2 [2 r.] (8); Tą cżęść ziemie ieſt nawiętſza/ ma w ſobie wielkie y rozmáite bogáctwá BielKron 263v, 26v, 27v, 62, 79v, 80 [2 r.] (26); KwiatKsiąż Av, A2, C, K; KochSat A4, A4v; Mącz 3b, 9d, 13d, 15c, 20b (53); wielkié bogáctwo z téy rozmowy odnioſę z ſobą do domu OrzQuin Aa5, Hv; SarnUzn C4, F4v; RejAp F2v [4 r.], 11, 37v, 41, 55v (14); GórnDworz Hh7v; Tento oto ma brodę złotą/ to ieſt mnogo bogáctwá HistRzym 4, 5v, 6, 17v, 40v [2 r.], 64 (17); Iáko y Dáwid o ſobie powiáda/ iż w tho mocnie wierzy iż ma oglądác bogáctwá Páńſkie w zyemi żywiących RejPos 222, 6v, 13v, 15, 20v, 23 (44); HistLan C3, E4; KuczbKat 255; Bogáctwo dobre gdy worek ze cnoty/ A ſkrzynká s ſławy co chowa klenoty. RejZwierc 227, 31v, 69, 71, 87, 99v (21); BielSpr b3v; WujJud A4v; RejPosRozpr c3v, c4; ku zbierániu bogactw vmyſły náſze przykłádamy RejPosWstaw [414]v, [412]v, [41]v, 42; BudBib 2.Par 1/11, 20/25, 32/27, 4.Esdr 5/57, [56], Bar 5/34 (6); MycPrz I B, C2, II Av; BiałKaz K; BudNT Matth 13/22, 1.Tim, 6/17; CzechRozm 227v, 231; PaprPan F4v, M3v; Lecż iáko bogáctwá mnie dobrym niecżynią/ ták też śláchectwo przodkow niecżyni ze mnie śláchcicá ModrzBaz [41]v, 3v, 5v, 15, 18v, 19 (41); Oczko 3v [2 r.]; Calag 394a; Bogáctwem ćię bóg twóy nádał KochPs 89; wſzytki iego bogáſtwá były/ płaſzcż/ włośienicá/ rogoża d° ſypiánia/ á kuſz do wody bránia. SkarŻyw 235; Wyſzedł tedy wolno z Egiptu Abráhám [...] máiąc wiele bogáctwá/ wzłoćie y w ſrebrze. SkarŻyw 283; Ták ſię bał beśpiecżności vboſtwa ſwego vtráćić: iáko drudzy bogactw rychło ginących boią ſię zgubić. SkarŻyw 324, 14, 20, 52, 68, 131 (20); StryjKron 658; CzechEp 50; CzechEpPOrz x; NiemObr 164; NA vmyśle prawdźiwé bogáctwá zależą KochFr 20; KochMRot A2 [2 r.], Bv; ReszPrz 4; ReszList 179; WerGośc 214; WisznTr 22, 23; KochPieś 11; PudłFr 24, 60, 76; ArtKanc A14v, Q11v, R19v; GórnRozm I3v, M; Calep 336a, 709a, 735a [2 r.]; Phil B2, F2, M4, P2, R (8); GrabowSet V3 [2 r.]; OrzJan 92; LatHar 483, 580, 597; iſz nie ieſt to męſtwo/ Bogáctwá zbieráć KołakCath C3v, A4v, B; KołakSzczęśl Cv, C3, C4, D; WujNT 25 marg, Matth 13/22, Mar 4/19, s. 138 marg, 1.Tim 6/17 (14); WysKaz 2, 3, 9, 10, 12 (8); SarnStat 64, 986; KlonKr F3; PowodPr 69; SkarKaz 352b, 483a, 489b, 637b; VotSzl Bv, B4; CiekPotr 24; GosłCast 36; PaxLiz E; SkarKazSej 658a, 670b; Leśne bogáctwá nieoſzácowáne/ Hoynym Polakom od Bogá ſą dáne. KlonFlis C2, D2v; Bogactw teraz nie dáią tylko bogátemu. SzarzRyt D3v.

W charakterystycznych połączeniach: bogactwa świata tego (16); wielkie bogactwa (58).

Przysłowia: Chćiwość to cżyni łákomſtwá/ Dawa ſzkodę zá bogáctwá BierEz I4.

Bogáctwá cnocie máło przyſługuią RejZwierc 227, 145, Bbb.

