[zaloguj się]
[pdf]

DYMIONA (50) sb pl t

o pochylone, a jasne.

Fleksja
pl
N dymióna
G dymion
A dymióna
L dymiónåch

N dymióna (4). ◊ G dymion (7); -ón (1), -(o)n (6). ◊ A dymióna (33). ◊ L dymiónåch (6); -åch : -ach SienLek (2 : 1), -(a)ch (3).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w. s. v. dymię.

1. Pachwiny (42): gdy vwarziſz chebd z byliczą/ z bożem drzewkiem w winie/ á tym okładay dymiona y maciczę FalZioł I 47a; Też gdy ruta będzie warzona w winie z oliwą á tego przyłożyſz na dymiona/ rzezanie oddala y vrynę ku wyſzciu pobudza. FalZioł I 118b; rany nyrek albo mechierza [...] tak rozeznaſz [...] á k temu on cżłowiek cżuie [...] bolenie przed ſobą pod koſcią która ieſt przy dymionåch. FalZioł V 9; Naprzod przychodzą około dymion y też około pępka boleſci FalZioł V 16b; wezmi Hałunu z ſzeſć dragm/ Gallaſu ſiedḿ dragm, vwarż w cżyrwonem winie/ a rozmocżywſzy w tym chuſtę: przykładay na dymiona, Broni wypukliny mocznie. FalZioł V 41v; Też bańki niżey troſzkę dymion poſtawione/ ſą vżytecżne ku roztargnieniu puchliny y każdego wrzodu ſtroiow męzkich, y też wrzedzienicz vdow y wſzytkich nog. FalZioł V 60v; przyłoż na dymiona y niżey pępka: chuſtę rozmocżywſzy w tym oczcie. FalZioł V 87, I 32c [2 r. ], III 2c, V 27 [2 r.], 66v, 67v (39); A ieſliby ſye bolączká okázáłá w Dymionách/ thedy puść kreẃ s tey nogi pod koſtką SienLek 125, 119v, 161v.
2. Nabrzmienie węzłów chłonnych (przeważnie w pachwinach); też wrzody; bubones, panus Mącz (8): Panus, Spuchliná/ zołzy á wſzeláka nádętość yákoby kuklá/ ták ná ſziey yáko y w kroku na xtałt dymion. Mącz 276b; SienLek 119 [2 r.].

W połączeniu szeregowym (1): Naſnádniéy tedy do ćieplic obroćiém á zá poprawę przyrzecżém ówym/ którzy ná wiérzchu máią/ iáko Więc świérzb bywa/ kroſty/ wrzódy/ fiſtuły/ róże/ (co eriſipelata zowiém) aedemata, ſcyrri, trąd nowo záczęty/ dymioná/ wóle/ ſpárſné wrzody/ zanokczycé/ brodawki/ liſzáie/ y inſzé wſzyſtki zwiérzchowné plugáſtwá Oczko 13v.

Szeregi: »kiła albo dymiona« (1): Náuká leczenia Kiły álbo Dymion. SienLek 119 żp.

»dymiona albo (i) dymienice« = bubones Mącz [szyk 2 : 1] (3): Mącz 27c; O łonowych niedoſtátkach/ [...] iáko Kiłá/ y inne ſadzele: takież y lędzwi czym leczyć; dymioná y Dymienice: takież o ogonicy y o męchyrzu SienLek 115v, Sss2.

Synonimy: 2. cf DYMIENICA.

Cf DYMIENICA, 2. DYMIENIE

LW