![[zaloguj się]](/static/img/icons/lock.png "Zaloguj się"){kind=icon}
![[SŁOWNIK POLSZCZYZNY XVI WIEKU]](/static/img/spxvi-logo.png){kind=logo}
![[SEARCH]](/static/img/icons/magnifier-left.png){kind=icon}
| « Poprzednie hasło: DWANASTY | Następne hasło: DWANAŚCIEKROĆ » |
![[pdf]](/static/img/icons/document-pdf-text.png "Pobierz artykuł hasłowy w formacie PDF"){kind=icon}
DWANAŚCIE (852) nm
dwanaście (851), dwanaćcie (1); dwanaście : dwanaćcie ZapWar (20 : 1; [1525] nr 2164).
dwanaście (844), dwa naście (7); dwa na ście (1).
Pierwsze a oraz e jasne; -nå- (509), -na- (29); -nå- : -na- OpecŻyw (15 : 3), HistAl (14 : 2), Leop (65 : 5), UstPraw (1 : 1), BibRadz (52 : 1), BielKron (112 : 1), Mącz (23 : 1), SienLek (2 : 1), GrzepGeom (15 : 1), BudBib (15 : 2), BudNT (18 : 1), SkarŻyw (31 : 3), LatHar (31 : 5), WujNT (85 : 1),SarnStat (48 : 1).
| pl | ||
|---|---|---|
| G | dwunåście, dwanåście, dwunåstu, dwunåści, dwunåściu, dwiunåście, dwunåścia, dwanåści | |
| D | dwunåście, dwiemanåście, dwanåście, dwanåści(o)m, dwunåściam, dwiemanåści(o)m | |
| A | m pers | dwanåście, dwanåście, dwunåście, dwanåście |
| m an | dwanåście, dwanåście, dwanåście, dwunåście, dwanåćcie | |
| subst | dwanåście | |
| L | dwunåście, dwanåście, dwunåści | |
| inne formy | ||
| pl I - dwiemanåście, dwunåścią, dwanåścią, dwanåście, dwunåście, dwunåściu, dwunåstą, dwiemanåścią, dwiemanåsty, dwiemanåściema, dwomanåściema; pl D a. L - dwanåście, dwunåście | ||
A m pers dwanåście (46). m an dwanåście (1). subst dwanåście (126). ◊ G dwunåście (103), dwanåście (18), dwunåstu (12), dwunåści (5), dwunåściu (3), dwiunåście (2), dwunåścia (1), dwanåści (1) BielŻyw; dwanåście PatKaz III, FalZioł, LeovPrzep, BielSpr; dwunåści ModrzBaz (2), MWilkHist; dwunåstu LatHar (11); dwunåście: dwunåstu: dwunåści SarnStat (4 : 1 : 1); dwunåście : dwunåściu WujNT (22 : 2); dwunåście : dwiunåście: dwunåścia ZapWar (10 : 2 : 1); dwunåście : dwanåście OpecŻyw (6 : 3), Leop (9 : 1), RejAp (6 : 2), BiałKat (1 : 1), BudNT (1 : 3), SkarKaz (1 : 1); dwunåście : dwanåście : dwunåści BielKron (11 : 2 : 1); dwanåście : dwunåście SkarŻyw (1 : 1). ◊ D dwunåście (23), dwiemanåście (7), dwanåście (3), dwanåści(o)m (2), dwunåściam (1), dwiemanåści(o)m (1) BielŻyw, dwunåści (1) Strum; dwiemanåście MurzNT, KromRozm III, BibRadz, BielKron; dwanåści(o)m RejPosRozpr; dwanåście : dwanåści(o)m BudNT (1 : 1); dwiemanåście : dwunåściam WujNT (3 : 1). ◊ A m pers dwanåście (55), dwunåście (27); dwanåście OpecŻywSandP, TarDuch, BielŻyw, KrowObr (3), Goski, OrzRozm, BielKron (9), Mącz, RejAp (6), RejPos, WujJud (2), RejPosRozpr, BudBib, CzechRozm, SkarŻyw (5), WerGośc, PaprUp (2), LatHar (3); dwunåście NiemObr; dwanåście : dwunåście KromRozm III (2 : 1), Leop (1 : 2), BibRadz (1 : 2), BudNT (2 : 2), StryjKron (3 : 1), WujNT (5 : 17), SkarKaz (1 : 1). m an dwanåście (9), dwanåście (285), dwunåście (8), dwanåćcie (1) ZapWar; dwunåście GroicPorz, HistHel; dwanåście : dwunåście FalZioł (9 : 1), HistAl (10 : 1), BibRadz (9 : 1), BielKron (65 : 1), Mącz (7 : 2). ◊ I dwiemanåście (20), dwunåścią (16), dwanåścią (11), dwanåście (6), dwunåście (2), dwunåściu (1), dwunåstą (1), dwiemanåścią (1), dwiemanåsty (1) SienLek, [dwiemanåściema, dwomanåściema]; dwiemanåście ForCnR, HistJóz, KromRozm I (3), KromRozm II, KromRozm III (4), BibRadz (2), BielKron, BudNT; dwunåścią HistAl, UstPraw, Oczko, SkarKaz (2); dwanåścią SkarJedn (2), SkarKazSej; dwanåście OpecŻyw (2), FalZioł, MiechGlab, Mącz; dwunåście CzechEp; dwunåścią : dwanåścią : dwunåściu SkarŻyw (1 : 4 : 1), StryjKron (2 : 1 : —); dwunåścią : dwanåścią : dwiemanåście : dwanåście WujNT (1 : 1 : 4 : 1), SarnStat (2 : 1 : 1 : –); dwunåście : dwiemånaście : dwunåścią : dwiemanåścią Leop (1 : 1 : 1 : 1); dwunåścią : dwanåścią : dwunastą LatHar (4 : 1 : 1). ◊ L dwunåście (29), dwanåście (9), dwunåści (2) MWilkHist, KlonWor, dwunåstu (1) LatHar; dwanåście OpecŻyw, GrzepGeom, KochPhaen, SkarKazSej; dwunåście : dwanåście GliczKsiąż (1 : 1), HistHel (2 : 1), Leop (2 : 1), WujNT (4 : 2). ◊ D a. L dwanåście (9), dwunåście (2); dwunåście GroicPorz; dwanåście : dwunåście BielKron (1 : 1).
Składnia orzeczenia: dwanaście (kogo, czego) jest, było (38); dwanaście (kto, co, kogo, czego) są, byli, były, będą (9); dwanaście (kogo, czego) jest, było OpecŻyw (2), OpecŻywSandR, HistJóz (2), FalZioł (2), KromRozm III, Goski, GrzepGeom (3), RejPos (2), KwiatOpis, RejZwierc, RejPos, BudBib (3), CzechRozm, ModrzBaz, Oczko, SkarŻyw (2), ReszPrz, WerGośc, PaprUp, KlonKr (2), KmitaSpit; dwanaście (kto, co, kogo, czego) są, były, będą BielŻyw, Leop, BudNT; dwanaście (kogo, czego) jest, było: dwanaście (kto, co, kogo, czego) są, byli, były, będą BibRadz (2 : 3), BielKron (3 : 1), WujNT (1 : 1), SarnStat (1 : 1).
Składnia przydawki: te, one dwanaście (czego) (2) WujJud, LatHar; te, one dwanaście (kogo, czego) (2) BielKron, CzechRozm; oni dwanaście (kogo) (1) RejPos; ony dwanaście (czego) (3) RejPos (2), WujNT; na tych dwanaście (czego) (1) BibRadz; (w, z) onych dwanaście (kogo, czego) (7) BibRadz, BielKron (2), RejAp, RejPos (2), BudBib.
Składnia rządu lub zgody z rzeczownikiem przedmiotu liczonego dla poszczególnych przypadków: w składni rządu: N (144), A (359), I (34), L (12), D a. L (11); w składni zgody: N (8), G (109), D (35), A (2), I (8), D (27).
Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.
- Liczebnik główny
(852)
- a. Dwunastu apostołów (62)
Zestawienie liczebnikowe (1): Duodecies, HS. [= sesterium] Dwánaście ſet tyſiąc Mącz 97d.