Z cnoty wieczna ſławá ſłynie/ A bogactwo márnie ginie KochMRot A2.

Niemożecie bogu służyc i bogactwu. MurzNT Matth 6/24; RejPos 216v, 264.

Nie z bogactw áni z ſláchectwá Trzebá pátrzyć przyiacielſtwá. BierEz S2.

Gdzie prziyaciele tám bogáctwá. Mącz 215c; Bogáctwá náyduyą prziyacielá. Mącz 353a.

Zwroty: »w bogactwo (bogáctwie) obfitować, obfitujący, obfity« [szyk zmienny] (6): HistAl H5, H7v; BibRadz Dan 11/2; Co nalepiey ſpráwić mogą Krolowie/ Biſkupi [...] Miáſtá/ y ci ktorzi w bogáctwách obfituią. ModrzBaz [38]v, 23, 131.

»bogactwy ubogacić, ubogacony« [szyk zmienny] (3): tedy cye wielkimi bogáctwy ubogácę March1 A3 [idem] March2 T7v; Leop Dan 11/2.

»(wz)gardzić, wzgardzać bogactwa, bogáctwem; bogactw wzgarda« [szyk zmienny] (11): BielŻyw 31; RejWiz A5v, 9, 9v; RejAp 77; RejPos 23; TEn wzgárdziwſzy bogáctwá ſławę vmiłował PaprPan Cc2v, H4; SkarŻyw A3v, 353; WujNT Xxxxx3v. Cf »bogactwa cielesne«.

Wyrażenia: »w bogáctwie bogatszy«: ſłyſzącz o tobie [o królu Porrusie] wielką powieſć, żes w bogaczſtwie trzy kroć bogatſzy y w ludziech niż pan moy Alexander, á tak ktobiem przyſzedł chczącz ſie dowiedzteć [!] takli ieſt BielŻyw 157.

peryfr. »bogactwa Chrystusowe« = dobrodziejstwa Chrystusowe (2): ábych opowiádał miedzy Pogány/ nie doſtępne bogactwá Chryſtuſowe Leop Eph 3/8; WujNT Eph 3/8.

»bogactwa cielesne«: BOGACTVV ćieleſnych márność y wzgarda WujNT Xxxxx3v.

»doczesne bogactwa; bogactwa doczesne« (3 : 2): RejAp 42v; RejPos 23, 351; CzechRozm 156; wſzytki in ſummá ty docżeſne bogáctwá cżás tráći y niſzcży. SkarŻyw 130.

»bogactwo duszne, duchowne; duchowne bogactwa« (2 : 1): HistRzym 128; A im ſię więcey z máiętnośći świeckiey obnáżał: tym ſobie więcey bogáctwá duſznego przymnażał SkarŻyw 235; WujNT Xxxxx3v.

»gotowe bogactwa«: Iáko ſię zálećił Moyzeſz gdy gotowe bogáctwá/ ktore w ręku miał y páńſtwo Egiptu porzućił SkarKaz 460a.

»bogactwa nieba i ziemie«: wſzytki bogáctwá niebá y ziemie ſą w opiece iego RejPos 39v.

»niebieskie bogactwa« (2): mieſzkánie miſternie budowáne Bogá nawyżſzego/ y wſzelkimi niebieſkich bogactw kortynámi y zaponámi obite LatHar 595; SkarKaz 55Ib.

»nieprzebrane bogactwa« (2): á oglądáć y poſieść poſpołu z nim [Chrystusem] thy hoyne á nieprzebráne tám bogáctwá y ſkárby iego RejPos 292v; BudBib Sap 8/18.

»niezmierzone bogactwa«: O wielkieſz to ſkárby á niezmierzone to bogáctwá moy miły Pánie RejAp 21v.

»obfitość bogactw, obfite bogactwa« (6): GliczKsiąż Fv; Luculentae divitiae, Okfite bogáctwá. Mącz 201ą; RejAp 199; RejPos 165v; okwitość Bogactw y wſzego miewáli. KołakSzczęśl C3v, C3.

»omylne bogactwa; bogactwa omylne« (3 : 2): RejAp 42v, Ddv; RejPos 326; Fráſunek świecki y omylne bogáctwá/ ſą iáko ciernie. WujNT 52, 138 marg.

»bogactwo pieniężne«: iáko bogactwo pieniężne vbogie ieſt v tych Krolow/ ktorym ná ludźiách ſchodźi. OrzRozm N2v.

