[zaloguj się]
[pdf]

BOSY (25) ai

-s- (21), -ss- (4); -s- Mymer, LudWieś, GroicPorz (2), BielKron (4), RejAp (2), HistRzym, RejPos, RejZwierc, SkarŻyw (4), BielSjem, KlonFlis; -ss- BartBydg, KochFr; -s- : -ss- OpecŻyw (1 : 1), Leop (1 : 1).

o jasne.

Fleksja
sg
mNbosy fN
Gbos(e)go G
Abos(e)go Abosą
I Ibosą
pl
N subst bos(e), bosy
A m an bos(e)
I f bosymi, bos(e)mi
inne formy
du I - bosyma

sg m N bosy (3) ◊ G bos(e)go (2). ◊ A bos(e)go (1). f A bosą (1). ◊ I bosą (1). ◊ pl N subst bos(e) (2) SkarŻyw, bosy (1) LudWieś A3. ◊ A m an bos(e) (1). ◊ I f bosymi (7), bos(e)mi (5); -ymi OpecŻyw (2), GroicPorz (2), HistRzym; -emi RejAp (2), RejZwierc; -ymi : -(e)mi BielKron (1 : 1), SkarZyw (1 : 1). ◊ du I bosyma (1) Leop 2.Reg 15/30.

Sł stp notuje, Cn s.v. bosak, Linde XVI – XVII w.

1. Nie obuty, mający nagie stopy; nudipes Mymer1, BartBydg, Cn; nudus pedibus BartBydg, Cn; excalceatus, discalceatus Cn (24): Kornelius gdy vźrzał Piotrá s. cżłowiecżká ſtárego/ proſtego/ boſego/ vpadł przed nogi iego RejPos 284.
Przysłowie: A trzebá tám pilnie vpátrowáć gdzie ſtępić/ iáko po grudzie boſemi nogámi RejZwierc 25.
Zwroty: »iść, biegać, przychodzić, procesyje czynić; chodzenie bosymi nogami, nożkami« (9): A ty poglądáy iako ſám idzie iedyny krol nieba ij ziemie/ boſymi noſſkami/ bez cżápki. OpecŻyw 38v, 36; Dawid lepák ſſedł ſthroną ná gorę Oliwną/ idąc á płácżąc/ przikrywſſy głowę/ á boſymá nogámi Leop 2.Reg 15/30; BielKron 164v; RejAp 114, 144v; HistRzym 37v; SkarŻyw 546, 573.

»przebrnąć bosą nogą«: Więc nie cżekáiąc y przewozu drugi/ Przebrnął ſzerokie boſą nogą ſtrugi KlonFlis C3.

»stać bosymi nogami« (3): GroicPorz h3, aav; Ceſarz zá pokutę trzy dni boſymi nogámi ſtał ná ledzye BielKron 177.

Wyrażenie: »bosa noga, bose nożki« (16): OpecŻyw 36, 38v; GroicPorz h3, aav; Leop 2.Reg 15/30; BielKron 164v, 177; RejAp 114, 144v; HistRzym 37v; RejZwierc 25; ale mu/ drugdy boſe nogi do ſtrzemion ták przymarzzáli/ iſz było ćiepłey wody ná śiadaniu potrzebá. SkarŻyw 575, 546, 573; DObry Pan iákiś iádąc ſobie w drogę/ Vyźrzał v dźiéwki w polu boſſą nogę. KochFr 15; KlonFlis C3. Cf Zwroty.
Szereg: »odarty, bosy«: nálazł tám vbożuchną wdowę ze trzemi corkámi pánnámi/ wſzytki odárte boſe SkarŻyw 413.
a. W funkcji rzeczownika = bosy człowiek (6): Mymer1 35v; BartBydg 99; ma mu ziąć trzewik z nogi y plunąć ná twarz/ rzekąc: Ták będzye kápáło ná cżłowieká ktory nie buduie domu brátá ſwego/ á będzye ten dom wezwan dom boſego. BielKron 44v.
Przysłowie: Iákoby ſie z náſzych ſpraw nie ogrudził boſy BielSjem 29.
Szereg: »zzuty a bosy«: I dádzą mu przezwiſko w ludu Iſráelſkim/ Dom z Zutego á boſsego. Leop Deut 25/10.

Formuła kolędników (1): Skakały boſy pod niebioſy/ chciały kołacża y kiełbaſy. LudWieś A3.

2. Nie podkuty (o koniu) (1):
Wyrażenie: »bosy koń«: Turcy/ ktemu wielkie cżoło vcżynili y konie mieli kowáne/ nie mogli ich náſzy przełomić s trochą ludźi/ ktemu boſe konie mieli BielKron 424.

Cf 1. BOSAK

KN