« Poprzednie hasło: BOGOMYŚLNIE | Następne hasło: BOGOMYŚLNY » |
BOGOMYŚLNOŚĆ (24) sb f
bogomyślność (23), bogumyślność (1) OpecŻyw.
Wszystkie o jasne.
Fleksja
sg | pl | |
---|---|---|
N | bogomyślność | bogomyślności |
G | bogomyślności | |
D | bogomyślności | |
A | bogomyślność | |
I | bogomyślnością | |
L | bogomyślności |
sg N bogomyślność (1). ◊ G bogomyślności (10). ◊ D bogomyślności (2). ◊ A bogomyślność (1). ◊ I bogomyślnością (2). ◊ L bogomyślności (7). ◊ pl N bogomyślności (1).
Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI(XVIII) ‒ XVII w.
Znaczenia
Rozmyślanie o Bogu i rzeczach nadprzyrodzonych; pogrążenie się w Bogu, medytacja, kontemplacja; pobożność; consideratio contemplatioque naturae, rerum occultarum, contemplatio, contemplatio divinorum, contemplatio rerum caelestium Cn (24): Chceſſli ku bogumyſlnoſcij doſtępitz/ a namilowatz ſie oblubientza twégo/ iezuſa milégo? modl ſie. OpecŻyw 54; ysz tesz tak byla [Maryja] podnyesyona wstadlo bogomyszlnoszczy uysszey nysz bylo prauye ktore stworzenye PatKaz III 111v, 111v; WróbŻołt A4; HistAl G2; Milcżenie miłował/ á ſerce bogomyſlnością vſtáwicżną vweſeláiąc/ ná twarzy ſie záwżdy ſmutny zdał. SkarŻyw 46; A pilnuiąc poſług domowych z Martą/ nieomieſzkał bogomyślńośći [!] z Mágdáleną. SkarŻyw 371, 86, 117, 193, 200, 471 (12); SkarKaz 38b.
Szereg: »(post) modlitwa (czytanie) i bogomyślność; bogomyślność i modlitwa« (3 : 1): SkarŻyw 35, 354; Częſto Pan Chriſtus mieſzkał ná puſtyni: áby nam pokazał/ iż tákie mieyſcá do modlitwy y bogomyſlnośći ſą naſpoſobnieyſze WujNT 130, 15.
W przen (2): Swięći Boży tym w duſzách ludzkich pożytek Bogu rodzili/ iſz to pierwey ſami iedli y w gorącym żołądku bogomyſlnośći/ y żyćia cnotliwego ſtrawili/ y tym vtyli/ cżyni drugie cżeſtowáli. SkarŻyw 312; ná onych miłych obrokåch bogomyślnośći/ y świętych rozmow y przykłádow cnot doſkonáłych [...] práwie tam duſzę ſwoię y ray ziemſki nálazł. SkarŻyw 354.
ZZie