BOSY (25) ai
-s- (21), -ss- (4); -s- Mymer, LudWieś, GroicPorz (2), BielKron (4), RejAp (2), HistRzym, RejPos, RejZwierc, SkarŻyw (4), BielSjem, KlonFlis; -ss- BartBydg, KochFr; -s- : -ss- OpecŻyw (1 : 1), Leop (1 : 1).
o jasne.
Fleksja
sg |
m | N | bosy |
f | N | |
G | bos(e)go |
G | |
A | bos(e)go |
A | bosą |
I | |
I | bosą |
pl |
N |
subst |
bos(e), bosy |
A |
m an |
bos(e) |
I |
f |
bosymi, bos(e)mi |
inne formy |
du I - bosyma
|
sg m N bosy (3) ◊ G bos(e)go (2). ◊ A bos(e)go (1). f A bosą (1). ◊ I bosą (1). ◊ pl N subst bos(e) (2) SkarŻyw, bosy (1) LudWieś A3. ◊ A m an bos(e) (1). ◊ I f bosymi (7), bos(e)mi (5); -ymi OpecŻyw (2), GroicPorz (2), HistRzym; -emi RejAp (2), RejZwierc; -ymi : -(e)mi BielKron (1 : 1), SkarZyw (1 : 1). ◊ du I bosyma (1) Leop 2.Reg 15/30.
Sł stp notuje, Cn s.v. bosak, Linde XVI – XVII w.
1.
Nie obuty, mający nagie stopy;
nudipes Mymer1, BartBydg, Cn; nudus pedibus BartBydg, Cn; excalceatus, discalceatus Cn (24):
Kornelius gdy vźrzał Piotrá s. cżłowiecżká ſtárego/ proſtego/ boſego/ vpadł przed nogi iego RejPos 284.Przysłowie: A trzebá tám pilnie vpátrowáć gdzie ſtępić/ iáko po grudzie boſemi nogámi RejZwierc 25.
Zwroty: »iść, biegać, przychodzić, procesyje czynić; chodzenie bosymi nogami, nożkami« (
9):
A ty poglądáy iako ſám idzie iedyny krol nieba ij ziemie/ boſymi noſſkami/ bez cżápki. OpecŻyw 38v,
36;
Dawid lepák ſſedł ſthroną ná gorę Oliwną/ idąc á płácżąc/ przikrywſſy głowę/ á boſymá nogámi Leop 2.Reg 15/30;
BielKron 164v;
RejAp 114,
144v;
HistRzym 37v;
SkarŻyw 546,
573.»przebrnąć bosą nogą«: Więc nie cżekáiąc y przewozu drugi/ Przebrnął ſzerokie boſą nogą ſtrugi KlonFlis C3.
»stać bosymi nogami« (3): GroicPorz h3, aav; Ceſarz zá pokutę trzy dni boſymi nogámi ſtał ná ledzye BielKron 177.
Wyrażenie: »bosa noga, bose nożki« (16): OpecŻyw 36, 38v; GroicPorz h3, aav; Leop 2.Reg 15/30; BielKron 164v, 177; RejAp 114, 144v; HistRzym 37v; RejZwierc 25; ale mu/ drugdy boſe nogi do ſtrzemion ták przymarzzáli/ iſz było ćiepłey wody ná śiadaniu potrzebá. SkarŻyw 575, 546, 573; DObry Pan iákiś iádąc ſobie w drogę/ Vyźrzał v dźiéwki w polu boſſą nogę. KochFr 15; KlonFlis C3. Cf Zwroty.
Szereg: »odarty, bosy«: nálazł tám vbożuchną wdowę ze trzemi corkámi pánnámi/ wſzytki odárte boſe SkarŻyw 413.
a.
W funkcji rzeczownika = bosy człowiek (6):
Mymer1 35v;
BartBydg 99;
ma mu ziąć trzewik z nogi y plunąć ná twarz/ rzekąc: Ták będzye kápáło ná cżłowieká ktory nie buduie domu brátá ſwego/ á będzye ten dom wezwan dom boſego. BielKron 44v. Przysłowie: Iákoby ſie z náſzych ſpraw nie ogrudził boſy BielSjem 29.
Szereg: »zzuty a bosy«: I dádzą mu przezwiſko w ludu Iſráelſkim/ Dom z Zutego á boſsego. Leop Deut 25/10.
Formuła kolędników (1): Skakały boſy pod niebioſy/ chciały kołacża y kiełbaſy. LudWieś A3.
2.
Nie podkuty (o koniu) (1):
Wyrażenie: »bosy koń«: Turcy/ ktemu wielkie cżoło vcżynili y konie mieli kowáne/ nie mogli ich náſzy przełomić s trochą ludźi/ ktemu boſe konie mieli BielKron 424.
Cf 1.
BOSAK
KN