« Poprzednie hasło: DZWONIĄCY | Następne hasło: DZWONIĆ » |
DZWONICA (12) sb f
dzwonica (7), dzwonnica (1), zwonica (4); dzwonica BielŻyw, RejAp, ModrzBaz, StryjKron, CzechEp, KlonWor; zwonica Mymer1, RejRozpr, RejFig (2); dzwonica : dzwonnica BielKron (1:1).
Teksty nie oznaczają ó; a jasne.
Fleksja
sg | pl | |
---|---|---|
N | dzwonica | |
G | dzwonić | |
A | dzwonicę | |
L | dzwonicy | |
V | dzwonico |
sg N dzwonica (4). ◊ A dzwonicę (2). ◊ L dzwonicy (4). ◊ V dzwonico (4). ◊ pl G dzwonić (4).
Sł stp, Cn notuje, Linde XVI (jeden z tych samych przykładów) – XVII w.
Znaczenia
Budowla w kształcie wieży z dzwonami zawieszonymi w górnej jej części; campanile Mymer1, Cn; campanarium, turris templi aeramenta sonora continens Cn (12): Mymer1 7; Też [Wirgilius] dzwonicę iednę kamienną vdziałał BielŻyw 123; DWá żacży ná zwonicy / Káwiętá zbieráli RejFig Cc5, Cc5; wſzythko wygorzáło [...] takież dzwonicá y z dzwony S. Szcżepaná BielKron 398, 353v; ktory Woiewodá potym ſię ſam z roſpáczy ná Dzwonicy v kościołá imienia ſwego obieśił. StryjKron 220; CzechEp 362; KlonWor 49.
Przysłowie: RejRozpr K3; że niemáią być cżynione złe rzecży/ áby znich przychodźiły dobre: áni dzwonica (iáko náſzy mawiáią) ma być odźierána dla przykryćia kośćiołá [nec campanile spoliandum est templi tegendi causa]. ModrzBaz 99v.
Przen: Coś podrzędnego, służebnego, jak dzwonnica w stosunku do kościoła; tu: człowiek prosty (1): (marg) Ieſli pan karze kroleſthwá á coż my rzecżymy. (‒) A ieſli ſie to dzieie nád ták zacnemi koſcioły á ták zacnemi narody/ coż ty s ſobą maſz pomyſlić nędzna dzwonico á nikcżemne błoto/ czo iáko proch leżyſz przed nogámi Páńſkiemi [...] Gdyż tu ſłyſzyſz iż tu Pan nie iedno do koſciołow woła [...] ále do namnieyſzego z nas RejAp 20.
BC