Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: DOCZEKAĆ

Następne hasło: [DOCZEKANIE] »

DOCZEKAĆ SIĘ (38) vb pf

sie (21), się (17).

Wszystkie samogloski jasne.

Fleksja

inf	doczekać się

praet
	sg		pl
1	m	doczekåł(e)m się, -m się doczekåł	m pers	doczekalismy się
1	f	-m się doczekała	m an
2	m	-eś, -ś się doczekåł	m pers
3	m	doczekåł się	m pers	doczekali się
3	f	doczekała się	m an

conditionalis
	pl
1	m pers	byśmy się doczek(a)li

inf doczekać się (15). ◊ fut 1 sg doczekåm się (1). ◊ 2 sg doczekåsz się (1). ◊ 3 sg doczekå się (3); -å (I), -a (1), -(a) (1). ◊ 1 pl doczekåmy się (3). ◊ 3 pl doczekają się (1). ◊ praet 1 sg m doczekåł(e)m się, -m się doczekåł (3). f -m się doczekała (1). ◊ 2 sg m -eś, -ś się doczekåł (2). ◊ 3 sg m doczekåł się (2); -åł (1) RejWiz, -ał (1) SkarŻyw. f doczekała się (1). ◊ 1 pl m pers doczekalismy się (1). ◊ 3 pl m pers doczekali się (1). ◊ con 1 pl m pers byśmy się doczek(a)li (1). ◊ part praet act doczekåwszy się (2).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.

Znaczenia

1. Osiągnąć skutek lub przedmiot oczekiwania (19)
2. Dożyć, doznać, doświadczyć (19)

1. Osiągnąć skutek lub przedmiot oczekiwania; exspectare Cn (19): Pátrzył długo Ceſarz rychłoli ſię powáli y vmrze/ ále docżekáć ſię niemogł. SkarŻyw 408; Czekáłá śmierć/ żeby był Gąſká mówił grzeczy. Nie mogłá ſię doczekáć KochFr 131; ActReg 49; ZapMaz IIG 97/89v.

doczekać się kogo, czego (13): FalZioł IV 43c; LibLeg 7/36; ieſliżeś świniá/ rácżyſz też ieść co maſz/ Bo ſie wierę żołędziu/ nie záwżdy docżekaſz. RejFig Aa4v; RejZwierz 136v; Verum elicere, Prawdy ſie dożdáć/ doczekáć álbo dobyć. Mącz 182a; OrzQuin Cv; RejPos 59v; RejZwierc 189; SkarJedn 383; Oczko 35; á iednák ſnom niewierząc/ S. Benedictá cżekáli: á niedocżekawſzy ſię/ názad ſię do niego wroćili SkarŻyw 252; NiemObr 25; WyprPl B2v.

Ze zdaniem dopełnieniowym [aby (2)] (2): ktory [chory] przez ták wiele lat nie mogł ſię doczekáć/ áby go do oney wody było donieśiono WujNT 323; PowodPr 33.

Zwrot: »doczekać się pociechy« (1): uie [!] docżekawſzy ſie żadney pociechy w vpádku ſwoim/ idzie s kijem bęcżąc do domu ręce záłomiwſzy. RejZwierc 189.

2. Dożyć, doznać, doświadczyć; perficere PolAnt [w tym: kogo, czego (16)] (19): Ezop vbity nárzekał/ Cżegom ſie ia tu docżekał BierEz Ev; RejWiz 35; OrzList h3; á nie tuſzę by ſie docżekáć mieli kroleſtwá Páná tego. RejPos 2v, 198v; RejZwierc 42v; BudBib Iob 14/6; CzechRozm A4v; KarnNap Ev; Pánu Bogu dziękuy iżeś ſię iuż tákiego Teſtámentu doczekał SkarŻyw 3, 263, 300; CzechEp 24, [413]; KochWz 139; rzeczy mnie łzy z oczu moich wyciſkáią, Zem ſię kiedy doczekał ludzi ták złośliwych CiekPotr C2v.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: tego (1); iż (1), aby (1), żeby (1)] (3): Diar 68; rodzicy ktorzy ſie chcą docżekáć po ſynye ſwym áby dobrem oratorem álbo rzecżnikyem oſtał/ nyechay pilnye o tho ſie poſtáráyą GliczKsiąż K2; SienLek 88.

Synonim: dożdać się.

Formacje pochodne cf CZEKAĆ.