[zaloguj się]
[pdf]

DOŹRZEWAĆ (11) vb impf

doźrzewać (6), doźdrzewać (1), doźdrewać (1), dojźrzewać (1), dojzrewać (2); doźrzewać RejZwierz (2), Mącz; dojźrzewać Calep; doźrzewać : doźdrzewać : doźdrewać : dojzrewać BibRadz (1 : ‒ : – : 2; ‒ : ‒ : ‒ : Sap 10/7, Eccli 51/19), RejAp (1 : ‒ : 1 : ‒; ‒ : ‒ : 199v : ‒), RejZwierc (1 : 1 : – : –; – : 115v : – : –).

-ź- (8), -z- (3). ◊ -jzrz- a. -jźrz- (1) Calep.

o oraz a jasne; teksty nie oznaczają é.

Fleksja
inf dojzrewać
indicativus
praes
sg pl
1 doźrzewåm doźdrzewåmy
2 doźrzewåsz
3 doźrzewå doźrzewają

inf dojzrewać (1). ◊ praes 1 sg doźrzewåm (2). ◊ 2 sg doźrzewåsz (1). ◊ 3 sg doźrzewå (4). ◊ 1 pl doźdrzewåmy (1). ◊ 3 pl doźrzewają (2).

Sł stp brak, Cn: dozrzewam, Linde XVI – XVII w. s.v. doźrzeć.

Stawać się dojrzałym, osiągać stan doskonałości wegetatywnej (o roślinach); maturescere Mącz, Calep, Cn; coqui, devenire ad maturitatem, habere suam maturitatem, maturare, maturescere, mitescere, percoqui, permaturescere, pervenire ad maturam frugem, maturitatem trahere Cn (11): Kthorych y dźiś ieſzcże złośći zoſtháło świádectwo/ źiemiá kurząca ſię/ y ſzczepy owoc podawáiące ktore nigdy nie doyzrewáią [et imperfectis temporibus fructus ferentes plantae] BibRadz Sap 10/7; y ſzukałem iey [mądrości] áż y w dálekich kráinách/ onáć zákwitnęłá iáko grono kthore doyzrewáć poczyna [ex flore tanquam maturescentis uvae]. BibRadz Eccli 51/19; Mącz 212a; RejZwierc 136; Ematuresco ‒ Dogzrzewąm, dozdrzałęm. Calep 358b.
W przen (5): Bierz ſobie s kwiatkow przykład/ co ſie tám zyelenią/ Vźrzyſz iákoć k wiecżoru/ cżáſem fárbę zmienią. Tákże też ty co dáley/ to więcey doźrzewaſz/ A kiedy cie podetną/ ſam ſie nie nádzyewaſz RejZwierz 141v; Niech ſię ocucą/ á niech wnidą narodowie [...] Puśćcie śierpy/ ábowiem żniwo doźrzewa [Mittite falces, quoniam maturavit messis Vulg] BibRadz Ioel 3/13; O bárzoſz to zboże ziemſkie co dáley to więcey záſycha á doźrzewa w złoſciach á w vpornoſciach ſwoich RejAp 126v; Widząc iábłko iż kiedy vźdreie/ Vrwawſzy ſie wnet márnie ſprochnieie. Widząc że z nas też nędznicżek káżdy/ Co godzinká to doźdrewa záwżdy RejAp 199v; A1e o thym nic nie myſlimy iż doźdrzewamy á vrwáć ſie ledá kiedy. A vrwawſzy ſie niewiem do iákiey ſzpiżárniey nas ſchowáią RejZwierc 115v.
Przen: Kończyć życie (1): A [czas] żnie sirpem co potka/ áno iuż doźrzewa/ Bo ten ná żadne ſtany/ bácżnośći nie miewa. RejZwierz 114v.

Synonim: dostawać się.

Formacje pochodne cf ŹRZEĆ.

BZ