![[zaloguj się]](/static/img/icons/lock.55d5b47a78d5.png "Zaloguj się"){kind=icon}
![[Słownik Polszczyzny XVI wieku]](/static/img/spxvi-logo.9e6c364a84ff.png){kind=logo}
![[Szukaj]](/static/img/icons/magnifier-left.03d386f15d93.png){kind=icon}
| « Poprzednie hasło: [DYSPENSOWANY] | Następne hasło: DYSPONOWANY » |
![[pdf]](/static/img/icons/document-pdf-text.783deef3e87f.png "Pobierz artykuł hasłowy w formacie PDF"){kind=icon}
DYSPONOWAĆ (6) vb impf
Oba o jasne.
Zawsze di-.
Fleksja
| indicativus | |
|---|---|
| praes | |
| sg | |
| 1 | dysponuję |
| praet | ||||
|---|---|---|---|---|
| sg | pl | |||
| 3 | m | dysponowåł | m pers | dysponowali |
| imperativus | |
|---|---|
| pl | |
| 3 | niech dysponują |
| conditionalis | ||
|---|---|---|
| sg | ||
| 3 | m | by dysponowåł |
praes 1 sg dysponuję (1). ◊ praet 3 sg m dysponowåł (1). ◊ 3 pl m pers dysponowali (1). ◊ con 3 sg m by dysponowåł (2). ◊ imp 3 pl niech dysponują (1).
Sł stp, Cn brak, Linde XVIII w.
Znaczenia
Rozporządzać czym, wedle uznania zarządzać; disponere Calep [dispono ‒ rozrządzam, rozprawuję Mącz 310c; rozkładam; rozsądzam straż; sporządzam co, rozprawiam, rozrządzam, rozporządzam ‒ dispono Cn] (6): Dispono ‒ Rozrzadząm, diſponuię. Calep 332a.
dysponować czym (5): FEudá Ziem Ruſkich y Podolſkich [...] w dźiedźictwá obróconé/ nie máią bydź iuż więcéy in controucrſiam quamuis przywodzoné/ choćby kto tákiémi dobry przez conſenſu náſzégo diſponował SarnStat 88 [idem 1046]; Ponieważ był dżiał przez przyiaćioły miedzy niémi vczyniony per praeſcriptiones: y diſponowáli onémi częśćiámi ſwémi, czym ſie dźiał vtwiérdźił. SarnStat 1266, 761, 1046; VotSzl E.
Szereg: »nie dysponować ani szafować« (1): á [szafarze] żadną namnieyſzą rzeczą niech nie diſponuią/ áni ſzáfuią/ iedno [...] ex mandato et conſenſu totius Reipub: VotSzl E.
Synonimy: rozrządzać, szafować.
Cf DYSPONOWANY
WK, BC