W połączeniu z rzeczownikiem lub zaimkiem przedmiotu liczonego [w tym: w składni rządu (560), w składni zgody (189)] (749): wſzythko ma bycz wroczono thylko ma dacz dwanaſczye aſpr wyeznego. MetrKor 34/135; March1 4 [3 r.]; BierEz G3 [2 r.]; A záli nie dwanaſcie godzin ieſt przez dźień [nonne duodecim sunt horae diei? Vulg Ioann 11/9] OpecŻywSandR 67 [przekład tego samego tekstu RejPos 352v], 31, 32, 52v, 95v, 179v (12); OpecŻyw 2v; ForCnR A3; Iakom ya nyewszala [...] dwu nascze talerzow czynowich ZapWar 1524 nr 2315; cterech polczy myasza slonyn hy hynego sczebrzuchv domovego vasnosczy gdvyv nasczie kop thako my bog. ‒ yako my othem vyemy. ZapWar 1528 nr 2468; prządzion sukyennych krasonych dziesianczi przesczierathl siedmy obrvsow gdwivnasczie ZapWar 1532 w 2471; Iakom Ia [...] Nyenayachal thego tho Imienia Mykolayewa i Kossowa i nyewział dwunasczia volow ZapWar [1540] nr 2651, 1511 nr 2089, 1517 nr 2000, 1526 nr 2322, 1527 nr 2363, 1534 nr 2543 (21); PatKaz I 14v; Chczą pyſſacz yſz dwanaſzczye przyuyleyow wzyąla marya przy ſwym narodzenyu PatKaz III 107v, 90 [2 r.], 97v, 132, 140v, 151v; HistJóz B4, C2, C3; Wodka wyborna na ocży ze dwunaſcie zioł: z winem namocżonych. FalZioł II 19c; przyłoż na rane á nie ſeymuy przynamniey przez dwa naſcie godźin FalZioł V 117, I 73a, II 16c, d, 17a, 21b (14); Przetoż dwiemanaſciom ſwym miłoſnym ſłużebnikom kroleſtwa [Aleksander] rożdzielił BielŻyw 163, 17 [2 r.], 124, 148; MiechGlab 3, 21; yeſcze kv themv v thego zyemianyna wzyetho ſyedmnaſczie czlowiekow wniewolią a dwanaſczie kony LibLeg 10/58v, 10/59, 11/185; LudWieś A3; był ſznya nyedziel dwanaſczie pothem vwyedzyenyv LibMal 1545/104, 1543/97, 1548/141, 1554/192v; A gdy był [Aleksander] we dwunaſcie lath/ był ćwicżon ku boiowániu HistAl A7; [powiadasz] Herkuleſa bogiem rámion/ iż dwánáſcie prac podiął walcżąc. HistAl K, A8v, Bv, 6v, Lv [2 r.], N5 [2 r.], M7v [3 r.]; MurzNT Matth 12/4, 14/20, Mar 5/42, Luc 22/30, Ioann 6/71; KromRozm III D3v, Ov; GliczKsiąż G8v, I6v [2 r.], I7 [2 r.], I8v; licząc káżdy ſzeląg po dwunaſćie pieniędzy/ vczynią groſzy czterdźieſći. GroicPorz k2v; KrowObr 58; Wtym oto niewiáſtá ktora dwánaśćie lath cierpiáłá krwáwą chorobe [!] [mulier quae sanguinis fluxum patiebatur duodecim annis] przyſtąpiwſzy z tyłu/ dotknęła ſie podołká ſſáty iego. Leop Matth 9/20 [przekład tego samego tekstu RejPos 255, 256v, WujNT Matth]; Zebráli tedy/ y nápełnili dwánaśćie koſſow odrobin [et implerunt duodecim cophinos] Leop Ioann 6/13 [przekład tego samego tekstu OpecŻyw 52v, RejPos 8Pv, WujNT], Num 1/44, Ios 18/24, 3.Reg 7/25, 4.Reg 21/1, 43/16 (47); Yuż to dwánáſćie lat/ iáko Zygmunt on Swięty vmárł OrzList h; A ieſliby ſię tego celny piſarz ważył/ tedy ma ſiedzyęć dwánáście niedzyel w wieży. UstPraw K2v [idem SarnStat 291], I3v; Goski A4v; WyprKr 14v, 15v [2 r.], 107; OrzRozm S; Lewitá ią [swoją żonę] zrąbawſzy ná dwánáſćie ſztuk [in duodecim partes] rozſyła do wſzytkich ſynow Izráelſkich. BibRadz Iudic 19/arg [przekład tego samego tekstu Leop, BielKron 