[zaloguj się]
[pdf]

GRZESZĄCY (72) part praes act

e jasne.

Fleksja
sg
mNgrzeszący
Ggrzesząc(e)go
Dgrzesząc(e)mu
Agrzesząc(e)go
Igrzeszącym
pl
N m pers grzeszący
subst grzesząc(e)
G grzeszących
D grzeszącym
A m pers grzesząc(e)
I m grzeszącymi, grzesząc(e)mi
L grzeszących

sg m N grzeszący (8). ◊ G grzesząc(e)go (5). ◊ D grzesząc(e)mu (10); -ęmu (1) SkarŻyw, -(e)mu (9). ◊ A grzesząc(e)go (6). ◊ I grzeszącym (2). ◊ pl N m pers grzeszący (4). subst grzesząc(e) (1). ◊ G grzeszących (7). ◊ D grzeszącym (13). ◊ A m pers grzesząc(e) (9). ◊ I m grzeszącymi (3) SkarŻyw, WujNT (2), grzesząc(e)mi (3) BudNT (2), ArtKanc. ◊ L grzeszących (1).

Sł stp brak, Cn s.v. bezgrzeszny, Linde XVII – XVIII w. s.v. grzeszyć.

Przekraczający przykazania boże lub kościelne; peccans Mącz (72): Michále Swięty tobie ieſth daná naprzednieyſza moc od Bogá/ ábyś grzeſzące zbawił duſze. KrowObr 174; BibRadz Is 1/4; Mącz 285c; WujNT Rom 2 arg, Xxxxx3v; iż ſie nikt w grzechu nie rodźi: przetoż krzeſt niepotrzebny tylko doroſłym przez śię grzeſzącym PowodPr 35; SkarKazSej 706b.

grzeszący przeciw komu (2): Vczy odpuſzczáć brátu przećiw nam grzeſzącemu. WujNT przedm 36, Matth 18 arg.

Wyrażenia: »grzeszący grzech; grzechem grzeszący« (1; 1): iſz więtſzą Pan Bog łáſkę cżyni profeſſowánemu zakonnikowi/ gdy zgrzeſzywſzy pokutuie/ á niſzłi [!] temu ktory profeſſyey y śłubow [!] cżynić niechćiał/ y więtſzą niſzli świeckiemu/ tákimże grzechem grzeſzącęmu. SkarŻyw 338; Owſzem grzech/ áby ſię grzechem pokazał/ ſpráwił mi śmierć przez ono dobre: áby ſię ſtał nádergrzeſzącym grzechem [ut fiat supra modum peccans peccatum] przez ono przykazánie. WujNT Rom 7/13.

»jawnie grzeszący« (2): Y chce áby nie mieli ſpołecznośći z Chrześćijány iáwnie grzeſzącymi. WujNT l.Cor 5 arg, s. 589.

»grzeszący ludzie, człowiek« [szyk 2 : 2] (2 : 2): KrowObr 65; Cźłowieká [!] złoſliwego grzeſzącego [peccantum virum] vplećie ſidło / á ſpráwiedliwy będzie tho chwalił Leop Prov; 29/6; BudBib Eccli 15/12; ArtKanc P20.

»z niewiadomości, nie z wiadomości grzeszący« (1 : 1): Saulowi tylko z niewiádomośći grzeſzącemu/ á Chriſtuſá ſłucháiącemu dobra zoſtáłá otuchá CzechEp 62, 62.

Szereg: »grzeszny a grzeszący« (1): chcąc mu to pokázáć/ á w nim záś wſzyſtkim inſzym narodom to znáć dáć/ iż był zły y grzeſzny á náder práwie grzeſzący CzechRozm 94.
α. W funkcji rzeczownika (51): TarDuch B3; KrowObr C4v; Wſtydałem ſie wſzech vcżynkow moich/ wiedząc że nie przepuſzcżaſz grzeſzącemu. Leop Iob 9/28, Eccli 21/10, 11, 27/14; BibRadz 4.Esdr 15/24; BielKron 80v; Vpornie grzeſzący á niedbaiący/ nie ma miłoſierdzya. RejPos 180 marg; WujJud 105; BudNT przedm b3 [2 r.]; CzechRozm 115v marg, *3; ModrzBaz 70; SkarJedn 67; Bo grzech iáwny widzim/ ále pokáiánia grzeſzącego y prętkiey odmiány ktorą mu Pán Bog dáć może ná ſercu iego/ widzieć niemożem. SkarŻyw 100, 79, 172, 173 [3 r.], 581; CzechEp 29 [2 r.]; NiemObr 38; ReszList 149; LatHar + + + 2, 560; Iż po krzćie grzeſzący mogą być przez pokutę vzdrowieni/ ále nie przez krzeſt odnowieni. WujNT 762, 539 marg, 627, 649, 1.Tim 5 arg, 20 (13); SkarKaz 161a, 348a.

grzeszący w czym (2): Grzeſzący w iednym, iáko ieſt winien wſzytkiego. WujNT 789 marg [idem] Yyyyy4.

W charakterystycznych połączeniach: grzeszący umyślnie, upornie; grzeszącego pokajanie, pokuta, złość; grzeszącego karać (3), strofować, upominać; grzeszącemu odpuścić (przepuścić) (4).

W połączeniu szeregowym (1): Izaſz ty niewieſz? iż zakon Boży/ nieieſt ſpráwiedliwemu poſtáwiony/ ále nieſpráwiedliwym/ y niepoſluſznym/ y niepobożnym/ y grzeſzącym/ niewſtydliwym/ y niebogoboynym/ morderzom oycow/ y mátek KrowObr 227v.

Wyrażenia: »z niewiadomości, z wiadomości grzeszący« (1 : 1): zmiłuy ſię á day w błędźie tákim vpámiętánie: y odpuść z niewiádomośći grzeſzącym CzechEp 78; WujNT Luc 12 arg.

»grzeszący nie na śmierć« (1): Ieſliby kto widźiał brátá ſwego á on grzeſzy grzechem ktory nie ieſt ná śmierć/ proſić będźie/ y da mu żywot/ grzeſzącym (mowię) nie ná śmierć/ ieſtći grzech ná śmierć (marg) Grzech na śmierć ieſt grzech przećiw Duchowi Swiętemu choć wſzelaki grzech ieſt śmiertelny (‒)/ nie mowię ábyś zań proſił. BibRadz 1.Ioann 5/16.

Szereg: »błądzący albo grzeszący« (1): Rozlicżnie błądzącego/ álbo grzeſzącego/ cżęſto y rozmáićie od błędow y grzechow odwodził LatHar 674.
a. Niezgodny z przykazaniem bożym [przeciw komu] (1): áby tákowych mow vſzcżypliwych á nieprzyſtoynych przed ſobą hárdźie wſpomináć/ á miedzy ludem rozśiewać niedopuſzcżał/ przeto iż ſą nikcżemne/ niepotrzebne/ vſzcżypliwe/ przećiwko Bogu y przećiwko ludźiam grzeſzące [in Deum et in homines impiae] ModrzBaz 20.

Cf GRZESZNIK, GRZESZNY, GRZESZYĆ

HG