« Poprzednie hasło: BOJOWNY | Następne hasło: BOJSKO » |
BOJOWY (22) ai
Oba o jasne.
Fleksja
sg | ||
---|---|---|
m | N | bojowy |
G | bojow(e)go | |
I | bojow(e)m |
pl | ||
---|---|---|
N | m pers | bojowi |
G | bojowych | |
D | bojowym | |
A | subst | bojow(e) |
L | bojowych |
sg m N bojowy (4). ◊ G bojow(e)go (1). ◊ I bojow(e)m (1). ◊ pl N m pers bojowi (6). ◊ G bojowych (2). ◊ D bojowym (1). ◊ A subst bojow(e) (2). ◊ L bojowych (5).
Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.
Znaczenia
Przymiotnik od „boj” ‘bitwa, walka orężna’ (22):
1. Mający związek z bojem, bitewny, wojenny; bellicus, militaris, praeliaris, pugnatorius Cn (9): Ale wſzytek lud Izráelſki y Iudſki miłowáł Dawidá/ ábowiem on ſprawcą ich był w rzeczách boiowych BibRadz 1.Reg 18/16; RejZwierc 242; KochProp 6; GrabPospR N, L.
Wyrażenia: »potrzeba bojowa« (2): Iáko Poſpolite ruſzenie ćwicżone do bołu/ y opátrzone w potrzeby boiowe vcżynić. GrabPospR Kv [idem] K2.
Szeregi »rycerski a bojowy«: Ze ſie nieprzyiaćiel káżdy muſi pohámować w przedſięwźięćiu ſwym/ bacząc ſerce iego ták wielkie y ták chćiwe do Rycerſkich á do boiowych rzeczy MycPrz II D.
a. Związany z zawodami, walką zapaśniczą (1):
Wyrażenie: »krotofile bojowe«: Niektorzy wykłádáią/ ktory boiuie/ ále tu Apoſtoł bierze podobieńſtwo od onych krotofił boiowych ktore ku cżci Bogom w Grecyiey ſpráwowano BibRadz II 95v marg.
2. Zdatny do boju; wojowniczy, waleczny; bellicus Cn (13): Ruſzył ſie tedy Iozue z Gálgál ze wſzytkiém ſwym ludem boiowem/ ktorzy byli wſzyſcy waleczni. BibRadz Ios 10/7, 1/3, Ioel 3/9; Krol Polſki może mieć dwá kroć ſto tyśięcy wybornego boiowego ludu dármo OrzRozm N2; á Ryczerz boiowy bárzo ſnádnie miedzy ſtáremi bliznámi nową ránę śćirpieć może. RejZwierc 153; A nie tylko ludzie Rycerſcy álbo boiowi/ ále y niewinne dziatki/ y niewinne niewiaſtki/ á ludzye zeſzli bywaią bez miłoſierdzia vćiſnieni y mordowáni RejZwierc 255v, 85v, 115v, 176v, 185v, 187v.
Przysłowie: Rzućił ſye ná niewinné/ zápomniał vmowy/ Powieść iego miodowa/ á vmyſł boiowy. KochPs 81.
a. W funkcji rzeczownika (1): Obrony żadney/ zbroie żadney [...] tylko ledwie noż przyłomiony w ſwym domu záchowáć mogą/ á ći boiowi thylko ná vłáfce przeſthawáć muſzą. RejZwierc 188.
HG