52v, BudBib], BibRadz Ex 26/6, 28/21, k. 451 marg, Matth 10/5, Ioann 6/71 (22); z roſkazánia Bożego Moiżeſz kazał wſzytkim z dwunaſcie rodzáiow rozgę z oſobna dáć BielKron 41v; Záſię Kornelius Tácitus we dwunaśćie kſięgách piſze BielKron 285v; Goźdźiki roſtą w kráinie ktorą zową Kánonor/ od Kálekuthu dwánaśćie leuk. BielKron A54v, 60v, 83v, 121v, 158v, 167 (90); Mącz 17c [3 r.], 47c, 93d, 175b, 242d (11); Przed Dwiemánáſty lath/ áni po Sześćidźieſyąt/ krwie iuż niepuſzczay/ boć iey ty latá nieſłużą. SienLek 36v, 92v, 162, 167v, Aaaa2v; LeovPrzep B4; RejAp 50 [2 r.], 99v, 181 [6 r.], 183 [4 r.], 187 (20); W Lanie Polſkim ma być dwánaśćie Prętów GrzepGeom M4v, Lv, L2v, M2v, M3 [4 r.], Nv (11); A Gdy był Iezus we dwunaſcye lecyech/ ſzłi [!] wedle zwycżáiu do Ieruzalem RejPos 38, 18v, 80v, 82 [2 r.], 183, 256v (12); BiałKat 151 [2 r.], 351; BielSat H; RejZwierc 125v; BielSpr 37v; WujJud 47, 119v [3 r.]; RejPosWstaw 41v, [422]v; RejPosRozpr c2; Y przyſzli do Elimá/ á tám było dwánaśćie zrzodeł BudBib Ex 15/27 [przekład tego samego tekstu BielKron 31, BudBib Num 33/9], Gen 17/20, Num 33/9, Deut 1/23, Iudic 19/29, 4.Esdr 14/10 (15); Páńſki ołtarz/ ktory był zepſowány ſpráwił/ Ze dwunaſcie kámieni/ ktore tám był wpráwił HistHel Cv, C4v; BudNT Matth 10/2, 5, 26/53, Apoc 21/12 [2 r.], 14; CzechRozm 186, 238; KlonKr A2 [3 r.], A4; ModrzBaz 6v, 120v, 141v; SkarJedn 213, 300; Oczko 7v, 9v, 27, 29v; ták iſz dwánaście klaſztorow zbudował/ á káżdy dwánaśćią bráćiey oſadził. SkarŻyw 250; Mieſzkał y ná Perećie wyſpie z Gwilhelmem towarzyſzem dwánaśćie mil od Ráwenny. SkarŻyw 573, 46, 107, 133, 225, 244 (23); záwżdym ia ſtobą/ po dwunaśći lat/ wezmę ćię zá ſobą MWilkHist G3v; Pobor po dwánaście groſzy. StryjKron 627 marg; do Zamku vſtáwicznie ſtrzelano cáłe dwánaście Niedziel StryjKron 737, 416, 472, 537, 577 [2 r.], 577 (16); CzechEp 163; NiemObr 36; KochPhaen 20; O cżym ze dwunaśćie Prorokow ieden Maláchiaſz/ ták mowi ReszPrz 19; WerGośc 224; BielSjem 25; Vſłyſzyſz tám pięć báſſów/ dwánaśćie diſzkántów/ Sześć tenorów/ dwánaśćie wágántów KochPieś 21; ArtKanc C14v; PaprUp A4 [2 r.], E4; GostGosp 112, 120; Iákoś ſie bárzo twoich ſłów móy mieſzek boi: Damći dwánaśćie złotych: więcéy téż nieſtoi. WyprPl B3v, B2v; Ná dwunaſtu mieścách przjnamniey to w Ewángeliey ś. mamy. LatHar 192 marg, 8 marg, 9, 187 [3 r.], 476 [2 r.], 513 (18); A gdy iuż był we dwunaśćie lećiech [et cum factus esset annorum duodecim]/ gdy oni wſtąpili do Ieruſálem wedle zwyczáiu świętá WujNT Luc 2/42 [przekład tego samego tekstu BielKron 138v, RejPos 38]; á iż ſię dał widźieć Cephie/ á potym onym iedenaśćiam (marg) dwunaśćiam. (‒) WujNT 1.Cor 15/5; Niewiaſtá obleczona w ſłońce/ á kśiężyc pod iey nogámi/ á ná głowie iey koroná z gwiazd dwunaśćie [et in capite eius corona stellarum duodecim]. WujNT Apoc 12/1 [przekład tego samego tekstu OpecŻyw 186v, PatKaz III 132, RejAp 98v, LatHar 509]; A dwánaśćie bran/ ſą dwánaśćie pereł [et duodecim portae duodecim margaritae sunt]/ káżda z oſobná WujNT Apoc 21/21 [przekład