[zaloguj się]
[pdf]

GORKA (77) sb f

o pochylone, a jasne.

Fleksja
sg pl
N górka górki
G Górki Górk, górek
A górkę Górki
I Górką górkåmi
L Górce Górkach

sg N górka (15). ◊ G Górki (37). ◊ A górkę (2). ◊ I Górką (8) [w tym: -a (6)]. ◊ L Górce (4). ◊ pl N górki (3). ◊ G Górk ZapWar (3), górek (1) Mącz. ◊ A Górki (1). ◊ I górkåmi (2); -åmi (1), -(a)mi (1). ◊ L Górkach (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVIII – XIX w.

Dem. od „gora”:
1. Znaczna wyniosłość ziemi, wzniesienie terenu; monticulus Murm, Mącz, Calep, Cn; collis Mącz, Calag; colliculus, tumulus Calag; clivulus, glomeramen Calep; verrucula collis Cn (21): Murm 20; á to więcey ſie przydawa przy leſiech miedźi gorkami albo przy wodach. MiechGlab + 5; Ieſt tu pan Pácifikus wnet iedno przez gorkę RejWiz 67; Interiecta collibus prata, Są miedzy gorkami łąki. Mącz 162d; Verruca [...]. AEditior locus alicuius montis, Podnieyśieyſza górká yákiey góry/ górká ná górzę [!] pagorek. Mącz 485c, 59c, 97a, 228a, 231b, 245b; Gdy miſtrz Pruſki z náſzymi/ miał nie máłą ſporkę/ Y v Dobrzyniá mieć chćiał/ ku ſtocżeniu gorkę. BielSat H; Calag 72a; Glomeramen ‒ Gorka okrągła. Calep 458b, 207b, 672b.
Szereg: »pagorek albo gorka« (1): Collina aqua, Wodá z pagorków albo górek ciekąca. Mącz 59c.
a. Kopiec usypany zmarłemu; cippus Mącz (3): Mącz 54b; Przodek miáłá przed nimi Wándá moiá corká/ Nád ktorą ieſzcże ſtoi/ vſypána gorká. BielSat G4v [idem] BielSen 18.
b. Kopczyk graniczny (1): Grumus, Kupká roley álbo gorka podniosła ná roley. Mącz 150a.
2. Wypukłość, wybrzuszenie (1):
Szereg: »dołki, gorki« (1): iáko widziemy ná źiárnie pieprzu/ iż ná nim ſą dołki/ gorki wſzákże nic niewádzą iego okrągłośći. BielKron 263.
3. [Kopalnia:
Wyrażenie: »gorki kruszcowe«: A iż niedaleko tej stoli w lewą stronę górki kruszcowe były, w których dalej w ośmi łachtów kopać nie możono LustrKrak 52.]
4. n-loc; miejscowości (55):
»Gorka« (49): bill w Gorcze przesz nykthori czaſz LibMal 1544/87v; Theſch theraſz nyedawno futro Witha czecha krolikowe v olyeinyczky pod Gorka vkradl LibMal 1550/154, 1544/92v, 1545/98v, 108, 1546/ 112, 123v (12); BielKron 362.
Zestawienia w funkcji n-pers (36): Miedzy inſzymi o ktorychem myſlił Wielmożna pani dobrey pamięći pani Anna z Gorki Woiewodzina [...] zdała mi ſie być nagodnieyſza WróbŻołtGlab A2v, A3; LibMal 1554/ 190v; bo w niedzielę jednanie było pana kasztelana krzywieńskiego Zborowskiego z panem wojewodą brzeskiem Łukaszem z Gorki Diar 43; GliczKsiąż L6v; LubPs A2; Tákżeć ten zacny Hrábiá/ náſz Stáchnicżek z gorki RejZwierz 69v, aav, aa4v, bb3, 51v, 69 [2 r.]; OrzRozm Q3v; przy Vryelu z Gorki Biſkupie Poznańſkim BielKron 398, 313v, 408v, 413, 413v, 423v; áby nie był tákim proſtakiem / iáko ieden tu v dworu/ co pánu Grábi z Gorki Káſztellanowi Poznáń. chcze koniecżnie być podobien GórnDworz E6v; RejZwierc Av, A2; StryjWjaz A3v, B3v; Rycerſtwo Koronne y Pánowie Polſzcy Pan z Gorki/ y Leſniowolſki/ Iakob Secygniowſki/ y wiele inſzych pod Kraſnogrodek Moſkiewſki Zamek chodzili StryjKron 772, 622 [2 r.], 727; Staniſław Hrabia z Gorki Woyewodá Poznanſki [...] przeciwko onemu gwaltowi ſieopanowal PaprUp I; SarnStat 380, 383, 900, 1120, 1236 [2 r.].
»Gorki« (6): yakom ya nyeprzyyechal szdomvszwego szgork ZapWar 1514 nr 2154, 1514 nr 2154, 1546 nr 2582; LibMal 1544/90v; Poniżey Bonſag wieś ná práwym brzegu/ Támże y Gorki/ nie dáleko biegu KlonFlis Hv.
Zestawienie w. funkcji n-pers (1): yako ya tho vyem ysch slachathny pyothr szgork. ZapWar 1514 nr 2154.

Synonimi 1. pagorek.

Cf GORECZKA

ZCh