[zaloguj się]
[pdf]

DODANIE (9) sb n

o oraz a jasne; teksty nie oznaczają é.

Fleksja
sg
N dodanie
D dodaniu
I dodani(e)m

sg N dodanie (6). ◊ D dodaniu (1). ◊ I dodani(e)m (2).

Sł stp, Cn brak, Linde XVIII w. s.v. dodać.

1. Danie, udzielenie (7):
a. O dobrach materialnych; dostarczenie, zaopatrzenie (sprawienie, aby ktoś miał); suppeditatio Cn [czego] (2):

W porównaniu (1): Ztądże ſię y proſty dźiećinny wiek vcży tego/ cżegoby zá láty mogł niedoſtąpić: y ochotny młodźieńſki wiek/ iáko dodániem oſtrog/ bywa pobudzon [et alacris [aetas] adolescentum quasi calcaribus admotis excitatur] ModrzBaz 53.

Wyrażenie: »dodanie potrzeb« (1): Suppeditatio ‒ Dodanie potrzeb. Calep 1034b.
b. O dobrach niematerialnych (wartościach duchowych, psychicznych); spowodowanie, przysporzenie, spotęgowanie (sprawienie, aby ktoś stał się jakiś lub osiągnął jakiś stan) [czego] (5):
Wyrażenia: »łaski dodanie« (1): dał to y temu niebieſkiemu pokármowi/ że przećiwko ćiężſzym grzechom/ przez łáſki dodánie/ y duſze potwierdzenie/ oſobliwą nam pomocą ieſt y obroną. LatHar 201.

»dodanie rady [= otuchy]« [w tym: komu (1)] (2): Commonitio, Dodánie rády/ potuchnienie. Mącz 231a; LatHar 489.

»dodanie serca [komu]« (1): ku pobudzeniu pilnieyſzemu ku cnoćie/ y ku dodániu ſercá dobrego ludźiam młodym [animas iuvenum viriles facere] [...] vmyſlili żadnych obozow nieſthánowić ale śmiele wtárgnąć/ y z wielką mocą potykáć ſię wręcż BibRadz 2.Mach 15/17.

α. Wyrażenie, które można zastąpić rzeczownikiem odczasownikowym utworzonym od tematu jego dopełnienia: »dodanie chęci, chuci« = zachęcenie [szyk 1 : 1] (1 : 1): Impulsus, Pobudzenie/ Dodánie chući. Mącz 287b; PaprUp G3v.
2. Dołożenie, dopłacenie [czego] (1): Co i vcżynil przed prawem naſzim ze zadodaniem ostatka posagu od Sliachetnych wyżei napisanych braći Stryiecznich ZapKościer 1581/23.

Cf DODAĆ

HJ