[zaloguj się]
[pdf]

GROŹBA (82) sb f

-ź- (60), -z- (12), -ś- (4), -ż- (3), -ſ- (2), -ſz- (1).

o oraz a jasne.

Fleksja
sg pl
N groźba groźby
G groźby gróźb
D groźbåm
A groźbę groźby
I groźbą groźbami

sg N groźba (14). ◊ G groźby (6). ◊ A groźbę (7). ◊ I groźbą (12). ◊ pl N groźby (7). ◊ G gróźb (4); -ó- (3), -(o)- (1). ◊ D groźbåm (2). ◊ A groźby (9). ◊ I groźbami (21); -ami (19), -(a)mi (2).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.

1. Pogróżka, zapowiedź kary; minae Mącz, Calep, Cn; comminatio, eminatio, minatio Calep, Cn; denuntiatio Mącz; minaciae, intentus palmarum Cn (81): RejKup n4v; Diar 61; odłożywſzy ná ſtronę wſzyſtki ſſatáńſkie záſtrzały/ y iego grozby/ przykrymi y niezwytzáynymi ſlowy zowę Papieżá Rzymſkiego prawdziwym Antykryſtem KrowObr Cv, 131v; BibRadz Gen 20 arg, I 366a marg, Ier 42 arg, Iudith 8/11; Iż zacnych rycerzow nikth nieuſtráſzy groźbami/ áni vchodzi przez dáry/ albo obietnicą BielKron 315v, 89v [2 r.], 108, 210, 211v; KwiatKsiąż E4v; Mącz 222a, 254b, 390d, 439d; OrzQuin Z; BielSpr 46v; Ale wiedzćie o tym/ [...] żeć w oboim Teſtámenćie ieſt y pohámowánie z groźbą y z boiáźnią/ y náucżenie z miłośćią WujJud 79; WujJudConf 8v; RejPosWstaw [1103]; Krol w ſtráchu/ gdy do groźby drudzy áppelluią. StryjWjaz C2v; CzechRozm 178v; Ty z niebá pomoc mnie ześleſz/ á groźby Złych ludźi w śmiéch obróćiſz KochPs 83, 86; iſz z wielkimi grośbámi wołáć pocżęli: zábiy tę cżárnokśięznicę SkarŻyw 70, 487; ZapKościer 1582/30; NiemObr 5; przyſłuchay ſię iedno onym ſtráſznym groźbam/ onym przykrym a nieodmiennym dekretom Boſkim ná pijánice WerGośc 212, 213; Ná nas wierne służſza dufáć/ ná groźby ludzkie nic nie dbáć ArtKanc O, I20v, O; BielRozm 7; GórnRozm F; PaprUp L4; Calep 222b, 360a, 662b, 663a; A Száweł dycháiąc ieſzcze groźbámi y morderſtwem przećiw vczniom Páńſkim; przyſzedſzy do Arcykápłaná/ prośił v niego liſtow do Dámáſzku WujNT Act 9/1, Eph 6/9, Apoc 3 arg; A ieſliby iedná ſtroná drugą groźbámi iáwnémi ábo iákiémi gwałty od widzenia odegnáłá/ [.,.] przećiw tákowéy vrząd on ma zupełną moc poenas in Statuto Regni deſcriptas ſkazáć SarnStat 1163; SiebRozmyśl K3; SzarzRyt B [2 r.].

groźba przeciw komu (1): W tym Pſálmie opiſánie ſpraw Anthykryſtowych tudzież záoſtrzenie y groźbá przećiw niemu Leop Ps 51 arg.

groźba na kogo (1): I przywodzi tám ſtráſſliwą grozbę Boſką/ ná ty wſzyſtki/ kthorzy opuśćiwſzy ſlowo Boże/ trzymáią ſie mądrośći tego ſwiátá KrowObr 108v.

W połączeniach szeregowych (4): gdy nauką Nieumis/ niċ muſzys ſztuką. Dzwonkiem/ klą[t]wą/ viatikiem/ Grozba/ ſwarem/ wielkim krzykiem. RejKup 12v; KrowObr 242; KwiatKsiąż B2v; Gróźb Zydowſkich/ więźienia/ śmierći ſię nie boi. SiebRozmyśl K3v.

W charakterystycznych połączeniach: groźba Antykrystowa, boska (boża) (2), ciężka, jawna, ludzka (2), sroga (3), straszliwa (straszna) (3), surowa, wielka (4); groźby bać się (3), lękać się, strachać się, uść; do groźby apelować; groźbami się przeciwić; nie dbać na groźby; groźbami (groźbą) dychać, przymuszony, (u)straszyć (odstraszyć, ustraszon) (6).

Szeregi: »fuk i groźba« (1): goſpodarz [...] pocżął pirwey pięknemi ſłowy prośić/ á potym fukiem y groźbą/ áby mu poſłuſzną byłá GórnDworz Bbv.

»gniew, (i) groźba« (3): KromRozm I H; wśćiągni gniew zmień groźby. GrabowSet Q3, S4.

»(ani) groźba i (ani) namowa« [szyk 1 : 1] (2): á ták odwiodł groźbą ſwą y namową kſiędzá Papieſkiego y Ormiáńſkiego od ich wiáry. CzechRozm 67v; NiemObr 15.

»groźba i odpowiadanie« (1): Skąd miérźiączká Górnych Ludźi przećiwko nam ſye mnoży: groźby y odpowiádánia/ iednośći Korony polſkiéy przećiwné, OrzQuin B2.

»(ani, już, naprzod, pierwej, podczas, to) prośba, (i, albo i, ani, już, (a) potym, a podczas, to) groźba« (12): RejKup d6; KromRozm III I8, P5v; BielKron 212; pocżęłá przywodzić młodzieńcá iuż prośbámi iuż groźbámi y bićiem/ áby tę táiemnicę powiedział. HistRzym 72; RejPos 30, 68v; CzechRozm 68; SkarJedn 263; SkarŻyw 68; GórnRozm Dv; GosłCast 27.

»groźba i przeklinanie« (1): A gdy cżcyono przed Krolem Deuteronomium/ rozdárł ná ſobie odzyenie/ ſłyſząc wielką groźbę y przeklinánie ná ty ktorzy przeſtępowáli zakon boży BielKron 90v.

»groźba, (a(l)bo) (prze)strach« (3): GrzegŚm 12; nie damy ſie odſtráſzyć żadnemi groźbámi álbo przeſtráchy przeſládownikow RejPosWstaw [1434]; KlonWor 81.

»upominanie i groźba« (1): Abowiem ſthąd przychodzi/ że y dzyatki [...] vpominánia s ſłowá Bożego y groźby nie lekce ſobie poważáć będą RejPosWstaw [412]v.

2. Niebezpieczeństwo, zagrożenie [czego] (1): Przez naczinie ſmierci rozumie ſie grozba ſmierci wieczney. WróbŻołt C5v.

Synonim: 1. odpowiadanie.

Cf GROZA, GROŻENIE

KW