« Poprzednie hasło: CZTERNASTY | Następne hasło: CZTERNAŚCIEKROĆ » |
CZTERNAŚCIE (225) nm
czternaście (210), czterynaście (6), szternaście (1), szternaście a. śternaście (8); czterynaście WyprKr, StryjKron; szternaście a. śternaście KwiatOpis; czternaście : czterynaście ZapWar (4 : 1), LibLeg (1 : 1), UstPraw (8 : 1); czternaście : szternaście Calep (1 : 1); czterynaście : szternaście a. śternaście ZapKościer (1 : 7).
-é- (85), -e- (17); -é- Strum, Oczko (2), KochTr, SarnStat (76); -e- OpecŻyw, Mącz (7), GrzepGeom (8); -é- : -e- WyprPl (5 : 1); -nåście (218), -naście (5); -naście OpecŻyw; -nåście : -naście BibRadz (9 : 1), BudBib (1 : 1), SkarŻyw (4 : 1), SarnStat (75 : 1), też Calep (1 : 1); w końcowym e wahania.
pl | ||
---|---|---|
N | m pers | cztérnåści(e) |
subst | cztérnåście, cztérynåście | |
A | m pers | cztérnåści(e) |
m an | cztérnåści(e) | |
subst | cztérnåście, cztérynåście | |
L | cztérnåści(e) | |
inne formy | ||
pl G subst - cztérnåście, cztérnåściå, cztér(e)chnåście, cztérnåstu, cztérnåściu, cztérnåści; pl I - cztérnåścią, cztérnåstą, cztérnåści(e); D a. L - cztérnåście |
N m pers cztérnåści(e) (1). ◊ subst cztérnåście (29), cztérynåście (2); -e (7), -(e) (24). ◊ G cztérnåście (40), cztérnåściå (21), cztér(e)chnåście (2) ZapKościer, StryjKron, cztérnåstu (2), cztérnåściu (1) WyprPl, cztérnåści (1) Calep; cztérnåście ZapWar, PatKaz II (4), Murm, ComCrac (2), KrowObr, UstPraw (4), SienLek (2), Phil, cztérnåstu LatHar, cztérnåście: cztérnåściå: cztérnåstu SarnStat (24 : 21 : 1); -e :-é SarnStat (23 : 1), -(e) (18). ◊ A m pers cztérnåści(e) (4). ◊ m an cztérnåści(e) (2). ◊ subst cztérnåście (90), cztérynåście (2); cztérnåście : cztérynåście ZapWar (3 : 1), UstPraw (2 : 1); -e (25), -é (1), -(e) (66); -e : -é SarnStat (11 : 1). ◊ I cztérnåścią (16), cztérnåstą (1), cztérnåści(e) (1) Murm; cztérnåścią : cztérnåstą SarnStat (11 : 1). ◊ L cztérnåści(e) (7). ◊ D a. L cztérnåście (3).
Składnia orzeczenia: czternaście (kogo, czego) jest, było (13); czternaście (kogo, czego) są, byli, były (4); czternaście (kogo, czego) jest, było BibRadz, BielKron (3), RejPos, KwiatOpis, Strum, ZapKościer, ActReg, WyprPl, WujNT; czternaście (kogo, czego) są, byli, były GrzepGeom, SkarŻyw; czternaście (kogo, czego) jest, było : czternaście (kogo, czego) są, byli, były SarnStat (2 : 2).
Składnia przydawki: ta, tę czternaście (czego) (6); te czternaście (czego) (1); ta, tę czternaście (czego) ZapKościer (2); tą, tę czternaście (czego) : te czternaście (czego) SarnStat (4 : 1).
Składnia rządu lub zgody z rzeczownikiem przedmiotu liczonego dla poszczególnych przypadków: w składni rządu: N (26), G (66), A (33), I (23), X (2), D a. X (3); w składni zgody: L (6).
Sł stp, Cn notuje, Linde bez cytatu.