tego samego tekstu Leop, RejAp 183v], Matth 14/20, Mar 5/25, 43, s. 196, Luc 8/42 (37); ma iuż mieć zátym locum ſtandi v káżdégo práwá [...] áż do dwunaſtu niedźiel/ po zwróceniu náſzym do Korony. SarnStat 7; Bo małdr Páryſki, dwánaśćie czwiérćień, iáko y w Polſcze cżyni SarnStat 283 [idem GrzepGeom Lv: czwierten]; A tákże my w tákowym przypadku ſkázuiemy/ ze dwiemánaśćie świádków wiáry godnych SarnStat 625; Synowie kmieccy dla náuki ſzkolnéy y rzemieſłá przed dwunaśćią lat máią bydź puſczáni. SarnStat 660, 549, 612, 783, 870, 1173 (43); SiebRozmyśl G2; SkarKaz 609b; Pod dwunaśćią Woiewod doználi Polacy iáko był zły rząd SkarKazSej 691b; [y vkoronowal czię [Jezus Maryję] koroną nyebieską dwomanascziema gwiasdoma Salamonowimy ModlKobiet nlb 31; pod dwiemanavſzczema ymÿonÿ [duodecim nominibus] zakryte bedv the kamyenye weſlocze TomZbrudzBrul Ex 28/21.]
W charakterystycznych połączeniach: dwanaście dni (14), godzin (5), czasow, lat (93), miesięcy (4), niedziel (14), sekund; dwanaście aspr, groszy (18), grzywien (5), kop (13), pieniędzy (2), talarow, złotych (12); dwanaście dłoni, leuk (2), łokci (13), mil (12), palcow (3), polek (4), prętow (6), stajan (8), stopni, stop (3); dwanaście achteli, beczek, ćwierten (2), korcy, łotow (4), uncji (2).
»dwanaście artykułow (a. członkow) wiary« = credo, skład apostolski (11): OpecŻyw 176v; OpecŻywSandR 6; SeklWyzn A, a4, B; SeklKat B4; KromRozm I K3; A tę zowyemy dwánaſcye członkow wyáry/ álbo ſymbolum Apoſtolorum : po náſſemu ſkład Apoſtolſki KromRozm III C3v; Thák iáko tego y w onych dwunaſcie ártykulech wiáry náſzey krześćiáńſkiey potwierdzamy RejPos 88, 88v; zebrawſzy ſię ſpołem/ á będąc pełni Duchá S. dwánaśćie członkow wiáry Chrześćijáńſkiey/ ktore zową: Skład Apoſtoſki/ złożyli WujNT 515.
»dwanaście a dwanaście« = dwunastkami (1): Dati sunt militibus duodenis floreni sex, Dwánaście á dwánaście żołnierzóm ſą dane ſześć złotych. Mącz 97d.
bibl. »dwanaście pokolenia« [w tym : w składni rządu (rzeczownik przedmiotu liczonego w G pl) (9), w składni zgody (rzeczownik przedmiotu liczonego w G sg) (5)] = duodecim tribus Vulg (14): OpecŻyw 95v; będźiećie ieść y pić ná ſtole moim/ w kroleſtwie moim/ ná ſtolcách ſądząc dwánaśe pokolenia Izráhelſkiego [sedeatis super thronos iudicantes duodecim tribus Israel Vulg Luc 22/30]. KrowObr 2 [przekład tego samego tekstu OpecŻyw 95v, Leop AAA4v, LatHar 718]; A miáło mur wielki y wyſoki/ w ktorym były dwánaśćie bron/ á w bronach dwánaśćie Angiołow/ y nápiſáne imioná/ ktore imioná ſą dwunaśćie pokolenia ſynow Iſráelſkich. Leop Apoc 21/12 [przekład tego samego tekstu BudNT, WujNT], AAA4v; BibRadz 446 marg; RejAp 181 v; BudNT Iac 1/1, Apoc 21/12; y Nárámnicę z złotemi łáńcuchámi dwiemá/ y drogiemi kámieńmi (na ktorych wyrzezáne były imioná dwánaśćie pokolenia Iákobowego) ozdobiona. SkarŻyw 491; LatHar 718; IAkub/ Boży y Páná náſzego Ieſu Chriſtá ſługá/ dwiemánaśćie pokoleniom ktore ſą w roſproſzeniu/ zdrowia. WujNT Iac 1/1 [przekład tego samego tekstu BudNT], 516, 784, Apoc 21/12.
