[zaloguj się]
[pdf]

DZBANEK (9) sb m

dzbanek (6), zbanek (2), zdzbanek (1); dzbanek RejWiz, BibRadz, SienLek (2), GostGosp; zbanek Mącz (2); dzbanek: zdzbanek Calep (1 : 1).

a jasne (w tym 1 r. błędne znakowanie), e jasne.

Fleksja
sg pl
N dzbanek
G dzbanka dzbank(o)w
A dzbanek dzbanki
L dzbanku

sg N dzbanek (3). ◊ G dzbanka (1). ◊ A dzbanek (1). ◊ L dzbanku (1). ◊ pl G dzbank(o)w (2). ◊ A dzbanki (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII w.

Dem. od „dzban”, mniejsze naczynie do picia i przechowywania płynów; matella Mącz, Cn; culullus, simpulum Calep; vas Mącz; armilium, irnella vel hirnella, matellio, matula, orcula, urceolus, urceus fictilis, urnula fictilis Cn (9): RejWiz 167; Tedy oná powiedźiáłá/ Niemam nie więcey ia ſłużebnicá twoiá w domu ſwym iedno trochę oliwy w dzbánku [nisi vas olei] BibRadz 4.Reg 4/2; Mącz 96a; Weźmi wody w iáki dzbanek ciáſnogęby/ náſyṕ w nię prochu z rákowych kámyków [...] dayże mu z onégo dzbánká pić SienLek 151v; Calep 276a, 982a.

W charakterystycznych połączeniach: dzbanek ciasnogęby, gliniany (2).

Wyrażenia: »dzbanki tureckie« (1): Garnuſzkow śćklánych albo polewánych/ dzbánkow Tureckich/ y innjch potrzebnych ſtátkow: ták do ochędoſtwá/ iáko y do pożytku GostGosp 132; [8 zbankow tureckich, małych i wielgich, per gr 10, a 2 z wiekami cenowymi z a gr 15 InwMieszcz 1582 nr 240; sterzy miski tureckie, sterzy dzbanki tureckie, 8 szklanek weneckich InwMieszcz 1585 nr 271.]

»wodny dzbanek« (1): Matella [...] Urinalik też wodny zbanek. Mącz 211c.

JW