[zaloguj się]
[pdf]

ABOWIEMCI (162) cn

abowiemci (158), abowimci (4); abowiemci : abowimci GliczKsiąż (9 : 4).

a oraz o jasne; e prawdopodobnie pochylone (tak abowiem).

abowięmci : abowiemci MurzNT (21 : 3).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde brak.

1. Wprowadza zdanie przyczynowe; enim, quia, quoniam Vulg (76): A ták powſtań [...] ábowyemći iuż nietylko náſſa ále twoiá właſna ſpráwá ieſt RejPs 109v, 22, 86v, 112, 144v, 145v [2 r.]; Dopuſzczáicie dźiatkám przychodźić ku mnie [...]/ Abowięmći takowych ieſt kroleſtwo niebieſkié MurzNT Luc 18/16, Matth 11/30, 17/14, 24/6, Mar 9/38, Ioann 5/46 (9); GliczKsiąż B8, P, P3v, P7v; LubPs A4v; Leop 4. Esdr 7/65; Podeprzyćie mię fláſzámi z winem/ á potwierdzayćie mię iábłki/ ábowiemći omdlewam od miłośći. BibRadz Cant 2/5, Gen 20/7, Deut 13/3, 23/21, 1.Reg 2/22, 1.Par 28/9 (33); SienLek 3, 10, 44; RejPos 33v, 73v; RejPosWstaw [212]v; BudBib Iudith 13/16, Tob 14/9; BiałKaz D3; CzechRozm 42v, 120, 238; będźieſz błogoſłáwionym: żeć nie máią cżym oddáć. ábowiemći będźie oddano w zmartwychwſtánie ſpráwiedliwych. WujNT Luc 14/14, Matth 6/8, 17/14, Mar 10/14, Luc 11/48, 12/32 (9).
2. W związku wypowiedzeń luźno nawiązanych wprowadza wypowiedzenie uzasadniające, wyjaśniające, uzupełniające treść poprzedniego wypowiedzenia; enim, quia, quoniam Vulg (85): HistJóz C2v; RejPs 215; kto to ſobie chce przycytac [że w dobrym stanie jest] muſi być mocny w wierze [...] Abowiemci ich wielé o ſobie tak rozumié/ że by tem byli/ alec nieſą i ſami śię zdrádzaią. MurzHist P2, G4, Iv, Kv; I kczęmuſz ta vtrata? Abowięmći ten oleiek/ mógł być za wiélé przedán i dáno to być vbogięm MurzNT Matth 26/9, Mar 4/22, Luc 4/10, 6/23, 7/28, 10/24 (15); [ociec] vcżynić to ma áby go [syna] ku cżemu przywyodł/ ſtan yáki á wezwánye onemu zámyerzył/ á záłożył. Abowimći wyelka tego potrzebá yeſt/ bo nye do ſámey ſmyerći ma ſtudowáć GliczKsiąż O, Bv, B3v, L6, O3, O5v (9); Leop 3.Mach 4, 2.Cor 5/19, 1.Tim 2/5; [świecę] ſtáwia w lichtarz áby ći ktorzy wchodzą widzieli świátło. Abowiemći niemáſz nic ták táiemnego co by ſię obiáwić nie miáło BibRadz Luc 8/17, Iob 13/16, Ps 89/52, 90/9, 135/4, Iudith 8/11 (19); KwiatKsiąż M3v; SarnUzn [F]2, [G]2v; RejAp 115; RejPos 187, 287; GrzegŚm 25; Tákże poććiwy cżłowiek/ gdy ſie ſam nadobnie rozmiárkuie/ á thy przypadki cieleſne iż ſam w ſobie pohamowáć będzie vmiał. Abowiemći y bieſiádá pocżćiwa nicz nie wádzi/ [...] kiloby nie wſzetecżna/ nie ſproſna RejZwierc 74, 17, 268; CzechRozm 268; A ieſli pożyczaćie tym od ktorych ſię ſpodziewaćie odebráć/ coż zá dźiękę maćie? ábowiemći y grzeſznicy grzeſznikom pożyczáią/ áby tyleſz odebráli. WujNT Luc 6/34; Matth 3/9, 18/10, Mar 4/32; Luc 6/32, s. 255 marg (22).
a. Rozpoczyna zdanie wtrącone wyjaśniające treść części poprzedniego wypowiedzenia (1): Bárzo prędko/ we mgnienie oká/ na trąbę oſtáteczną (ábowiemći zátrąbi) á vmárli powſtáną nieſkáżonymi WujNT 1.Cor 15/52.

AK