[zaloguj się]
[pdf]

CZARNO (13) av

[Cf CZARNY sg n N]

a pochylone, o jasne.

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.

1. W kolorze czarnym, najciemniejszym; nigro colore Cn (12): ſtłucż ten blaywas á włoż na panew y tę oliwę wley/ wſtaw na ogień á warz tak długo mieſzaiącz: aż będzie cżarno FalZioł V 107; Ieſth yeden ymyenyem Ian pacholek wąſſowathi trocha czarno. LibMal 1545/94; Aleś Krucżku wybielał/ bom cie cżarno widał RejZwierz 116, 113v; Nigrefacio, Czarno fárbuyę/ czernię. Mącz 247a, 247a [3 r.]; Wálerian ieden pan Rzymſki gdy mu Regillá żoná iego byłá vmárłá/ ktorey ták bárzo żáłował/ że záwżdy w ciemnym gmáchu przy ſwiecy ſiadał/ cżarno wſzytko obbić dał/ y cżarny ſtoł przed ſobą poſtáwić kazał. RejZwierc 153v; Czarno chodziłem [Pullatus ambulavi] oprocż vpalenia BudBib Iob 30/28.
Zwrot: »(u)rodzić się czarno« [szyk zmienny] (2): RejZwierz 70v; Bo ſnádnie Koleriká poznaſz y po ſierśći/ bo ſie vrodzi cżarno/ Melánkolik liſowáto/ Flegmátyk bládo/ Krewnik z białá rumiáno. RejZwierc 6v.
2. Źle, niesprawiedliwie, niesłusznie (1):
Przysłowie: Gdyż thu ſą wypiſáne dziwne ſpráwy iego/ Acż nie dla náucżonych/ ále dla proſtego/ By obierał gdzye cżarno/ á gdzye biało bywa RejWiz A9.

ZZa