[zaloguj się]
[pdf]

DYGNITARZ (63) sb m

di- (57), dy- (6).

a pochylone.

Fleksja
sg pl
N dygnitårz dygnitårze
G dygnitårzów
D dygnitårzowi dygnitårzom
A dygnitårza dygnitårzów, dygnitårze
I dygnitårzmi
L dygnitårzach

sg N dygnitårz (2). ◊ D dygnitårzowi (3). ◊ A dygnitårza (2). ◊ pl N dygnitårze (22). ◊ G dygnitårzów (12); -ów (8), -(o)w (4). ◊ D dygnitårzom (5); -om : -óm Sarn Stal (1 : 1), -(o)m (3). ◊ A dygnitårzów (8), dygnitårze (2); -ow : -e SarnStat (7 : 2); -ów (7), -(o)w (1). ◊ I dygnitårzmi (6). ◊ L dygnitårzach (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde bez cytatu.

Człowiek piastujący wysoki urząd lub godność, wyższy urzędnik, dostojnik; amplissimos dignitatis gradus ade- ptus, summum dignitatis gradum tenens, qui cum dignitate est, summo mαgistratu potestate praeditus Cn [dygnitarz ‒ dignitarius Cn] (63): Dignitarze Stároſtámi być niemáią. UstPraw A4, A2, G3, I2, I2v; przeto po zeſzciu teráznieyſzych poſseſsorow/ nie mamy tych vrzędów żadnému Dignitarzowi dawáć. SarnStat 78; Kommiſsarze onéy źiemie y powiátu/ w którym dobrá ku rozgrániczeniu leżą/ dwu Dignitarzów [duos dignitarios JanStat 404] (co ſie rozumie o Woiewodách albo Káſztelaniéch) [...] náznáczyć będą powinni. SarnStat 235; iedno dwá Dignitarze przy Podkomorzym na grániczeniu byli dawáni. SarnStat 839; O wákáncyey Dignitarzow. SarnStat 1216 marg, 127, 165, 229, 269 [2 r.], 280 (23).
Wyrażenia: »dygnitarz koronny« (1): Wlelkié ſie vćiążenié dźieie ludźiom ſzlácheckim/ wyćiągániém myt ná rzékách ſpuſtnych/ ták przez dźiedźice gruntow przyległych/ iáko prze iné dignitarze Koronné y Vrzędniki źiemſkié. SarnStat 403.

»dygnitarz powiatowy« (1): Podkomorzóm, Chorązóm, Woyſkim, w onym przyczyniono vrzędów. [...] Tychze Dignitarzów powiátowych do Kommiſsiiéy Królewſkiéy, y do czynienia gránic vzywác ieſt obyczay. SarnStat 234.

»dygnitarz świecki« (1): Tak też wszyscy Dignitarze Swieczcy yVrzędnicy ziemscy [...] doglądac tego maią in rotis Iuramentorum gdy naSwe Vrzędy przysiegac będą ActReg 17.

Szeregi: »dygnitarze, (i, a, a(l)bo) urzędnicy« [szyk 28 : 4] (32): ComCrac 14v, 15v, 16v [2 r.]; áby káżdy Dignitarz y vrzędnik w téy źiemi był ośiádły/ gdźie dignitárſtwá dźierży SarnStat 72; ále żeby té Wiécá y w niebytnośći Woiewodzéy Káſztelan záwżdy z inémi Dignitarzmi y Vrzędniki odpráwował. SarnStat 721; Y iużeſmy od tego czáſu Dignitarzom/ y Vrzędnikom/ y Poſłom Ziemſkim Ziemie Podláſkiéy [...] mieyſcá náznáczyli SarnStat 1041, 40 [2 r.], 56, 72 [3 r.], 81, 148 (28).

Synonim: cześnik.

WK, BC