[zaloguj się]
[pdf]

COFNĄĆ SIĘ (16) vb pf

się (10), sie (6).

-f- (15), -ff- (1).

o jasne.

Fleksja
inf cofnąć się
praet
sg pl
1 m cofnął(e)m się m pers
3 m cofnął się m pers cofnęli się
plusq
sg
2 m -eś się był cofnął
conditionalis
sg pl
3 m m pers by się cofnęli
n by się cofnęło subst

inf cofnąć się (6). ◊ praet 1 sg m cofnął(e)m się (1). ◊ 3 sg m cofnął się (1). ◊ 3 pl m pers cofnęli się (5). ◊ plusq 2 sg m -eś się był cofnął (1). ◊ con 3 sg n by się cofnęło (1). ◊ 3 pl m pers by się cofnęli (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI – XVIII w. s.v. cofać się.

Skierować się w tył, odstąpić wstecz; alienare se retrorsum, retrocedere, retrorsum reversum esse PolAnt (16): Záś wſzyſtek lud widzieli gromy y błyſkáwice [...] tedy vyrzał lud/ y o [!] cofnęli ſię/ y ſtali zdáleká. BudBib Ex 20/18.
Zwrot: »cofnąć się nazad« = regredi Modrz [szyk zmienny] (4): [działo] ieſliby przeſtrone/ trzeba ie też záprzeć by ſie ná zad niecoffnęło/ boby przes to ſkáźiło miárę ſwoię. BielSpr 75; To wyrzekszy, wystrzelił oszczep i uderzył Parisa prawie na tarcz, jako był umierzył, I przepędził ji przez tarcz i przez blach kowany, A ten sie nazad cofnął i został bez rany. KochMon 31; Bo ponieważ to żołnierſka ieſt rzecż/ y záſtánowić ſię/ y ruſzyć ſię ábo poſtąpić/ y vderzyć ná nieprzyiaćielá/ y cofnąć ſię ná zad ModrzBaz 112; LatHar 728.
W przen (1): Iam mnimał pánie Boiánowſki/ żeś W. M. z białemigłowámi chciał wſtąpić w iednánie [...]: lecż tákeś ich w.m. teraz dotknął/ iż tho znáć/ żeś ſie był w. m. dla wzięcia pośiłku cofnął GórnDworz Dd5.
Przen (9):
a) Zaniechać czegoś, odwołać, zaprzeć się; wzdragać się (7): Pan Iehowá otworzył mi vcho/ a ia nie zuchwalałem ſię nie cofnąłem ſię. BudBib Is 50/5.

cofnąć się od czego (3): cofnęli ſię od Niceńſkiego poſtánowienia/ vważáiąc/ iż to ſłowko nie podług piſmá s. NiemObr 128, 106; WerGośc 209.

cofnąć się z czego (1): Inácżey ſię obacżyć nie mogą/ áżby ſię cofnęli z tey obłędliwey drogi/ náſtąpiwſzy/ ná prawdźiwą drogę páńſką NiemObr 80.

Zwrot: »cofnąć się nazad« (3): Ale kiedy cżłowiek/ thák dáleko w tey mierze zábrnie/ iż bez ſwey wielkiey lekkośći/ cofnąć ſie ná zad nie może/ tám iuż nielza/ iedno konać ſthátecżnie/ ſwoie przedſięwzięcie GórnDworz E2, N; WerGośc 209.
b) Odstąpić od wiary (2):

cofnąć się od kogo (1): Y ktorzy ſię cofnęli od Iehowy BudBib Soph 1/6.

Zwrot: »cofnąć się nazad« (1): Opuśćili Páná/ wzywáli ku gniewu Swiętego Izráelſkiego/ y cofnęli ſię ná zad [alienaverunt se retrorsum]. BibRadz Is 1/4.
a. W funkcji strony biernej: być odwołanym, zaniechanym; przen (1):
Zwrot: »nazad się cofnąć« (1): FRymárki wſzytkié/ któréby były z ſzkodą Rzeczypoſpolitéy/ máią ſie názad cofnąć SarnStat 90.

Synonimy: ustąpić, wrocić się.

Formacje współrdzenne cf COFAĆ.

Cf COFNIENIE SIĘ

MM