[zaloguj się]
[pdf]

FARAO (363) sb m

farao (199), faraon (85), farao a. faraon (79); farao MurzNT, Leop (37), BibRadz (57), BiałKat (5), KuczbKat (2), RejZwierc (7), CzechRozm (3), SharŻyw (28), StryjKron (3), LatHar (2), GosłCast; faraon RejKup, LubPs (9), RejPos (25), BudBib (42); farao : faraon HistJóz (13 : 1), RejJóz (5 : 2), BielKron (32 : 3), RejAp (1 : 1), SkarKazSej (2 : 1).

farao : faraon : faraon- HistJóz (13 : 1 : 11), RejPs (‒ : ‒ : 2), RejJóz (5 : 2 : 4), SeklKat (- : ‒ : 1), RejKup (‒ : 1 : –), MurzNT (1 : ‒ : –), GliczKsiąż (– : ‒ : 1), LubPs (‒ : 5 : 4), GroicPorz (‒ : – : 1), KrowObr (– : ‒ : 3), RejWiz (‒ : – : 3), Leop (15 : ‒ : 22), BibRadz (21 : ‒ : 36), BielKron (32 : 3 : 26), SarnUzn (– : – : 2), RejAp (1 : 1 : 5), HistRzym (‒ : – : 1), RejPos (‒ : 4 : 21), BiałKat (2 : ‒ : 3), KuczbKat (‒ : ‒ : 2), RejZwierc (4 : – : 3), BudBib (– : 14 : 28), CzechRozm (1 : – : 2), SkarJedn (– : – : 1), KochPs (– : – : 1), SkarŻyw (11 : ‒ : 17), StryjKron (1 : – : 2), CzechEp (‒ : ‒ : 3), NiemObr (‒ : – : 1), LatHar (1 : – : 1), KołakSzczęśl (– : – : 1), WujNT (‒ : ‒ : 8), SkarKaz (‒ : ‒ : 3), GosłCast (1 : – : –) SkarKazSej (2 : 1 : 1).

f- (294), ph- (68).

Oba a, jasne; o w farao i w przypadkach zależnych jasne, faraon z tekstów nie oznaczających ó.

Fleksja
sg pl
N farao, faraon faraonowie
G faraona
D faraonowi
A faraona faraony
I faraon(e)m faraonami
L faraonie
V farao

sg N farao (110), faraon (32). ◊ G faraona (96). ◊ D faraonowi (41). ◊ A faraona (44). ◊ I faraon(e)m (26). ◊ L faraonie (9). ◊ V farao (1). ◊ pl N faraonowie (2). ◊ A faraony (1). ◊ I faraonami (1).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI w.; poza tym XVIII w. w innym znaczeniu.

Tytuł władcy starożytnego Egiptu; pharao Vulg [pharao – własne imię królów egipckich. Vel ut quidam volunt, nomen dignitatis regum Aegyptiorum Mącz 297a] (363): Leop Is 19/11, Ez 32/31 [2 r.], 32; Thák w oney kráinie [Gerár] zwano krole/ iáko w Egipćie Fáráony. BibRadz I 11a marg, I 8b marg, 3.Reg 11/19, Ier 46/25 [2 r.], 47 arg; od tego miáſtá Fares byli rzecżeni krolowie Egipſcy Fáráonowie. BielKron 8v; Fáráon doſtoieńſtwo zową nie imię. BielKron 270, 8v, 91v, 266; Krolowie Egipſcy Pharaonámi według godnośći Krolewſkiey/ byli potym rzeczeni (marg) Pharao z Zydowſkiego rozumne ſie/ roſpraſzáiący odzieráiący (‒) StryjKron 11.

W połączeniu z imieniem (5): To mowi Pan/ Oto ia wydam Ffáraoná [!] Effree Krolá Egiptſkiego w ręce nieprzyiaćioł iego Leop Ier 44/30; Potym tráfiło ſie gdy Fáráo Nechao krol Egipſki walcżył przećiw krolowi Aſyriyſkiemu [...] Iozyaſz krol záſtąpił mu z woyſkiem BielKron 91, 8v; BudBib Ier 44/30, 46/2.