»wieczne bogactwo; bogactwo wieczne« (3 : 1): á będziemli to przykazánie pełnić/ prziydziem do wiecżnych bogactw HistRzym 69v; RejPos 7; SkarŻyw 13, 143.

»bogactwa złota«: kthore [prawa i swobody] nád bogáctwá złothá v nás wyſzſzey ważone ſą. LeszczRzecz A6.

Zestawienie:»bog bogactw« (2): Mammon et Mammona Syriaca lingua, idem quod divitae, Pluto/ Bogáctw álbo Bóg bogactw. Mącz 206a, 89d.
Szeregi: »bogactwo, (i) chwała; chwała albo bogactwa« (2 : 1): á ſemną ſą bogáctwá y chwałá KrowObr 163v; BielKron 447; KwiatKsiąż A4.

»cześć, (i) bogactwo; bogactwo i cześć« (6 : 2): Y oddałił [!] Krol Tyrá od wſzyſtkich ćći y bogactw HistRzym 78, 47, 78, 79, 83v, 90v (8).

»bogactwa, (abo, i itp.) majętności; mąjętności (abo, i) bogactwa« (4 : 4): domy pełno wſſelákich máięthnośći y bogactw Leop Deut 6/11, 2.Par 1/11, 12; RejZwierc 258v; BudBib 2.Par 1/12; ModrzBaz 61v; WujNT 260 marg; SarnStat 260.

»bogactwo, (a, i itp.) możnośc; możność i bogactwo« (9 : 4): RejKup b8; RejWiz 62v; RejAp 146v; GórnDworz Z6v; WujJud 243v; Możni w bezpiecżeńſtwie máią ſwe rzecży/ vfáiąc możnośći y bogáctwam ſwem. ModrzBaz 64; ktorzi nie inſzego ták nieprágną/ oprocż świetnośći żywotá/ a mnoſtwá bogactw y możnośći ModrzBaz 131, 12, 43, 57; GórnRozm L2v, M4v; CiekPotr 39.

»bogactwa, (i) obfitości« (6): iż bogáctwá y obfitości y wielką pocżciwość rozmnoży ſie w domu twoim. RejPos 264, 163, 279v, 325v, 330v, 341v.

»bogactwo, (i) pieniądze; pieniądze, (i) bogactwo« (5 : 3): żeby myał z wyelkim bogáctwem y pyenyądzmi żonę poyąc. GliczKsiąż Q, Mv; KrowObr 76; HistLan E3v; KuczbKat 310; RejPosWstaw [1103]; WysKaz 45; SkarKaz 123b.

»bogactwa, (abo, i itp.) rozkosze; rozkosze, (a, i itp.) bogactwa« (21 : 7): LubPs Rv marg; KrowObr 78 [2 r.], 139v, 186; RejWiz 62v; iáko [świat] nas łudzi chude draby [...] Wieſzáiąc nam cżacżká rozmáite/ Z roſkoſzámi bogáctwá obfite RejAp 199, 176v; RejPos 19, 62v, 82v, 107, 116 (11); RejZwierc 255v, 257, 257v; HistHel B; WujNT Luc 8/14; WysKaz 12, 47; SkarKaz 122b; KlonFlis A4v.

»skarby, (albo, i itp.) bogactwa; bogactwa, (albo, i itp.) skarby« (11 : 7): KrowObr 53; Leop Ier 15/13; BibRadz I 471b marg; BielKron 111v, 124v; RejAp D6, 21v, 23; á zá nic ſobie ważyli skárby y bogáctwá ſwiátá tego. RejPos 23, 72, 264, 267, 275v; RejZwierc 228v; MycPrz I B4v, II D; KochDz 105; WujNT 773. Cf »nieprzebrane bogactwa«, »niezmierzone bogactwa«.

»bogactwa (abo, i) zacność« (4): Przy mnie ſą bogáctwá y zacnoſć BibRadz Prov 8/18, 3/16; RejPos 6, 43.

»złoto, (a, i itp.) bogactwo; bogactwo, złoto« (6 : 2): hoynoſć złota á bogacztwá maſz BielŻyw 152; LubPs 26v; RejPos 7v, 138v; RejZwierc 38. 70; KochJez B4v; PudłFr 47.

