[zaloguj się]
[pdf]

GĄSZCZ (15) sb m i f

m (10), f (1), m a. f (4); m SienLek (8); m:f FalZioł (2 : 1)

Fleksja
sg
N gąszcz
A gąszcz
I gąszcz(e)m
L gąszczu

sg N gąszcz (3). ◊ A gąszcz (7). ◊ I gąszcz(e)m (4). ◊ L gąszczu (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVIII w.

1. Ciało stałe zmieszane z płynem, substancja, papka, osad (8): Albo/ łáyno ćielęce w winie wárzyć/ y dáć ſye vſtać/ onę mu iuchę dáć pić/ á gąſzczem mu głowę okłádáć. SienLek 54; á gdy chceſz ſpáć iść/ weźmi tey iuchy w vſtá á tą charchay: á gąſzcz on ktory ſye na dnie vſtoi/ ná chuſtkę rozmáż/ a na onę chorą ſkroń przyłoż SienLek 76v; Weźmi náśienia koźiorożcowego/ náśienia lniánego/ náśienia czarney rożey [...]/ a wierć to z wodą miáłko/ pothyni on gąſzcz wyćiśni przez chuſtę/ á onym gąſzczem ma ſobie mázáć w łonie máćicę SienLek 113v, 63, 117v, 122, 176v.
2. Sos; ius crassum a. spissum Cn (5): Pożywanie y przyprawa iego [miętusa] będzie takowa/ dobri z pieprzem, z gąſzcżem z czebulnym FalZioł IV 43d; Albo gi [czosnek] wkładz do wody: przyſtaw że go do ognia aże wezwre/ też dopiero z niego gąſzcż cżyń do rib białych y twardych FalZioł IV 45d, IV 45d.

gąszcz z czego (2): A thak y inſze riby małe białe: tym obyczaiem niechay będą przyprawiane [...] Vcżyń na nie gąſzcż z piotruſzki, ale lepſza ieſt z ſczebule FalZioł IV 42b, IV 45d.

3. Gęste skupienie roślin, zarośla, krzaki cierniowe dumetum, dumus, spina, spinarum collectio BartBydg (2): Dumetum, spina vel spinarum collectio, gąscz BartBydg 45b, 45b.

Cf GĘSTOŚĆ, GĘSTWA, GĘSTWINA

HG