[zaloguj się]
[pdf]

CZACZKO (22) sb n

czaczko (20), czacko (1), cacko (1); czacko CzachTr; cacko GrabPospR.

-å- (14), -a- (8); -å- KrowObr, RejWiz (3), RybGęśli, CzahTr; -a- RejFig, GrabPospR, KlonWor; -å- : -a- RejAp (2 : 1), RejPos (2 : 1), RejZwierc (4 : 3); o prawdopodobnie jasne (tak Cn).

Fleksja
sg pl
N czåczko czåczka
G czåczka
D czåczkowi
A czåczko czåczka
I czåczki(e)m czåczki

sg N czåczko (3). ◊ G czåczka (2). ◊ D czåczkowi(1). ◊ A czåczko (5). ◊ I czåczki(e)m (4). ◊ pl N czåczka (1). ◊ A czåczka (5). ◊ I czåczki (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI (jeden z tych samych przykładów) – XVIII w.

Dem. od „czaczo”:
1. Zabawka dziecięca; crepundia Cn (9): Widziſz iáko marny ſwiát ná tym ſie záſádził/ A iáko dzyeći cżacżkiem ták nas wſzytki zdrádził. RejWiz 47, 83; A też cżácżká nie długo/ bo wnet pośmledzieie RejFig Aa3v; A poſypawſzy mu orzechow/ álbo dawſzy mu ledá iákie cżácżko/ áliśći wnet iednánie. RejZwierc 77; Albo też ſą podobne ku owemu cżácżkowi co im dzieći gráią/ á potym w błoto wrzucą. RejZwierc 92, 92 [2 r.], 134v; Przyſmák dáieſz pochlebuieſz/ Iák dźiećię czackiem hołduieſz. CzahTr H4b.

W charakterystycznym połączeniu: leda (jakie) czaczko (2).

2. Świecidełko, błyskotka, przedmiot ozdobny, błyszczący, godny podziwu, piękny; bellaria, cupedia, initia, pulchralia, res bellae Cn (13): roſkazał/ áby ná Mſzy tho tzatzko Krolom/ Pánom/ y inſzym ludziom/ proſtym cáłowáć noſzono y dawano/ co zowiećie Pácyfikały. KrowObr 197; RejWiz 51; Ważnieyſze v niego ledá błáhe cżácżko ſwiátá tego RejAp 2, 15v, 199; onći będzye vkázował rozmáite cżácżká á rozlicżne figle/ roſkoſzy/ á wymyſły ſwiátá tego RejPos 264; Gdyż iáwnie widzimy iáko ten chytry zwodnik vmie miſternie tocżyć tymi błazny ſwemi/ á przywodzić ie bárzo ſmácżnemi á wymyſlnemi cżacżki ſwemi w to omylne á krotkie poſłuſzeńſtwo ſwoie/ á w ty roſkoſzy ſwoie. RejPos 335, 331; RejZwierc 38v, 194; Niech ſię ſproſne poſpolſtwo ledácżym zábáwia Dźiwem mieniąc te cżácżká co ie Szcżeśćie ſtáwia. RybGęśli B3; Nuż ći co kilkádźieśiąt/ kilká ſet/ tyśiąc złotych cudzoźiemcowi da/ zá cácká ſwoie GrabPospR N4; Przeto żeby ludźie nie przedawáli duſze ſwoiey ledá zá fráſzkę/ ledá zá cżácżko/ ledá zá mátáninkę KlonWor ded **3.

W charakterystycznym połączeniu: leda (błahe) czaczko (4).

ZZa