»dwanaście tablic« (6): ModrzBaz 79; GostGospSieb +2v; WIZERVNK Y ROZDZIAŁ STATVTV NOWOWYDANEGO, NA kſztałt dwunaśćie tablic ſtárych praw Rzymſkich, piérwſzą rázą Królowi Iego M. ná Séymie 1592. podány. SarnStat *5, *4; Bo wiádoma rzecz ieſt/ iż one ná dwánaśćie tablicách práwá Rzymſkie/ ná trzy częśći rozdźielone były. SkarKazSej 678b; Rzymiánie ſtárzy mieli ná dłużniki płone Ná dwunaśći tablicách práwo vſtáwione KlonWor 74.
bibl. »dwanaście uczniow (a. uczennikow)« = apostołowie Chrystusowi; duodecim discipuli Vulg (7): pán Iezus dwanáſcie vcżénnikow maiątz był trzecináſty/ miedzy nimi nákráſnieyſſy. OpecŻywSandP ktv; BudNT Matth 10/1; A gdy był wieczor/ śiadł zá stoł ze dwunaśćią vczniow ſwoich LatHar 690 [przekład tego samego tekstu WujNT Matth 26/20]; Y Zezwawſzy dwunaśćie vczniow ſwoich [et convocatis duodecim discipulis suis]/ dał im moc nád duchy nieczyſtymi WujNT Matth 10/1 [przekład tego samego tekstu BudNT], Matth 11/1, 20/17, 26/20.
astrol. »dwanaście znamion (a. znakow) (niebieskich)« = Zodiak, konstelacje gwiazd w okrąg jedne po drugich; duodecim signa zodiaci Murm (9): Murm 4; Roku cżterzy cżęſci ſą/ ktoregoſz rozdziału pocżątek ieſth Sloncze ſwem biegiem pod dwanaſcie znamion niebieſkich. FalZioł [*8]v; BielŻyw 136; BielKron 25, 263; Taurus item coeleste signum, Iedno známię ze dwunaśćie známión niebieskich/ Byk. Mącz 441c, 301a, 512d; Zodiacus ‒ Okrąg wſobie maieci dwanaſcie znakowniebieskich. Calep 1152b.
bibl. »dwanaście zwolennikow« = apostołowie Chrystusowi; duodecim discipuli Vulg (6): A gdy było wiecżor/ ſiadł zá ſtoł ze dwunaśćie zwolenniki ſwoiemi [cum duodecim discipulis suis] Leop Matth 26/20, Mar 9/34; Goski A6; RejPos 22, 66; Dwánaśćie tylko ná on cżás Páńſkich zwolennikow było ReszPrz 5.
Zestawienia liczebnikowe (83):
ná ktorim Páleologus Ceſarz/ á Yozeph pátryárchá Konſtántynopolſki/ Izidor Kiyowſki metropolit/ [...] y niektorzy ini Greccy biſkupowie przed ſtem y dwyemánaſcye lat byli KromRozm III Q; Leop 2.Esdr 7/24; BibRadz Gen 5/8; Toż theż rozumieć mamy o Heliaſzu Proroku/ ktory przed Národzenim Bożym dźiewięć ſet y dwánaśćie lat/ w niebo wźięt był. LeovPrzep I3; we wſzytkim Lanie/ będźie Polek wſzytkich ſześć tyśięcy dźiewięć ſeth y dwánaśćie Polek GrzepGeom M4v; Zyw był Seth dźiewięć ſet y dwánaśćie lat/ tákże po thym vmárł. GrzegŚm 2 [przekład tego samego tekstu BibRadz Gen 5/8, WerGośc 262]; a tho tak wyęle wydala Pánu Grzegorzewy svmy pyenyedzi Sto Talaroff y dwanaſcze ZapKościer 1584/52; WerGośc 262 (ogółem 8 r.).
