« Poprzednie hasło: 2. GRANOWITY | Następne hasło: [GRASOWAĆ] » |
GRAŃ (54) sb f
gråń. ◊ gran- (32), grån- (1); gran- : grån- Leop (1 : 1).
sg | pl | |
---|---|---|
N | gråń | |
G | grani | |
A | grani, granie | |
L | graniach |
sg N gråń (4). ◊ pl G grani (4). ◊ A grani (22), granie (22); -i PatKaz III (2), MiechGlab, BibRadz (2); -e FalZioł(2), Leop (2), WyprKr (7), Calep (4); -i : -e BielKron (4 : 1), Mącz (1 : 3), BielSpr (11 : 2), Strum (1 : 1); ~ -e (1), -(e) (21). ◊ L graniach (5); -ach (2), -(a)ch (3).
Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI – XVII w.
- 1. Krawędź, kant; róg (53)
- 2. Okres, czas (1)
»na pięć grani« =pięciokątny (1): á podwoie y odrzwie były ná pięć gráni [quinque laterum] BibRadz 3.Reg 6/31.
»na pięć grani« = na czterech rogach kwadratu i w jego środku (1): Przy páłacu był ſad piękny/ mnrem otocżony/ Kędyś poźrzał/ wſzytek ná pięć gráni vſádzony. KochZuz A2.
»na, we trzy grani(e); o trzech graniach; na kstałt trzech grani« = w trójkąt; trójkątny; triangulus Mącz, Calep; triangularis, triquetrum, trisulcus Calep (8 : 2; 5; 1): WOdny oſtrzyſz ieſt ciepły j ſuchy w wtorim ſłopniu/ á ieſt ziele na trzy granie roſtącze FalZioł I 29b, I 61a; Ieſt to miaſtho na trzy grani dwiema kątoma nad morzem, á trzecim ku polu leży MiechGlab 69; WyprKr 5v, 7 [2 r.], 12, 31v; Triangulus, Trzigránny albo trzikątny/ nieco zwłaſzcza o trzech kąciech álbo grániách. Triangulus ager, Rola ná xtałt trzech gráni leżąca. Mącz 463c, 366c; Spiculum ‒ Oſzcze [!] we trzi granie konczati. Calep 998b, 1082b [2 r], 1087b, 1088a.
»na trzy grani« = w podkowę (1): Trzi łóſzká álbo vsláne zedelki ná trzi gráni/ ták bywáły v ſtárych roſtáwiáne że trzy ſtrony ogradzáły/ czwarta wolna byłá/ w poſrzodku prożny plác ná którym ſtół ſtał Mącz 464c.
Synonim: 1. kąt.
Cf CZWOROGRAŃ
HG