Wyrażenie: »farao krol (ejipski a. mciraimski)« = pharao rex Aegypti Vulg (11): Fáráo záś Krol Egyptſkiey [!]/ wyiáchał y dobył á wźiął miáſto Gázer Leop 3.Reg 9/16, Is 36/6; Synu człowieczy/ złomię rámię Faráoná Krolá Egiptſkiego BibRadz Ez 30/21, 2.Reg 18/21, Is 36/6, Ier 25/19, 46/17, Ez 30/22; Po tych záſię pánował Fárao krol BielKron 8v; Potym nábrawſzy z ſobą mężow z Páráná przyſzli do Micraimá do Fáráoná krolá Micraimſkiego/ y dał mu dom BudBib 3.Reg 11/18, Ier 25/19.
a. Faraon, który wziął do swego haremu Sarę żonę Abrahama (Gen 12) (10): RejJóz F7; Ale Pan trapił Fáráoná plagámi wielkiemi/ y dom iego/ dla Sárái żony Abrámowey. BibRadz Gen 12/17, Gen 12/18, 20; BielKron 11 [2 r.]; KuczbKat 350.
Wyrażenie: »farao krol (ejipski)« [szyk 2 : 1] (3): BielKron 11; Y ſkoro Egipſki krol Pháráo dowiedział ſię o ták piękney niewieśćie/ á iſz mężá niema: wziął ią/ y ſobie zá żonę mieć chćiał. SkarŻyw 283, 283.
b. Faraon, który wywyższył Józefa (Gen 40 – 47) (100): ſen krolewſky ieden ieſt/ á co bog ma vtzynitz vkazał Faraonowi. HistJóz B2, A4v, B, Bv, B2v, Cv (23); RejJóz K3, K7v, Q; Leop Gen 41/25, 37, 41, 44, 46, 55, 46/31; Potym Iozef przywiodł á ſtháwił Iakobá oycá ſwego przed Fáráonem/ gdźie Iakob przywitał Fáráoná.BibRadz Gen 47/7, Gen 40/2, 46/31, 33, 47 arg, 1 (14); BielKron 16v [2 r.], 17 [2 r.], 17v; RejZwierc [203], Aaa4; Y pożárły ony krowy ſzpetne ná poyrzenie y ſzcżupłe ćiáłem/ ſiedm krow pięknego poyrzenia á tłuſtych/ y ocknął ſię Fáráon. BudBib Gen 40/4, Gen 41/1, 7, 8, 9, 10 (20); SkarŻyw 349; Pokłonił ſię tedy Iákob Pátryárchá wierzchowi laſki/ ábo ſceptru Ioſephá ſyná ſwego [...] iż on był pierwſzym po Pháráonie pánem wſzytkiego Egiptu WujNT 777, Act 7/10, 13; SkarKazSej 660a.

W połączeniu z imieniem (1): Zá cżáſu Iozefá żydá gdy przyſzedł do Egiptu/ pánował w Egipcie krol Fárao Amázys BielKron 8v.

Wyrażenie: »krol farao« [szyk 18 : 3] (21): á potym krol Farao tę pannę tzyſtą tzyſtemu pánicowi Iozefowi dał zá żone HistJóz C, C; Krol Faraon chce widzieć teraz twą oſſobę RejJóz K6v, A4v, B8, K3, K7, L2, L6; GliczKsiąż C6; Leop Gen 41/46; BielKron 8v, 17 [2 r.], 18 [2 r.], 19; RejPos 149v,158; GosłCast 3; Pháráo krol nád bydłem niechćiał mieć páſterzow iedno dowćipnych SkarKazSej 662b.
c. Faraon, za którego panowania Mojżesz wyprowadził Żydow z Egiptu (Ex 2 – 14) (220): RejPs 201v, 203; SeklKat E; Iáko Pan możnie żydy wywiodł/ á Fáráon iż ſie vznáć nie chciał/ zátonął márnie ze wſzytkim woyſkiem ſwym. LubPs S marg, dd4, dd5 [2 r.], gg2v; GroicPorz h3; KrowObr 63; Ano maſz Fáráoná/ áno maſz Saulá/ [...] Choć w roſkoſzach po myſli długi cżás buiáli/ Ale márnie w godzinie obá gárdło dáli. RejWiz 131, 132v [2 r.]; Gdy Fáráo ſćiga Izráhelity/ á po ſuſſy w morze wſzedſſy ze wſzyſtkiemi ieznimi y z woży vtonął. Leop Ex 14 arg, Ex 2/15, 8/19, 9/1, 14/3, Rom 9/17 (21); Przeczże maćie zátwardzáć ſerce wáſze/ iáko ie byli zátwárdźili Egiptcyánie y Fárao? BibRadz 1.Reg 6/6, Ex 5/15, 6/1, I 308a marg, Eccli 16/14, 1.Mach 4/9 (26); Przykazał mu [Mojżeszowi] tedy Pan Bog áby ſzedł beſpiecżnie do Egiptu wywiodł lud iego z vdręcżenia wielkiego od Fáráoná/ á przywiodł gi do zyemie płynącey miod y mleko BielKron 28v, 29v, 30, 95v, 263v, 342 (35); SarnUzn D7v; Fáráo on zły krol y z woyſkiem ſwoim był potym ſrogiemi wodámi zátopiony RejAp 129, 33v, 52, 67v, 131v, 135; HistRzym 83; RejPos 27, 50, 56, 65, 74 (10); niekiedy Pan dopuſzcża zátwárdźiáłośći ſercá/ iáko Wáráonie [lege: w Faraonie] ieſt przykład BiałKat 28v, 78v, 93, 168v [2 r.]; KuczbKat 139; Izaſz nie wie gdzie bogacżá pyſznego pogrzebiono? ázaſz niewie co ſie Fáráonowi sſtáło? RejZwierc 53v, 9v, [203]v, 245, Bbbv; Lecż wtrąćił Fáráoná y rycerſtwo iego do morzá Szufſkiego/ bo ná wieki miłoſierdzie iego. BudBib Ps 135/15, Ex 2/15, 3/10, 11, 7/8, 11/8 (17); CzechRozm 103, 149; SkarJedn 329; KochPs 136; Y ſtárł ná ćiáſnym mieyſcu/ to ieſt/ ná mośćie Milwińſkim w Rzymie Máxencyuſzá: y iáko Pharaoná w Tybrze go vtopił SkarŻyw 396, 479, 480, 481, 489, 490 (21); StryjKron 125; CzechEp 366; LatHar 656; KołakSzczęśl C3; WujNT Rom 9/19, s. 556 marg, 557 [2 r.], Cccccc4; SkarKaz 517b; SkarKazSej 707a.