- Liczebnik główny (225)
W połączeniu z rzeczownikiem lub zaimkiem przedmiotu liczonego (czasem z elipsą rzeczownika) (221):
W składni rządu z rzeczownikiem przedmiotu liczonego (203): a nym mv zadal Czternasczie ran ZapWar 1542 nr 2554, 1503 nr 1925, nr 1926, nr 1927, 1523 nr 2326; OpecŻyw 10; aboczyem panna poſzla y narodzona ze czternaſzczye krolow nayuyſſzych PatKaz II 42v, 44, 44v [2 r.]; PatKaz III 107v; Dzyećynſtwo myędzy ſyedmam y czternaſćye lat. Murm 45, 45, 46; FalZioł II 16d, 17a, 17b, V [4]v; Broda pocżyna roſć v otrokow po cżternaſcie lat poſpolicie GlabGad O4v, C8; LibLeg 11/156v, 107v; ComCrac 18, 21, 21v; LibMal 1543/73, 1551/164; HistAl G8; Páweł z czternaſcye liſtow piſał KromRozm II ev; GroicPorz i4v, x, ii; KrowObr 193; y dał Bog Hemánowi ſynow cżternaśćie/ y trzy corki. Leop 1.Par 25/5, *B2v, Gen 46/22, Ios 18/28, 2.Par 13/21, Ez 43/17 [2 r.]; táki ma być karan winą náſzą Krolewſką czternaſćią grzywien. UstPraw B4v; thedy dwoię czternaśćie grzywien przepada UstPraw K2, A2v, C2v, D2, G2, Kv (9), Czterinaſczie wiſziczia ze zlotem WyprKr 109v; A ieſliż porodźi Dźiewkę/ przez czternaśćie dni nieczyſtą będźie BibRadz Lev 12/5; A ták wſzytkiego pokolenia ktore było od Abráhámá áż do Dawidá/ ieſt cżternaśćie BibRadz Matth 1/17, Gen 31/41, Tob 10/7, Matth 1/17, II 12, 2.Cor 12/2 (9); Nowogrodek mil oſmnaśćie od Pocżywlá/ á od Stárodubu cżternaśćie mil BielKron 431v, 141v, 264, 270, 360, 412 (22); Septunx, Czini czternaście łotów/ yednego funtu który w ſobie dwánaśćie vncij ma. Mącz 17c; filii puberes, Którzy yuż nie máli ſą/ yáko chłopiec we czternaście lat/ ſzpyczak/ á dzieweczká we dwunaście. Mącz 329a, 17c, 106a, 109d, 391c, 428c; SienLek 29, 42, 113v; Aleby ſnadź kto rzekł/ że tu miáry ſą po piąćinaśćie łokiet/ á w piérwſzym piſániu po czternaście łokiet y po dłóni. GrzepGeom L4; Gdźie nápiſano że ma być miárá ná czternaśćie łokći y ná dłóni/ maſz rozumiéć/ że to tám piſano gdźie ieſt łokieć więtſzy GrzepGeom L4, H4 [2 r.], L2v, L4v, Nv; RejPos 202; KwiatOpis B3; BielSpr 30; BudBib Num 29/29, 32; Strum D3v; SkarJedn 268, 303; SkarŻyw 47, 348, 493, 533, 580; KochTr 14; żądal iest [...] przyięćia pięniędzy [...] Summy marcas Pięćdzieśiąth licżby Pruskiey bes grosży czterechnaſćie ZapKościer 1581/23v, 1584/45v, 1588/78; StryjKron 447; ActReg 48; Ephebus ‒ Młodzenzik, ktori ze ſzternąsczi lat wiſzedł, a mech mu się puſzczą. Calep 365b; Phil S; WyprPl A2, A4, B4v; LatHar 513; WujNT Matth 1/17 [3 r.], 2.Cor 12/2; będźie winien káżdému z oſobná támże dwoie cztérnaśćie grzywien zá winę dáć SarnStat 469; á Sądowi drugą cztérnaśćié grzywien zápłáćić ma. SarnStat 471; táki Stároſtá álbo Vrząd iego ma bydź karan winą cztérnaśćia grzywien SarnStat 497; A temu ma przyśdź tá cztérnaśćié grzywien/ co o nie czynić będźie. SarnStat 500; A kto ináczéy vczyni/ winą cztérnaśćią grzywien przez Sąd niech będźie karan SarnStat 782; A ktoby śmiał z ſtrzélbą [...] przyiecháć [...] áby piąćiądźieśiąt grzywien winy był karan/ zawićie nie odchodząc od ſądu/ álbo od Séymiku/ pod winą cztérnaſtą [!] grzywien. SarnStat 871, 216 [2 r.], 385 [3 r.], 471 [2 r.], 500 [3 r.], 926 [2 r.] (75); KmitaSpit B4.
W składni zgody z rzeczownikiem przedmiotu liczonego (6): Mſza o tzternaśćie pomocnikach bluznierſtwo. KrowObr Ss3, 175v; Alexánder ſyn krolewſki będąc we cżternaſcie leciech/ prośił oycá áby mu dopuścił pomśćić ſie BielKron 116v; Iż po cżternaſcie leciech po náwroceniu ſwoim nálazł go w Ieruzalem RejPos 301, 302; WujNT Gal 2/1.
Z elipsą rzeczownika przedmiotu liczonego lub jego skrótem (9): BibRadz II 2; GrzepGeom H4; Piją tedy dniá piérwſzégo kieliſzkow ſześc, wtórégo ośm [...] piątégo cztérnaśćie/ ſzoſtégo ſzeſnaśćie Oczko 20, 20; a zynowy Swemu wranczkowy thę ſternaſcze m. po swey smyerczy stego Soltiſztwa. ZapKościer 1582/35v, 35v; Zgołáć powiém/ że ia ták nie kupię drogiégo [konia]/ Tám około cztérnaśćiu/ mnie trzebá tákiégo. WyprPl B3v, B4v [2 r.]
Zestawienia liczebnikowe (14):
Spalił ogień w ten cżás ludu poſpolitego cżternaſcie tyſiąc y ſiedḿ ſet BielKron 41; GrzepGeom Nv; Iednák cżternaśćie tyśięcy ludzi y śiedm ſet w gniewie Boſkim pobići ſą. SkarŻyw 493; tedi ma pyerwy wyloſzycz tę sto m. y sternaſczę ZapKościer 1582/35v, 35v, 1588/78 [2 r.] [ogółem 7 r.].
V Trembowle lezy ich [Kozaków] czternascie set ActReg 48.
miał s ſobą cżternaſcie tyſiąc ieznych wozow HistAl G8v; BielKron 303v, 365, 388v, 405v; thák iż ich iuż było cżternaſcie tyſięcy zginęło RejPos 202 [ogółem 6 r.].
Cf CZTERNAŚCIEKROĆ, CZWARTYNAŚCIE, CZWORONAŚCIE
LZ