Fleksja
|
sg |
pl |
N |
akcyjå |
akcyj(e) |
G |
akcyjéj |
akcyj |
A |
akcyją |
akcyj(e) |
I |
akcyją |
|
L |
akcyjéj |
akcyjach |
inne |
(lat.) pl N - actiae
|
sg N akcyjå (10). ◊ G akcyjéj (6). ◊ A akcyją (19), ◊ I akcyją (1). ◊ L akcyjéj (5). ◊ pl N akcyj(e) (10) [w tym e caudata SarnStat (7)]. ◊ G akcyj (8). ◊ A akcyj(e) (8) [w tym e caudata SarnStat (7)]. ◊ L akcyjach (4). ◊ (lat.) pl N actiae (1).
praw. Spór sądowy, skarga;
actio, causa Cn [actio ‒ sprawa, czynienie, też rzecz, mowa, skarga, zelżenie drugiego Mącz 5d, sprawa, uczynek Calep] (72):
Ale tylko do thego yeſt [prokurator] pożytecżny/ że dobrze rzecż około ſądu ſpráwić/ wygráć ákcią/ álbo też vpusćić tráfi. GliczKsiąż N4v,
N3v;
GroicPorz r3,
t2v [2 r.];
Tákże gdy przyſzłá tego to Stároſty ákcia/ záwołał Woźny. Sláchethny pánie [...] ſtawaj do práwá GórnDworz Q5;
RejZwierc 70v,
90v,
100;
BielSat E;
PudłFr 13;
gdyby ſtáteczny w Státućie rozdźiał był actiy, która civilis, á ktora criminalis. GórnRozm H4,
F,
G,
G2,
G2v,
G3,
H2v;
Ale atoli się trafieło. ze actye za niego zaczęte az się na onych sądziech Vltimé Instantiae odprawiały. ActReg 22,
170 [2 r.],
171;
BielRozm 7,
33;
Phil L2;
pozywáią perſony niewinné/ y wyćiągáią Akcię/ któréby właſnie miáły bydź Ziemſkié Grodzkié/ álbo civiles rzeczoné ná Séym ábo zá Dworem przed oſobę náſzę SarnStat 147 [
idem 712];
wyſłuchawſzy Akciiéy powodowéy ſtrony SarnStat 159;
áby był [Cygan] pozwan od káżdégo/ kto iedno chce tákiému Akcią vczynić SarnStat 523,
105,
472,
712,
721,
809 (
30).
akcyja o co (6): starego siedliska. o ktore jdzie miedzy nimi actia ZapWar 1553 nr 2685; tedy áktcia o tákowé náſzćié/ należy onému ſzláchćicowi którego on ieſt dom SarnStat 1169, 120, 742, 801, 1177. Cf Szeregi.
W charakterystycznych połączeniach: akcyją intentować, limitować, odprawować, osądzić (3), ożywić, powlec (2), repetować, wyciągać (2), wygrać, zacząć (2), zagasić, zawieszać; akcyja intentowana (2), kwarciana.
Zwrot: »mieć akcyją [z kim]« (5): Kiedy ſię przytráfi iż kthory Sędzya álbo vrzędnik Ziemſki y Grodzki ma actią ſwoię v Sądu álbo vrzędu ſwego z ktorąkolwiek oſobą UstPraw Kv [idem SarnStat 559], K2; iáko Wacłáwek mieſzcżánin Krákowſki vcżynił. Miał ákcią wielką z Ráicy Krákowſkiemi/ gdzie mu ſzło o gárło GórnDworz R3v; SarnStat 459, 559.
Wyrażenia: »akcyja prawna«:
PRzed który to ſąd oſobá żadna/ [...] któraby Aktciiéy práwnéy nie miáłá/ chodźić nie ma. SarnStat 857.»akcyja sądowa«: Y dla tego dáleko tám mniey Actiy ſądowych/ niźli v was. GórnRozm F3.
Szeregi: »akcyja i kauza; kauza i akcyja« (
2 :
1):
ACtię y kauzy o Rozdźiał ábo pomiárę/ [...] któré bywáią záczęté ná rocéch poſpolitych źiemſkich/ máią bydź ſądzoné y kończoné SarnStat 1177,
1165 [2 r.].»sprawy i (albo) akcyje« (2): SPráwy álbo Aktcię Duchownych Pruſkich/ máią bydź ſądzoné tákowym ſpoſobem SarnStat 865, 801.