« Poprzednie hasło: CZELUŚĆ | Następne hasło: [CZEMBR] » |
CZEM (32) av, pt i cn
av (2), pt (2), cn (28).
czem (23), czym (9); czem MurzNT, BudNT (2), ModrzBaz (20); czym GrzepGeom, HistRzym, WujJud, KochTr (2), ReszPrz (2), BielSjem, ActReg.
-e- (22), -ę- (1) MurzNT.Teksty nie oznaczają é.
Sł stp s.v. co, Cn brak, Linde bez cytatu.
- I. Przysłowek stopnia
(2)
- 1. Pytajny: o ile (1)
- 2. Względny: jak [cum av sup] (1)
- II. Partykuła podkreślająca nasilenie (2)
- III. Spójnik (28)
Połączenia: »czem ... tem« (20): A czym więtſza álbo mnieyſza ieſt Linea c.e. niż Linea e.d. tym też będźie więtſza álbo mnieyſza Linea c.a. niż Linea a.b. GrzepGeom Q3; ále wſzák ty tho ſam dobrze wieſz/ że cżym więcey kto ſmuthemu cżłowiekowi iego nędzę wſpomina/ tym więcey iemu boleść odnawia. HistRzym 23; BudNT Kk3; Abowiem y w ſámey chęći ieſt nieiákie męſtwo/ ktora cżem śię więcey wyćiągnie/ tem mniey cżłowieká pod niecnoty iákie podda [quo magis intendetur, hoc minus reddet hominem vitiorum morbis obnoxium]. ModrzBaz 9v; ktory rząd cżem ieſt trudnieyſzy/ tem też ma być zá zacnieyſzy pocżytan [quanto difficilius, tanto praeclarius existimandum est]. ModrzBaz 19v; Bo cżem która znich ieſt głádſza ábo wdźięcżnieyſza/ tym ią cżęśćiey w tákowych ſchadzkách widáć [Ut enim quaeque pulchritudine et venustate est commendatior, ita frequentior apparet in talibus coetibus] ModrzBaz 54, 8v, 19v, 20, 22v [2 r.], 32 (16). Cf Fraza.
»tem ... czem« (5): te dźiśieyſze rozumy/ náuki/ dowćipy [...] bez wątpienia ſą dáry Boże/ tym więtſze y ważnieyſze [...] cżym duſzá ieſt zacnieyſza niż ciáło WujJud A3v; iż tem mnieyſze w Rzecżypoſpolitey na cnotę/ y ná dobre ludźi bacżenie bywa/ cżem w więtſzem ieſt podźiwowániu zacność rodzáiu y bogáctwá. ModrzBaz 46v, 68v; Lecz Pan [...] Zádał mi raz tym znácznieyſzy/ Czymem iuż był beſpiecznieyſzy. KochTr 18, 21.
KW