MiechGlab 74; Y mierzył ono miáſto trzćiną złotą/ ná dwánaśćie tyſięcy ſtáiań [per stadia duodecim milia] Leop Apoc 21/16 [przekład tego samego tekstu RejAp 183, BudNT, WujNT], 2.Par 1/14; BibRadz 2.Reg 17/1 [przekład tego samego tekstu BielKron 72, BudBib], Num 31/5, Ps 60/2; w piętnaśćie dni zebrał ludu iezdnego dwánaśćie tyſiąc/ á pieſzego dwá tyſiącá BielKron 364v; A gdy nie miał ſcżego zápłaćić dwunaśćie tyſiąc złotych/ dan do wiecżnego więzyenia do Wrocſławia. BielKron 378v, 72, 76v, 256v, 405v, 439 (10); RejAp 65v [12 r.], 183; Kiedyby w Lan tylko dwánaśćie tyśięcy Pólek było/ tedyby czwiercią więtſzy był niż Włóká GrzepGeom M, Mv, M3; BudBib 2.Reg 17/1, 2.Par 1/14; BudNT Apoc 21/16; A Iozue wzniozwſzy tarcżą ſwoię/ nieſpuſzcżał ręki/ áſz wſzyſcy zábići ſą/ y zginęło ich dwánaśćie tyśięcy. SkarŻyw 502, 502; Krolowa Węgerſka/ poſłáłá wnet Zięciá [...] we dwánaśćie tysięcy Węgrow StryjKron 472; WujNT Apoc 7/5 [3 r.], 6 [3 r.], 7 [3 r.], 8 [3 r.], 21/16; Ledwo ich dwá tyśiącá vſzło do obozu. A dwánaśćie tyśięcy legło ich w rogozu. KmitaSpit C2v [ogółem 50 r.].
»dwanaście set« = tysiąc dwieście (26): HistAl H4v; KromRozm I E4v, F2v, L4; O czym śwyádſſy Báſilius biſkup ſwyęty/ ktory przed dwyemánaſcye ſet lat ták piſſe. KromRozm II h4; náuká o poſcyech/ ſwyęćyech/ [...] o dedwunaſcye [!] ſet lat ná roznych myeyſcách powſtáłá byłá KromRozm III E3v, N2, O, P4v; BielKron 158v, 248; mieyſce dwie ſtáyi w ſobie máyąc. To yeſt/ ták wiele yako dwánaśćie ſet ſtóp w dłuż Mącz 85a; Z tegoż ſkárbu onym ſędźiam/ o ktorych w Kśięgách wtorych powiedźiałem/ niechay by dawano ná káżdy rok dwánaśćie ſet złotych [milleni deceni floreni in annum] ModrzBaz 123v; Oczko 30; W Wielkiey powadze ieſt nauká y piſmá tego ták ſtárego/ y przed dwunaśćią ſet lat y dáley żyiącego Doktorá SkarŻyw 278; StryjKron 787; Stąd tedy od Apoſtolſkich cżáſow Kośćielne godziny ná śiedm cżęśći y cżáſow rozdźielone [...] o ktorych nie tylko przed dwunaſtą ſet lat/ álbo Hieronym [...] álbo inſzy zmiánkę cżynili LatHar 302, 125, 172, 192; WujNT przedm 9, s. 68; Kościołá Włodzcłáwſkiégo Biſkupowi/ dwánaśćie ſet czérwonych złotych dobréy y ſpráwiedliwéy wagi/ położy SarnStat 1079; SkarKaz 42b.
á zebráli okrętow wſzytkich dwánaſcie ſet y dwá BielKron 56.
Piſzą iż woyſko Támerlánowe miało ludu wſzytkiego iáko dwánaśćie ſet tyſięcy. BielKron 240v.
