Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: [ELWIDYJAN]

Następne hasło: EMANUELOW »

EMANUEL (44) sb m

Emanuel (43), Imanuel (1); Emanuel: Imanuel Czech(13 : 1).

-m- (40), -mm- (4).

Oba e oraz a jasne.

Fleksja

	sg
N	Emanuel
G	Emanuela
A	Emanuela
I	Emanuelém
L	Emanuelu
V	Emanuel

sg N Emanuel (15). ◊ G Emanuela (2). ◊ A Emanuela (2). ◊ I Emanuelém (20); -ém (1), -(e)m (19). ◊ L Emanuelu (4). ◊ V Emanuel (1).

Sł stp, Cn, Linde brak.

Znaczenia

1. Wyraz hebrajski znaczący ‘Bóg z nami’, jest to imię symboliczne nadane przez proroka Izajasza Mesjaszowi (43)
2. n-pers Imię bliżej nie znanego św. męczennika, ktorego dźień, razem z innymi męczennikami obchodzi Kościoł katolicki dn. 26 marca (1)

1. Wyraz hebrajski znaczący ‘Bóg z nami’, jest to imię symboliczne nadane przez proroka Izajasza Mesjaszowi [Emanuel, hebraica dictio, Latine nobiseum Deus – Pan Bóg z nami. Mącz 102c] (43): O emanuel/ wołałem do ciebie panie mowiłem tys ieſt nadzieia moia TarDuch E3v; BibRadz Matth 1 arg; Wiemy iáſnie z piſmá o Synie Bożym/ kthórego tóż piſmo zowie Iehowá/ [...] Adonái/ Pſál. 110/ Dáni. 9: Emánuelém Ezá. 7/ Matth. 1. Synem Bożym BiałKat a4; á o onym wprzod powiedział iż Imánuelem názwano być miáło. CzechRozm 135v, 140v [2 r.], 141v, 142 [4 r.], 143 [2 r.], *2v; CzechEp 348 [2 r.], 413; ArtKanc B9v; WujNT 1.

Szeregi: »Emanuel to jest (abo) Bog« [szyk 1 : 1] (2): Iż Iezus ieſt ſynem B. ieſt Chriſtuſem/ ieſt Bogiem ábo Emánuelem moim. CzechEp 341, 347.

»Emanuel (to jest, a. co się wykłada, a. co znaczy) (Pan) Bog z nami« = Emmanuel, quod est interpretatum nobiscum Deus PolAnG Vulg (16): OpecŻyw 7v; Oto niektora pánná będźie brzemienná/ y porodźi ſyná/ y názowieſz imię iego Emmánuel/ co ieſlibyś wykłádał/ znáczy/ Bog z námi BibRadz Matth 1/23 [przekład tego samego tekstu OpecŻyw 7v, RejPos 271, LatHar 528, WujNT ]; RejPos 271, 272v; Chriſtus ſyn Boży ieſt Bogiem: poniewaſz Ezáiaſz zdawná o nim prorokuiąc to powiedział/ iż Emánuelem Bogiem z námi názwány być miał. CzechRozm 61v, 143, 179; CzechEp 303, 348 [3 r.], 415; ArtKanc C, 07; LatHar 528; WujNT Matth 1/23.

»Emanuel a Mesyjasz« (1): Gdyż go Duch s. przez vſtá Prorockie Emánuelem wáſzym/ á Meſyaſzem wáſzym przezwáć racżył RejPos 230v.

»Emanuel a Wybawiciel« (1): [my nędzni] doczekálichmy iuż tego Emánuelá ſwiętego á tego wybáwicielá náſzego RejPos 271.

»Emanuel, a (a. to jest) Zbawiciel« [szyk 3 : 1] (4): iż pánná porodzić miáłá ſyná ktoremu miáło być imię Emánuel/ to ieſt zbáwiciel ſwiátá. RejPos 16, 272v, 273; pocżnieſz Zbáwićielá/ wſzem Emánuelá/ w pánieńſkiey cżyſtośći. ArtKanc A8v.

2. n-pers Imię bliżej nie znanego św. męczennika, ktorego dźień, razem z innymi męczennikami obchodzi Kościoł katolicki dn. 26 marca (1): 26 A Emánuelá y innych 42. męcżen. LatHar ++2.