[zaloguj się]
[pdf]

1. DELFIN (27) sb m

-ph- (20), -f- (7).

e jasne.

Fleksja
sg pl
N delfin delfinowie, delfiny
G delfina
A delfina

sg N delfin (18). ◊ G delfina (1). ◊ A delfina (4). ◊ pl N delfinowie (3) Mącz, KochPieś, KochProp, delfiny (1) FalZioł.

Sł stp, Cn brak, Linde XVII – XVIII w.

1. zool. Delphinus delphis L. (Rost): zwierzę ssące żyjące w morzu, świnia morska; delphin Mącz, Calep; delphinus Mącz [delphin(us) – morska świnia Murm 92; świnia morska, ryba ‒ delphin(us) Cn] (24): Delfin zá ieſiotrem bieżał/ A ieſiotr przed nim vćiekał BierEz K2v, K2v, R4v; PIſze Actor iż Delphin ieſth podobny ku cżłowiekowi FalZioł IV 33c, +4v, IV 33c, d [4 r.]; RejZwierz 119; BielKron 102v; Delphin et Delphinus, Morska śwynia Delphin niewymowney prętkośćy ſnadź nietylko zwyérzęta poziemne/ ále też ptaki prętkością zwycięża á przeto gdy go máluyą prętkość przes to známionuyą. Mącz 81a; Delphinum sylvis appingit fluctibus aprum, Carmen proverbiale apud Horatium, Delphina Wpoſrzod láſów y borów/ wieprzá w poſrzod morskich wód maluyeſz/ to yeſt/ opák á przećywko naturze y zachowaniu poſpolitemu co wczynaſz. Mącz 81b; Gemitus Delphini, est similis humano, Delfin ribá morska ták wzdycha yáko człowiek. Mącz 143b, 235c, 394b; SkarŻyw 47; prędko delfin płynie/ Prędko y orzeł lata/ Bóg obudwu minie. KochJez A3; KlonŻal B2 marg; KochPieś 18; KochProp 11; Calep 302a.
Wyrażenie: »delfin plaskonosy« (1): NIe ták płácże ná brzegách na Puteoláńſkich On miłośnik dźiećinny/ ábo ná Thebáńſkich Przewodnik Amonow Delphin pláſkonoſy KlonŻal B2.
2. astron. Nazwa gwiazdozbioru w północnej części nieba (3): DElphin nád Kozorożcem mnieyſzy w połowicy/ W głowie ma przećiw ſobie dwie á dwie źrzenicy. KochPhaen 12, 12, 21.

Synonim: 1. »morska świnia«.

SB