« Poprzednie hasło: [GRANOWITOŚĆ] | Następne hasło: 2. GRANOWITY » |
1. GRANOWITY (18) ai
a jasne; o prawdopodobnie jasne.
Fleksja
sg | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
m | N | granowity | f | N | granowitå | n | N | |
G | granowit(e)go | G | G | granowit(e)go | ||||
A | granowity | A | A | granowit(e) | ||||
I | granowitym | I | I | |||||
L | L | granowit(e)j | L | granowitym |
pl | ||
---|---|---|
N | subst | granowit(e) |
A | subst | granowit(e) |
sg m N granowity (4). ◊ G granowit(e)go (1). ◊ A granowity (3). ◊ I granowitym (1). ◊ f N granowitå (2). ◊ L granowit(e)j (1). ◊ n G granowit(e)go (1). ◊ A granowit(e) (1). ◊ L granowitym (1). ◊ pl N subst granowit(e) (1). ◊ A subst granowit(e) (2).
Sł stp, Cn brak, Linde XVI w.
Znaczenia
1. Mający wyraźne, wystające krawędzie; kanciasty (17): gałąſki nie ſą okrągłe ale nieiako granowite FalZioł I 113d; Roſkazał też Dawid zgromádzić przychodnie [...] y poſtánowił rzemięſłniki co rzeżą kámienie gránowite [ad cacdcndum lapidcs dolatos] ná budowánie domu Bożego. BudBib 1.Par 22/2; WyprPl Bv.
a. Czworokątny, kwadratowy; quadrangulus, quadratus, quadrus PolAnt (14): Będźie granowity [quadratum erit] we dwoię/ ná piądź długi y ſzeroki. BibRadz Ex 28/16; BielKron 34; (On lepak) páłac (miał) odrzwi gránowite [quadrangulus] BudBib Ez 41/21, Ex 30/2, 37/25.
α. O szyku wojskowym (9): Pieſzy/ ći mogą ſtać ćiáſno iáko potrzebá vkáże/ á to ſie rozumie o woyſku gránowitym ktore ſie na cżterzy gráni ſtánowi BielSpr 10; Ten Ordinek máły granowity z liter vcżyniony ná iednę Legią która wynośiłá ośm álbo dzieſięć tyſiąc ludźi/ rozumie ſie ná nawięcżſze woyſko BielSpr 19; Iezdni ktorzy ná przodku ſtoią/ máią ſthać w gránowithey ſpráwie/ pod miárą s pieſzymi na dłuż y ná ſzyrz BielSpr 33, 10, 22v, 23 [2 r.], 24v, 32v.
2. Zestawienia w funkcji nazw botanicznych:
»granowity groch« = Lathyrus sativus L. (Rost: cicer); ciecierzyca, prawdopodobnie fasola (1): kthory [chłop] gránowitym grochem czo gi po Láćinie Cicer zową z dáleká doſyć ćiſkáiąc/ ná koniec igły vtykał. GórnDworz M5v.
[»sitowie granowite«: śitowie gránowite SienHerb E2#v.]
Cf CZWOROGRANOWITY, GRANIASTY, [GRANIATY], GRANISTY, [GRANOWASTY], [GRANOWATY], [GRANOWISTY], TRZYGRANOWITY
HG