[zaloguj się]
[pdf]

CIŻBA (23) sb f

ciżba (22), ciżdżba (1) LibMal.

-ż- (21), -zdz- (1), -sz- (1).

Fleksja
sg pl
N ciżba ciżby
G ciżby
A ciżbę
I ciżbą
L ciżbie

sg N ciżba (10). ◊ G ciżby (4). ◊ A ciżbę (2). ◊ I ciżbą (2) [w tym: -ąm (1)]. ◊ L ciżbie (4). ◊ pl N ciżby (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII w.

Tłum, tłok; turba Mącz, Cn; celebritas, coarctatio, fluctus barbariae, frequentia hominum, stipatio hominum, unda Cn (23): Xánt Ezopá ku łáźni poſłał. Idź dowiedz ſie co nalepiey/ Niemáſzli tám ćiżby wielkiey. BierEz D3, D3v [2 r.], P4; ale więtſſeé gielki ij wolanijé/ ij ciżba byla w ludziech OpecŻyw 132v; ForCnR E2v; Item powyedzial ze wlowiczu lyathoſz wyarmark na ſzwyethą Lucia pyącz zlotich vkradl wibyerayacz ſkalyeth w czizdzbye lyudzi gdzie czo mogl LibMal 1547/129; RejWiz 160, 164; RejFig Bb3, Cc7; Mącz 118b, 120d; wćiſnąwſzy ſie miedzy onę ćiżbę ludzi/ dotknęłá ſie ſzáty iego RejPos 256v; StryjWjaz C, C3v; A gdy ſię ten porządek ſpraw poſtánowi/ niebędźie żadney ćiżby áni mieſzániny ná mieyſcu ſądowem [nullae turbae erunt ad tribunal iudicis] ModrzBaz 90v; KochPs 20; SkarŻyw 372; KochMarsz 154; ſtárał ſye/ áby ná ten dźień co nawięcéy towárzyſtwá/ y ſług/ ſobie ſpoſobił/ któré nieznácznie między ćiżbą rozſádźił KochWz 138.

W charakterystycznych połączeniach: ciżba ludu, ludzi (2); ciżba wielka (5).

Przen: Wielką ilość [czego] (1): Wſzego rodzáiu bydłá/ y dobytków ćiżby/ Złotá/ ſrébrá/ gromády pieniędzy bez liczby. GosłCast 17.

W funkcji przysłówka: »ciżbą« (1): Confertim — Gęſto, czizbąm. Calep 237a.

Synonimy: cieśń, ścisk, tłum.

MM