[zaloguj się]
[pdf]

EDYKT (22) sb m

-yk- (10), -ik- (7), -ic- (4) -yc- (1).

e jasne.

Fleksja
sg pl
N edykt edykty, edykta
G edyktu edykt(o)w
D edyktowi
A edykt
I edykt(e)m
L edyktcie
inne sg A (lat.) - edictum

sg N edykt (5). ◊ G edyktu (2). ◊ D edyktowi (2). ◊ A edykt (6). ◊ I edykt(e)m (1). ◊ L edyktcie (1). ◊ pl N edykty (2), edykta (1); -y SarnStat (2), -a Phil. ◊ G edykt(o)w (1). ◊ (lat). A sg edictum (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVIII w.

praw. Rozporządzenie, rozkaz, obwieszczenie władzy państwowej lub kościelnej; iussus PolAnt [edictum ‒ przykazanie BartBydg; — mandat, dekret, ustawa, przykazanie, Aedictum etiam privati hominis dicitur ‒ zakazanie Mącz 87b; edicta — Wypowiedzenie Calep; mandat królewski – decretum, edictum caesaris; wyrok zwierzchności jakiej – edictum consulum, tribunorum, praetorum; wyrok czynię o czym ‒ edictum edico Cn] (22): Sędziowie Papieſcy nie ſkwapiáiąc ſie oznáymowáli ſie być prawdziwemi poſły od Papieżá przez edikt to ieſt iáwne wyrzecżenie takież y piſánie BielKron 374; GórnDworz Z5; S tego Edyktu [dekretu cesarzów rzymskich o heretykach] ſpráwić ſie doſtátecżnie niemoże. Bo tu nie zgołá wſzyſtki Heretyki opiſuie WujJud 19v; KochWr 33 [2 r.]; Phil E, E4; SarnStat 176, 218, 248, 1263; VotSzl E3.

edykt przeciw komu (1): Zydowie 244. y ich wolności 242. y edicty przećiwko nim 248. SarnStat 1314.

edykt na kogo (1): vcżynił edykt ſrogi na takie wſzytki. BielKron 218.

W połączeniu z przymiotnikiem od nazwy miejscowej (1): ktoby bráć niechćiał/ áby był winą karan/ w tymże Edyctćie Wárſzáwſkim opiſáną. SarnStat 17.

Zwroty: »uczynić edykt« (2): BielKron 218; Mogę też tu y nowozeſzłą pánią [Bonę] náſzę przypomniéć/ którą chcąc hámowáć/ áby byłá do włóch nie ieźdźiłá vczynióno było edykt/ iż ktobykolwiek znią iechał/ ten poczciwość [...] miał ſtráćić KochWr 33.

»wydac edykt; edykt wydany« (1; 1): Y wydał Edykt, áby przy Mſzey każdy Mieczá dobywał KlonKr C; PowodPr 36.

Wyrażenia: »edykt cesarski« (1): Toć byłá przyczyná vſtaw tych álbo ediktow Ceſárſkich KromRozm III P2.

»edykt koronny« (1): Cf »prawo abo edykt«

Szeregi: »prawo abo edykt« (1): Práwo ábo Edikt Koronny/ był też wydány z Seymu Lubelſkiego [...] áby Aryáńſcy ábo Nowokrzcżeńcy Miniſtrowie mieyſcá tu w Koronie nie mieli. PowodPr 36.

»ustawa albo (przykazanie a) edykt« (2): to ſwowoleńſtwo/ yednoſći koſcyołá S. ſzkodliwe/ chćyał Ceſarz on dobry vſtáwą álbo przykazánim á ediktem ſwoim powſcyągnąć. KromRozm III P2, P2.

»edykt a (albo) wyrok« (2): TAkże gdzie kolwiek ten edykt a Wyrok [iussus] Krolewſki przynyeſiono/ thám pogáni iáwnie a poſpolicie ſtroili weſela z radością Leop 3.Mach 4/1; Ut Imperatorium edictum, Ceſárzki edict/ álbo wyrok. Mącz 280c.

Synonimy: dekret, mandat, przykazanie, ustawa, wyrok.

AK