![[zaloguj się]](/static/img/icons/lock.png "Zaloguj się"){kind=icon}
![[SŁOWNIK POLSZCZYZNY XVI WIEKU]](/static/img/spxvi-logo.png){kind=logo}
![[SEARCH]](/static/img/icons/magnifier-left.png){kind=icon}
| « Poprzednie hasło: [DOCISKANY] | Następne hasło: DOCISNĄĆ SIĘ » |
![[pdf]](/static/img/icons/document-pdf-text.png "Pobierz artykuł hasłowy w formacie PDF"){kind=icon}
DOCISNĄĆ (5) vb pf
o jasne.
Fleksja
| inf | docisnąć |
|---|
| praet | ||
|---|---|---|
| sg | ||
| 3 | f | docisnęła |
| conditionalis | ||
|---|---|---|
| sg | ||
| 3 | m | by docisnął |
inf docisnąć (2). ◊ fut 3 sg dociśni(e) (1). ◊ praet 3 sg f docisnęła (1). ◊ con 3 sg m by docisnął (1).
Sł stp, Cn notuje, Linde XVI w. (dwa z tych samych przykładów) i XVIII w.
Znaczenia
- 1. Wywrzeć nacisk fizyczny; przycisnąć, przygnieść (tu: w przen) (1)
- 2. Wywrzeć nacisk psychiczny
(4)
- a. Przymusić (2)
- b. Dokuczyć, zgnębić (2)
1. Wywrzeć nacisk fizyczny; przycisnąć, przygnieść (tu: w przen) [kogo w co] (1): iż gdzye kogo prawdá ſwięta iáko zły podkład w lube mieyſce doćiśnie/ iuż ſie káżdy o to pilnie ſtára/ iákoby y rádámi ſwemi/ y káżdemi pilnoſciámi ſwemi zácierał á zátłacżał ią iákoby mogł RejPos 323.
2. Wywrzeć nacisk psychiczny (4):
a. Przymusić [kogo] (2):
docisnąć do czego (2): iż go áż niewola doćiſnęłá do tego/ toż ſie dopiro rzućił s ſpráwámi ſwoiemi do Páná ſwoiego. RejPos 244. Cf docisnąć do czego czym.
docisnąć do czego czym (1): A ták miárą á trzeźwoſcią/ iáko nas Piotr s. vcży/ trzebá go iáko oſtrogámi do tego doćiſnąć/ áby nie vſtąpił w tey omylney drodze tego tu nędznego żywotá ſwego RejPos 185v.
b. Dokuczyć, zgnębić [w tym: kogo w czym (1)] (2): ale też temu pewnie wierzemy [...] żeby [ci, którzy w nierządzie potyli] tak radzi widzieli dobre, jakoby ich w niwczem ten porządek o ktorego nazad wrocenie dawno a zawsze prosimy, nie docisnął Diar 67, 68.
Formacje pochodne cf CISNĄĆ.
JZ