W połączeniu z imieniem (1): [lud żydowski] z niewoley przez Moizeſzá wywiodł od krolá Chrenchreſá Fáráoná BielKron 270.

W porównaniach (3): SkarŻyw 558; ſzátan przeklęty (ktory/ rad bárzo ná pierwſzy owoc y kwiát niewinnośći zmierza/ y iáko drugi Fáráo álbo Herod niewinnośći dźiećinney o zdrowie ſtoi) LatHar 2; wolność práwa ieſt nie tylo tyránnom iáki był Fáráon/ nie ſłużyć/ á od ich vćiśnienia wolnym być SkarKazSej 677b.

Wyrażenia: »okrutny farao« (2): lud ſwoy z mocy okrutnego Fáráoná wywieść racżył ſuchemi nogámi przez morze cżyrwone. LubPs P3; RejPos 103.

»zły (a niewierny) faraon« (3): Czo zá pomſtę wzyął zły á niewierny Fáráon LubPs Y2v marg, S marg, dd4 marg.

Wyrażenie: »krol (ejipski) farao« [szyk 11 : 10] (21) : MurzNT 121 marg; on thylko ſam nas wywiodł/ zdomu niewoley/ nie od krolá Pháráoná/ ále z mocy Dyabelſkiey y zwietznych ćiemnośći KrowObr 155v, 94; [Pan Izraelczykow] wywiodł [...] z ręki Fáráoná Krolá Egyptſkiego Leop 4.Reg 17/7; BibRadz Ex 6/11, 13; BielKron 30v, 46, 466; SarnUzn D; RejPos 2, 56, 103 [2 r.], 141 [2 r.]; SkarŻyw 478, 479; Iáko ná przykład/ vcżynił to Moiżeſz/ opiſuiąc niewołą [!] onę Eiptſką ćieleſną pod Krolem Fáráonem CzechEp 366; NiemObr 118; SkarKaz 386a.
Przen (12):
a) O diable (11): [Obaczże] Iákiego Fáráoná a ſnadź nie Fáráoná ále ſrogiego kátá cżártá ſprzećiwniká ſwego vſtáwicżnie nád ſobą maſz. RejPos 141, 2v, 141; We chrzcie/ Pháráoná ſmoká piekielnego vtapiamy: y po tey wodźie do inney wieczney kráiny przewoz ſzczęśliwy mamy. SkarKaz 516b.
Wyrażenia: »okrutny farao« (1): przez iego mękę á ſmierć okrutną/ będziem wyzwoleni z więzienia wiecżnego/ á od onego okrutnego Fáráoná/ to ieſt cżártá ſprzećiwniká náſzego RejPos 153.

»farao piekielny« (2): [Jezus] ſie miáł ſtać náſzym wybáwićielem z niewoley Fáráoná piekielnego CzechRozm 262; CzechEp 366.

»srogi farao« (3): przez kreẃ iego niewinną wykupieni ſą/ a wyięći z onego morderſtwá onego ſrogiego Fáráoná á ſprzećiwniká ich cżártá okrutnego. RejAp 129v; RejPos 103, 158.

b) Zły człowiek (1): Sumnięnie gromy kupcza. [...] Toc ſię ten clek baczycz niechcze Twarde ma Faraon ſercze. RejKup g4.

AK