»na dwanaście łokiet, łokci« (6 : 4): Powiada iże ieſth riba wielka/ na dwanaſcie łokci: iż iey maią doſyć cżterzy konie ciągnąć FalZioł IV 35a; HistAl Iv, M3v, M7v; á nić ná dwánaśćie łokiet [duodecim cubitorum] obyemowáłá obadwá ſlupi. Leop 3.Reg 7/15, Ez 43/16; BibRadz Ier 52/21; Strum F; WYMIERZENIE wieże: ná dwánaśćie łokiet w głębią od okná którym wpuſczáią SarnStat 497, 615.
»na dwanaście palcow« (1): in duodecim pollices diuidatur, Ná dwánaście wielkich pálców. Mącz 464d.
»na dwanaście stajan« (1): ná dwánaśćie ſtáian dwunaśćie tyśięcy. WujNT 887 marg.
»na dwanaście stopniow« (1): [Rinoceros ryba] nos ma ná dwánaśćie ſtopniow rogáty BielKron 295v.
»przez dwanaście stop« (1): wetknąwſzy koł w źiemię [...] ſtánąwſzy od niego przes dwánaśćie ſtop/ ze wſzyſtſkiey mocy ćiſkáli do niego rohátynámi BielSpr 4.
Z elipsą rzeczownika (94): Iedno iż trochę iey ma być dawano/ tho ieſth pocżąwſzy odetrzech ziarn aż do dwunaſcie FalZioł III 5b; KromRozm II a3; Leop 4.Esdr 12/15; BibRadz 4.Esdr 12/15; AMmon ſyn Mánáſſe krolował nád Iudą dwie lecie/ ini piſzą iżby dwánaſcie BielKron 90; Przyleciáło Remuſowi ná znák ſześć Sępow/ potym Romuluſowi dwánaſcie BielKron 98v, 429, 454v; filii puberes, Którzy yuż niemáli ſą/ yáko chłopiec we czternaście lat/ ſzpyczak/ á dzieweczká we dwunaście. Mącz 329a, 220a; v tego to Mierniká był ſznur nie ná ſześći prętách [...] ále ná dwánaśćie/ iáko ná Figurze obáczyć możeſz. GrzepGeom M4; iſz tegó Powiátu ſternaśćie mil wzdłuż/ á dwánaśćie wſzerz ieſt. KwiatOpis B3; BielSpr 30; RejPosRozpr c2; HistHel Cv; Kiedyby miał budować Groblą ku iedennaśćią łokći/ álbo ku dwunaśći/ y wyżéy Strum E2; Woiewod dwánaśćie. RZadko tám bywa gdzie ich wiele rządzi, Porządek, zgodá, y częſto ſię błądzi. Co y pod ten czás Polſki nie minęło, Gdy w niey drugi raz dwánaśćie rządziło. KlonKr A4; Piją tedy dniá piérwſzégo kieliſzkow ſześć/ wtórégo ośm/ trzećiego dźieśięć/ czwartégo dwánaśćie Oczko 19v, 20; Strawił ná kazániu y ſzcżepieniu wiáry/ lat trzydzieśći y pięć: dzieśięć/ ábo iáko drudzy mienią/ dwánaśćie ná wſchodnich/ á dwádzieściá y pięć/ ná zachodnich kośćiołách w Rzymie. SkarŻyw 601, 30, 460; WerGośc 225; LatHar 286; wieleśćie odnieśli koſzow pełnych vłamkow? Rzekli mu: Dwánaśćie. WujNT Mar 8/19, Act 24/11; Stároſtwá ſądowe których liczą w Máłey Polſcze czterdźieśći [...] w Mázowſzu dwánaśćie SarnStat 106.
Zestawienia liczebnikowe (5): [Król wykupił] ſtraż rybitwią/ młyny/ iátki/ y ine dochody/ dwiemánaśćie tyſiąc. BielKron 405v, 419; Kiedyby w Lan dwánaśćie tyśięcy Pólek było/ tedyby czwierćią więtſzy był niż Włoká: ále iż nád dwánaśćie tyśięcy nádbiega máło nie tyśiąc/ przetóż Fráncuſki Lan więcey niż czwierćią ieſt więtſzy GrzepGeom M2; Ták wielkie cwicżenie mieli Rzymiánie/ y ták wielką śmiáłość/ iż ná káżdą potrzebę woienną/ rozumieli być doſyć dwunaśći tyśięcy [duas legiones crederent posse sufficere] ModrzBaz 112v; WujNT 887 marg.
JW