« Poprzednie hasło: ETYMOLOGIJA | Następne hasło: [EUCHARYSTYJSKI] » |
EUCHARYSTYJA (13) sb f
-ty- (10), -ti- (2), -tyi- (1).
e prawdopodobnie jasne; pierwsze a jasne, końcowe pochylone.
Fleksja
sg | |
---|---|
N | eucharystyjå |
G | eucharystyjéj |
A | eucharystyją |
I | eucharystyją |
sg N eucharystyjå (5). ◊ G eucharystyjéj (5); -éj (1), -(e)j (4). ◊ A eucharystyją (1). ◊ I eucharystyją (2).
Sł stp, Cn brak, Linde XVI – XVII w.
Znaczenia
Sakrament Ciała i Krwi Pańskiej, sakrament ołtarza [eucharistia – ciało boże Murm 130; – boże ciało Mymer1 7v, Mymer2 6v; – Latine gratiarum actio — dziękowanie za dobrodziejstwo, ε᾽υ bene, et χάρις gratia Mącz 109a; dzięka abo dzięki, dziękowanie, dziękczynienie; sakrament najświętszy ‒ ᾽ευχαριστία, eucharistia Cn] (13): Chrzeſt y świąthość Ciáłá Pánſkiégo w niektórych rzeczách/ ſą ſobie podobné. w niekthórych dáleko rózné (marg) Rózność chrztu od Eucháryſtyéy. (‒) BiałKat 316, 273v; Páweł S. tenże Sákráment názywáiąc vcżeſtnictwem/ Ciáłá Páńſkiego y Krwie Páńſkiey/ tym ſámym doſyć o nim vcżćiwie mowi y piſze. Miedzy Doktorámi też świętymi/ ten go zowie Eucháryſtyą po Grecku. to ieſt cżynieniem dźięk ábo dobrą łáſką [...] ow záſię Synáxim/ to ieſt ſpołecżnośćią/ [...] drudzy Hoſtyą ábo ofiárą/ [...] inſzy Sákrámentem łáſkáwośći/ [...] niektorzy lekárſtwem nieśmiertelnośći/ [...] drudzy świątośćią Páńſką LatHar 186, 199, 252, 648 marg, 678 marg, Aaa7v [2 r.].
Zwrot: »brać eucharystyją« (1) : CO dźień kommunikowáć y bráć Eucháryſtyą (ták ten Sákráment po Grecku zową) áni chwalę/ áni gánię LatHar 197.
Wyrażenia: »przenaświętszy sakrament eucharystyjej« (1): Dźiękuię tobie/ zá poſtánowienie przenachwálebnieyſzego y przenaświętſzego Sákrámentu Eucháryſtyiey (marg) Ták Grekowie Sákráment ćiáłá y krwie Páńſkiey názywáią. (‒) LatHar 27.
»święta eucharystyja« (1): Dwánaście pożytkowS. Eucháryſtyéy. LatHar 187 marg.
Szereg: »eucharystyja to jest dziękowanie« (1): bráli/ iedli/ y pili/ rozdawáli/ roſztzytáiąc ſobie mękę y ſmierć Páná Kryſtuſá/ y dziękowáli iemu zá tákową pracą iego/ y ſtądże tá Swiątość ieſt rzetzoná Eucharyſtia/ to ieſt dziękowánie. KrowObr 179.
Synonimy: »ciało boże«, »ciało Chrystusowe«, »ciało pańskie«, sakrament, »sakrament ciała pańskiego«, świątość, »świątość ciała pańskiego«.
MB