[zaloguj się]
[pdf]

GARDŁOWY (15) ai

gardłowy (14), garłowy (1) FalZioł.

a oraz o jasne.

Fleksja
sg
mNgardłowy fNgardłowå nN
Ggardłow(e)go G G
D D Dgardłow(e)mu
Agardłowy, gardłow(e)go A A
I Igardłową I
pl
N subst gardłow(e)
A subst gardłow(e)
inne formy
N a. A - gardłowy

sg m N gardłowy (4). ◊ G gardłow(e)go (2). ◊ A gardłowy (2), gardłow(e)go (1). ◊ N a. A gardłowy (1). ◊ f N gardłowå (1). ◊ I gardłową (1). ◊ n D gardłow(e)mu (1). ◊ pl N subst gardłow(e) (1). ◊ A subst gardłow(e) (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVIII w.

Przymiotnik od ”gardło” ‘część ciała ludzkiego lub zwierzęcego pomiędzy tułowiem a głową’; focaneus Cn (15): Bańki pod garłem, to ieſt pod brodą ſtawiane, ſą dobre na przeciw zębowemu boleniu/ y też garłowemu FalZioł V 60v; Iednák iż Omieniáłość też gárdłowa zawádá ieſt/ potrzebá też rády kniey. SienLek 82; Gárdłowy ból/ ſzukay Slinogórz. SienLek S2; Gárddłowe zołzy/ 1.82. SienLek S2; Drudzy lepak błáżeyki ony ſobie około gárdłá wieſzáli/ á ochrapieliny y ine gárdłowe niemocy ſobie tym lecżyli. RejPos 305; wkrotce pomſtę Bożą vznał: iſz ten ięzyk ktorym łáiáł świętemu/ ſtráćił: y gárdłową niemocą vmárł. SkarŻyw 414.

W charakterystycznych połączeniach: gardłowy (-a, -e) bol (bolenie) (2), niemoc (2), zawada, zołza.

Wyrażenie: »wrzod gardłowy« [szyk 5 : 3] (8): tym pozbędźieſz nie iedno śliniogorzá/ ále wſzelkiego gárdłowego wrzodu SienLek 81; Popioł z iáſtkołek palonych z miodem zmieſzawſzy/ gdy nim gárdło okłáda/ wſzelki wrzod gárdłowy zbiera y leczy. SienLek 81v, 80v, 82, 169v [2 r.], T, Aaaa.
Przen: Pijacki (1): Bachuſa gárdłowego bogá być mnimaſz/ iż piańſtwo na pirwſze wynáłazł. HistAl K.

Cf [GARDLI]

MM