[zaloguj się]
[pdf]

DENAR (84) sb m

denar (6), denarz (8), denaryjus (7), skróty: d', d'n (63); denar MetrKor (3), KłosAlg, GliczKsiąż, Leop; denarz BudNT (6), LatHar (2); denaryjus WujNT (7).

Teksty nie oznaczają é; -år(z), -år- (8), -ar- (7); -år- BudNT (5); -ar- GliczKsiąż, Leop, LatHar (2); -år- : -ar- WujNT (3 : 3).

Fleksja
sg pl
N denåryjus, denårz, d' denåry, d'
G denåryjusa, denårow, d', d'n
A denåry, d'
L denårzu
inne sg A skrót - d'; pl A zam. pl G - denåry; sg G a. pl G skrót - d'

sg N denåryjus (5), denårz (1), skrót: d' (1). ◊ G denåryjusa (1). ◊ A skrót: d' (1). ◊ L denårzu (3). ◊ pl N denåry (1), skrót: d' (7). ◊ G denårow (7), skrót: d', d'n (39). ◊ A denåry (1), skrót: d' (9). ◊ pl A zam. pl G denåry (2). ◊ sg G a. pl G skrót: d' (5).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI (jeden z tych samych przykładów) i XVIII – XIX w.

Nazwa monety starorzymskiej wywodząca się od nazwy miary srebra, przyjęta także w średniowieczu; też jednostka miary; denarius Vulg [denarius pieniądz Mącz 79b; – grosz był u starych dziesięć skojcy srebra w sobie mając. Mącz 79b; dziesiątnik, grosz w sobie dziesięć pieniędzy albo części mający Calep; poczwórny grosz polski, czwartak, srebrnik drobny ‒ denarius Cn] (84): Przez mnożenie czyń złote na gf á gf na d'. KłosAlg E; O wagach. centf. ma kamieni. 5 1/4 łp. [...] quint. denarow. 4 d'n. KłosAlg Ev, E [6 r.], Fv [2 r.], F3v, [G2] [4 r.], H2v (64); od wozv nakladnego [płaci się cło] denary 9. MetrKor 57/116, 59/272, 273v; [nauczyciel] Cżytáć będzye nyechcący/ ále yedno áby odbył á przedſię ſwe págá denári myał. GliczKsiąż M; Wyſzedſzy od Páná on ſlugá/ nálazł iednego z towárzyſzow ſwoich/ ktorj mu był dłużen ſto Denárow [centum denarios] Leop Matth 18/28 [przekład tego samego tekstu BudNT: denarzow]; BudNT Matth 18/28, 20/9, 11, 13, Luc 7/41; 300. denárzow Zydowſkiey tey monety/ vczynią więcey nizli 37. czerwonych złotych. LatHar 704 marg, 704; WujNT 75 marg, 82 marg, 91 marg, Yyyyy2.
Szereg: »drachma abo (jako i, toż co) denar(yjus)« [szyk 3 : 1] (4): Denarz toſz co dráchmá dzieſiąta część korony. BudNT Ev marg; Quádránt ważył [...] czterdzieſthą część dráchmy ábo Denáryuſá. WujNT 170 marg, 71 marg, 257 marg.

Synonim: drachma.

TK