Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: FOLWARK

Następne hasło: FOŁDROWAĆ »

FOLWARKOWY (20) ai

folwarkowy (19), wolwarkowy (1) LibMal.

Oba o oraz a jasne (w tym w a 1 r. błędne znakowanie).

Fleksja

sg
m	N	folwarkowy	f	N	folwarkowå
	G			G	folwarkowéj
	A			A	folwarkową

pl
N	subst	folwarkow(e)
G		folwarkowych
A	subst	folwarkow(e)

sg m N folwarkowy (7). ◊ f N folwarkowå (1). ◊ G folwarkowéj (1). ◊ A folwarkową (2). ◊ pl N subst folwarkow(e) (1). ◊ G folwarkowych (5). ◊ A subst folwarkow(e) (3).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII w.

Znaczenia

Przymiotnik od „folwark” ‘posiadłość ziemska’ (20)
- a. Należący do folwarku; będący w folwarku (10)
  - α. W funkcji rzeczownika: rządca, włodarz folwarku (1)
- b. Dotyczący folwarku (3)
- c. Należny z folwarku (2)

Przymiotnik od „folwark” ‘posiadłość ziemska’ (20): Praediatorius, Folwarkowy. Mącz 317c [idem Calep 832a]; Villaticus, Kmieći / wieyski / folwárkowy Mącz 496c; Ruralis ‒ Folwarkowi. Calep 933a, 832a, 1124a.

a. Należący do folwarku; będący w folwarku; colonicus, villaticus Mącz, Cn; villaris Mącz (10): czasczy pana yakubowe tak folwarku iako ludzy y rol folwarkovich y ląk y lassow maią miedzy sobą rosdzielicz napoly ZapWar 1548 nr 2668, 1548 nr 2668, 1553 nr 2685; Colonica ovis, Folwárkowa owcá. Mącz 60b; Villaris, idem quod villaticus, ut villares gallinae, Folwárkowe kokoſzy. Mącz 496d, 496c; áby to wypełniłá káżda Dworká co iey należy/ á co nápiſano v folwárkowych Dworek GostGosp 128, 36, 110.

α. W funkcji rzeczownika: rządca, włodarz folwarku; villicus Calep; actor in villa, antistes operarum, custos et villicus in orationibus et fructibus, factor, magister operarum, monitor, praediator, praesul agri, procurator villaticus, villico, villicus procurator Cn (1): Villicus – Vrzednik, folwarkowi, ſtaroſta, ſzafarz. Calep 1124a.

b. Dotyczący folwarku; praediatorius Cn (3): Okolo ſkod wolwarkowych summatim powyedzial przeſz 12 czwyerczien vſchithkiego pokradl 1 raſz pol strony myąſcha wyeprzowego kthore dal Rathaycze woycziechowey LibMal 1547/132v; bo ſie naydźie zá co inſzego pieniędzy/ ná folwárkowe wydatki/ zebráć. GostGosp 50; Kto ma ſwe kowale/ á z iego żelázá robią/ ták do dworſkich/ folwárkowych/ iáko y ſtáiennych potrzeb/ wielkiego doyźrzenia trzebá: bo to wielce krádną. GostGosp 164.

c. Należny z folwarku (2):

Wyrażenie: »folwarkowa dziesięcina« [szyk 1 : 1] (2): Kto folwárkową Dzieśięćinę wydziéra [De raptu Decimae praedialis JanStat 226]. SarnStat 184, 187.

Synonimy: a. α. dwornik, starosta, szafarz, urzędnik, włodarz.

Cf FOLWARCZNY