W przen (1): [mowa o złym stanie Polski] Toć owoc waſzych bogactw KochSat A3v.
a. Dostatek, dobrobyt, zamożność; bonum, divitiae, honestas Vulg [przeważnie w lp] (255): March1 3, 8; BierEz H4v; ForCnR Av; mądroſć z bogaczſtwem trudno ſie zrowna BielŻyw 3, 93, 97, 126, 137, 151; BierRozm 5; Iuno páni bogáſtwá KlerWes A2; March3 V5v; WróbŻołt E8, G2, T3; RejPs 23 [2 r.], 73v, 90v; RejJóz C8; RejKup o5; Nie ieſt to chwálebny mąż ktory záwżdy w nędzy żywie/ ále kthory miernie bogactw vżywá HistAl K3, 16; HistAlHUng A3, A3v; MurzNT Matth 13/22; Z ktorych tych bogactw ukazowaliśmy wielką rozpustność Diar 71; BielKom B8v; LubPs N2, N2v, N5, O6v, Z5 (12); RejWiz A5v, 9, 11v, 14, 19 (7); Leop Eccli 14/5, Matth 13/21; RejZwierz 24v; BibRadz Luc 8/14; á zámykáć Krolowi rękę/ nic innego nie ieſt/ iedno niſzczyć bogáctwo Kroſewkie OrzRozm R3, N2 [5 r.], N3, R3; Zá tę iego ſtałość dał mu Pan Bog záſię zdrowie/ bogáctwo więtſze iéſzcże niż pirwey BielKron 27v, 76v, 81v, 105v, 112 [3 r.], 209v (11); A to wſzitko bogactwo/ kto ſie ſlawy dobił KochSat A2v; OrzQuin H; RejAp 33v, 42v [2 r.], 106v, 107v, 136v [2 r.] (13); iż dobrzy ludzie beſpiecżnie żywąc/ nie wſpináliby ſie nád potrzebę ku boháctwu GórnDworz Hh7v, Ee2, Hh7v, Hh8; bo miłość nie zależy ná bogáctwie/ ále ná ſláchetnośći á wierze HistRzym 14v, 4, 14; Iáko trudno w bogáctwie záchować wiernie ſtan ſwoy Pánu ſwoiemu RejPos 161 marg; iż ſie ſtąd miáſto ono nádzyewáło bogáctwá y oſiádłośći wielkiey twoiey z rozegnánia Jerozolimſkiego RejPos 204; Ale drudzy [...] iedno folguiąc bogáctwom ſwoim/ pożitkom á wywyſzſzeniu stanow ſwoich/ nie ſłyſzyſz [...] ktoryby ſzedł zá tym Pánem twoim. RejPos 277v, A4v, 6, 16, 43, 67 (36); BiałKat 128v; KuczbKat 405; RejZwierc 13, 34v, 46v, 68, 68v [2 r.] (27); BielSpr 66v; WujJudConf 142v; a kwiatki moię ſą owocem chwały i bogactw. BudBib Eccli 24/19 [23], Deut 8/17, 18, Ps 36/16, Sap 8/5; PaprPan T3v; ModrzBaz 51v, 141v; SkarŻyw 130; Ty bogáctwá nie złotem/ nie ſkárby wielkiémi/ Ale doſytem mierzyſz/ y przyrodzonémi Potrzebámi KochTr 9; PudłFr 20, 76; GórnRozm H2v; Spráwiedliwość poſłuſzeńſtwo rodźi: poſłuſzeńſtwo rząd: rząd bogáctwo GostGosp 2; WujNT Rom 11/12 [2 r.]; SkarKaz 416a, 483a; CiekPotr 45; PaxLiz E2.

W charakterystycznym połączeniu: bogactwa świata tego (9).

Przysłowia: Bogáctwo więcey temu roſkázuie/ Niż on bogáctwu kogo opánuie. RejZwierc 226v, 226v.

Praca bogáctwá cżyni. BierEz Iv.

Záwżdy ieſt lepſze vboſthwo wiernego/ niż bogáctwo złego. LubPs kv marg, kv.

Z bogáctwá álbo z doſtátku cżłowiek ku złośćiam przychodzi BielKron 346.

Zwroty: »kwitnąć w bogactwiech«: ábychmy widząc iáko kwitną niewiernicy w bogáctwiech/ nie vnośili myſli ſwych od Páná ſwego. LubPs R.

»w bogactwach pływać« (3): Nędzne to ſzcżęſcie kto w bogáctwiech pływa/ A wolney myſli nigdy nie vżywa. RejZwierc 229, [213]v; ArtKanc R19v.

