[zaloguj się]
[pdf]

DZIURECZKA (10) sb f

Teksty nie oznaczają é; a jasne.

Fleksja
sg pl
N dziureczka
A dziureczkę dziureczki
I dziureczką
L dziureczk(a)ch

sg N dziureczka (1). ◊ A dziureczkę (2). ◊ I dziureczką (1). ◊ pl A dziureczki (5). ◊ L dziureczk(a)ch (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII – XVIII w.

Dem. od „dziurka” (10):
1. Bardzo mały otwór (4): Race ták dźiáłáć/ nákręć trąbek pápirowych w formie ná to vcżynioney/ záwięzuy na końcu káżdą/ iżby thylko dźiurecżká máła zoſtáłá BielSpr 74; w káżdą rurkę włożyć dwa gloty żelázá/ y zálitowáć Sloſarz ma obá końcá/ á w poyśrzodku ma wytrzeć dźiuręcżkę [!] máłą/ ktorą po źiarnku prochu ruſznicżnego ma nátykáć BielSpr 74, 63.
Zwrot: »wypatrzyć dziureczką« (1): Iozeph ten będąc v tego Pátryárchy pierwſzym przyiaćielem/ wypátrzył máłą dziurecżką/ y widział iſz ſię ochrzćił/ y bryłę wielką złotá Biſkupowi dał SkarŻyw 457.
2. Kanalik, przewód bardzo cienki (w ciele ludzkim lub w roślinach); caulae corporis, caverna, cavernula, fistula, foramen milii magnitudine, meatus articularis, porus, spiramen Cn (6): á bowiem to ziele roſpądza wilkoſći wnętrzne y podnoſi ie ku głowie ápotem ony vilkoſći wchodzą w dziurecżki głowy/ ktore napełniaią a zacziſkaią FalZioł I 8c; Sama w tobie Manna ieſt niebarzo biała á wpoſrzodkhu dziurecżkhi ma FalZioł III 4d, I 27d, 152b.
a. Pory [w pl] (2): Theż ciało cżyni gładkie gdy ſie ſokiem tego giru namażeſz/ ábowiem dziurecżki kthore bywaią na ćiele zamyka zatula/ áſtąd [!] ciało cżyni gładſze. FalZioł I 96b; Piąte dla gruboſci y z ciſnienia ciała/ abowiem zaciſnione w dziurecżkach ciało/ ani pari z ſiebie: nie wypuſzcża FalZioł V 27v.
[Wyrażenie: »dziureczki potne« (1): [gir] dziureczki pothne w ſkorze zamyka y záthuła/ á ſthąd ciáło cżyni gładſze SienHerb 117b. Cf FalZioł I 96b.]

Synonim: 2.a. pory.

Cf DZIURKA

KN