[zaloguj się]
[pdf]

EMPLASTR (20) sb m

emplastr (17), emplaster (1), emplastr a. emplaster (2); emplastr FalZioł (13), SienLek, Oczko; emplastr : emplaster Mącz (2 : 1).

Teksty nie oznaczają é; a pochylone.

Fleksja
sg pl
N emplastr, emplaster
G emplåstr(o)w
A emplåstr
I emplåstrami

sg N emplastr (10), emplaster (1) Mącz. ◊ A emplåstr (7). ◊ pl G emplåstr(o)w (1). ◊ I emplåstrami (1).

Sł stp, Cn, Linde brak.

lek. Gęsta maść złożona z rozmaitych składnikow przykładana na rany, wrzody, oparzenia itp.; cataplasma, cmplastrum, malagma Mącz [emplastrum ‒ plastrzyk Mymer1 18, Mymer2 17v; – jest maść, która bywa przykładana na otworzyste a krwawe rany Mącz 205a; quod indocti vocant emplastrum, plaster, docti cataplasma dicunt Mącz 103b; emplastrum – plastr Calep; maść do namazowania lekarskiego rozmaita – ᾽έμπλαστρον est compositio emplastri ex medicamentis ... cataplasma sunt molliora, emplastra et cerata crassiora Cn] (20): Też emplaſtr z liſcia bielonowego z ocztem ſtłucżony/ na wrzedzienice pierſi białem głowam ieſth wyborny. FalZioł I 65c; Vkąſzenie Laſicze ieſt iadowite á bolącze, Na to pomaga emplaſtr, z cżoſnku á z czebule z figą niedoſtałą ſtłukłſzy. FalZioł IV 12c; Na ſparzelinę vcżinić Emplaſtr z żołtkow nowych/ z rozanym Oleykiem/ z woſkiem iarzęczym/ z łoiem baranim. FalZioł IV 20b; ieſt woſk materia zwierzchnich emplaſtrow. FalZioł IV 28b; Przeciw temu iadowi oſſi albo pſzcżoły/ dobrze ieſt emplaſtr z poletu zwiercianego na bolenie przykładać. FalZioł IV 28d, IV 7a, lld, 28c, 28d, V 31v (14); Cataplasma, Plaſtr/ emplaſtr. Mącz 41a; Emplastrum, Fictum vel Formatum, Plaſter/ Emplaſter Mącz 103b; Malagma, Nieyáki emplaſtr który bywa ná wrzód przikłádan/ tilko dla odmiękczenia. Mącz 205a, 103b; A ieſli lepák ſzaleńſtwo ieſt od Flegmy [...] ogoliwſzy go położyć mu ná tył ten emplaſtr: Stłucz korzeń Przeſtępowy z białkiem/ á przyłożywſzy trzymáć ij thák przez trzy dni SienLek 53; A ieſliby wrzody/ guzy/ fiſtuły/ rány/ albo częśći chore potrzebowáły/ ná noc ie Emplaſtrámi albo Linimenty opátrzyć Oczko 28, 18.

Synonim: plaster.

AK