Wyrażenie: »skarby bogactwa« (2): iákoby on nie był wſzechmogący opátrzyć nas z nierozmierzonych ſkárbow bogáctwá ſwe[go]. RejAp 149v; RejPos 276v.
Szeregi: »dostatek i bogactwo; bogactwo i dostatki« (4 : 3): RejPos 73; Phil M4; Máieſtat záś Páńſki pokaże ſię w doſtátku y bogáctwách SkarKaz 6a, 489a; SkarKazSej 666b, 666b marg, 675a.

»moc i bogactwo; bogactwo, moc« (4 : 4): BielŻyw 150; MurzNT 108v; RejAp 53; RejZwierc 170v; Godźien ieſt Báránek ktory ieſt zábity/ wźiáć moc y boſtwo (marg) bogáctwo. G (‒) y mądrość WujNT Apoc 5/12.

»bogactwo, (a, i) pocżciwość; pocżciwość i bogactwa« (25 : 1): A on [Pan Bóg] obiecuie bogáctwem á pocżciwoſciámi ozdobić dom káżdego wiernego ſwego. RejAp 189, D6; RejPos 3v, 30, 44, 72v, 115 (17); RejZwierc 14v, 32v, 82v, 105v, 131 (7).

»bogactwo, (ani, i) rozkosz; rozkosze, bogactwa« (3 : 1): ſyn boży/ nieobrál ſobie bogatztwa ani roſkoſſy OpecŻyw 15v, 16, 102v; RejAp 128.

»sława i bogactwo; bogactwo, (i) sława« (5 : 3): BielŻyw 92; Leop Prov 22/4; RejPos 292v, 344v; RejZwierc 221, 257; SkarŻyw 473; Cżeść, bogáctwo, y ſłáwá/ to zwiędnie iáko trawá ArtKanc R19.

»bogactwo, ubostwo; ubostwo, bogactwo« (6 : 6): Bezpiecżnoſć z vboſtwem milſze ieſt niż bogacſtwo zſtrachem. BielŻyw 68; HistAl C5; LubPs kv, kv marg; Bo Kápłan Ołtarzowi ięzykiem ſłuży/ ktorym ták w bogáctwie iáko y w vboſtwie włádáć może OrzRozm Nv; KochSat B; RejPos 264v marg; RejZwierc 145v; CzechEp 20; WerKaz 303; SkarKaz 352b; Ták mieſzáiąc vboſtwo z bogáctwy hárdymi SzarzRyt D3. Cf Przysłowia.

Personifikacja (3): BOgáctwo iedźie ſobie ná woźie wyſokiem/ Córká iéy [!] pycha śiedźi przed nią z byſtrym okiém KochMRot Cv, Cv [2 r.].

2. Wielką ilość czegoś, mnóstwo; abundantia Mącz; divitiae Vulg (przeważnie z rzeczownikami abstrakcyjnymi) (31): Abundantia, Okwitość/ Bogáćtwo. Mącz 502c; LeszczRzecz A6; BibRadz Mar 4/19.
Przen: bogactwo czego (28): KrowObr 178; áby okazał [Bóg] w wiekach przyſſlych hoyność bogácthwá łáſki ſwoiey Leop Eph 2/7; BibRadz I *6v; bogáctwá roſkoſzy iego RejAp 152; O wyſokości bogáctwá táiemnic mádrośći Páná mego RejPos 149, 157v; GrzegŚm 59; ktorym chćiał w Pogáńſtwie przez Wiárę bogáctwá chwały tákowey ſkrytośći ſwoiey oznáymić KuczbKat 1; WujJud 220v; CzechRozm 214v; KarnNap C2; ModrzBaz [38]; A rozmnáżáiąc ſobie cnot S. bogáctwá/ vmyſlł [...] poſt cżterdz eſtnowy SkarŻyw 29, 82, 113; NiemObr 10, 86, 87 [2 r.]; iż gdy byli doświádczeni wielkim vtrapieniem/ obfitość weſela ich ſię pokazáłá/ y oſtáteczne vboſtwo ich obfitowało w bogáctwo proſtoty ich. WujNT Cor 8/2, Rom 2/4, 9/23, Eph 1/18, 2/7, 3/16 (8); SkarKaz 277b. Cf Wyrażenie.
Wyrażenie: »nieprzebrane bogactwo [czego]« (2): Iż thu nam Pan á zbáwiciel náſz opowiáda/ o hoynym dobrodzieyſtwie/ á nieprzebránym bogáctwie ſkárbow/ dobroći/ á miłoſierdzia Bogá Oycá ſwego RejPos 157v; CzechRozm 214v.

AC