Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: CZYŚCOW

Następne hasło: CZYŚĆ »

CZYŚCOWY (32) ai

czyścowy, czyścow (29), czyśćcowy (1), czyściowy (1), czyjscowy (1); czyśćcowy (1); ReszList; czyściowy PatKaz III; czyjscowy SkarŻyw.

czyścowy (31), czyścow (1); czyścowy : czyścow KrowObr (6 : 1).

o jasne.

Fleksja

sg
m	N	czyścowy, czyjscowy	f	N		n	N
	G	czyścow(e)go, czysciow(e)go		G	czyścow(e)j		G
	A	czyścowy		A			A	czyścowo
	I			I	czyścową		I	czyścowym
	L			L	czyścow(e)j		L

pl
G		czyścowych
L		czyścowych, czyśćcowych

sg m N czyścowy (5), czyjscowy (1). ◊ G czyścow(e)go (4), czysciow(e)go (1). ◊ A czyścowy (10). ◊ L czyścowym (1). ◊ f G czyścow(e)j (1). ◊ I czyścową (1). ◊ L czyścow(e)j (1). ◊ n A czyścowo (1). ◊ I czyścowym (1). ◊ pl G czyścowych (3). ◊ L czyścowych (1), czyśćcowych (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII w.

Znaczenia

1. Przymiotnik od,,czyściec” 'według religii rzymsko-katolickiej miejsce pozagrobowej kary, trwającej określony czas (32)
2. [n-loc]

1. Przymiotnik od,,czyściec” 'według religii rzymsko-katolickiej miejsce pozagrobowej kary, trwającej określony czas; purgatorius Cn (32): iż nie w imię Iezu Kryſtá vtzyćie odpuſztzenia grzechow/ ále w imię Cżyscowo/ dla pięniędzy KrowObr 77; po tym żywoćie/ na mieścách czyścowych/ we ſto naſob wypłacáć to muśiemy/ czego tu omieſzkamy WujNT 22.

Zwrot: »karanim czyścowym się czyścić« (1): duſze ſię ich karanim Cżyscowym po śmierći cżyśćią. SkarJedn 272.

Wyrażenia: »ciemnica czyścowa« (1): Przez namnieyſzy hálerzyk/ [...] Doktorowie święći maluśkie y lekkie grzechy rozumieią/ zá ktore w ćiemnicy Cżyścowey potrzebá doſyć vćierpieć WysKaz 18.

»męka, karanie, kaźń czyścowa(-e)« [szyk 6 : 1] (5 : 1 : 1): WujJud 201v; SkarJedn 272; otwarzáli záwſze Biſkupi Rzymſcy/ [...] te ſkárby kośćielne duchowne/ vdźieláiąc ich ludźiom chrześćiiáńſkim/ [...] cżáſem zupełne odpuſzcżenie dawáiąc/ wſzyſtkie kaźni/ [...] álbo w tym tu ćiele docżeſtnego żywotá/ álbo w onycb cżyśćcowych mękách ReszList 151; LatHar 159 marg, 285; Modlitwy tych ktorym iáłmużny dawamy/ [...] dáleko nam więcey mogą pomoc do otrzymánia Bozkiego miłośierdzia/ y odpuſzczenia mąk czyścowych. WujNT 435; SiebRozmyśl L2. Cf Zwrot.

»ogień czyścowy« [szyk 17 : 5] (22): Iedennaſny pozytek ſzwzyuanya tego ymyenya marya yeſt ochlodzenye ognya czyſzczyouego PatKaz III 124; KrowObr 75 [2 r.], 75v, 76v [2 r.], 77; BielKron 213v; Tym ſię piſmem/ powiáda/ vćwierdza/ iſz Cżyiſcowy ogień ieſt. SkarŻyw 337; CzechEp 323, 363; WujNT 13 [2 r.], 584 [4 r.], 585, 873; ſtáraymy ſię zá cżaſu o prawdźiwe vſpráwiedliwienie/ [...] nie ſpuſzcżáiąc ſię ná to/ że możemy być zbáwieni przez ogień Cżyścowy. WysKaz 39, 33, 36.

Szeregi »docześny abo czyścowy« (1): Bo gdyby byli budowáli złoto/ śrebro/ y drogie kámienie/ byliby wolni od ogniá oboiego/ nie tylko onego wiecznego/ ále y od tego (docześnego ábo czyścowego) WujNT 584.

2. [n-loc:

Zestawienie: »Czyściowa jaskinia« : Gdy tedy przyiecháli do miáſtá Wernigij/ gdźie Cżyśćiowa iáſkinia byłá/ przy ktorey Klaſztor zacny zbudowány był/ záłożenie ś. Patrycego. HistFort E2v.]