[zaloguj się]
[pdf]

GRZYWA (21) sb f

f (20), m (1) [n-pers].

Fleksja
sg pl
N grzywa
G grzywy
A grzywę
L grzywie grzywach

sg N grzywa (8). ◊ G grzywy (2). ◊ A grzywę (8). ◊ L grzywie (2). ◊ pl L grzywach (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.

1. Długie włosy rosnące na głowie i szyi zwierząt; iuba BartBydg, Mącz, Cn; capronae Mącz, Cn; coma BartBydg; seta Mącz; iubae Calep (19): BartBydg 77b; wnet ſzwárclowego Wyrzuć/ bo zmienił grzywę/ iuż ſie tu nie godzi/ Rácżże kupić inſzego/ ten niech w bronie chodzi. RejWiz 57v, 92; RejZwierz 81v; śierzć ná nim [na jednorożcu] ćiſáwa/ głowá Ielenia/ ſzyiá krotka/ grzywá rzadka BielKron 264, 122v; Tricae equine, Koſy w grziwách v koni. Mącz 464b, 37b, 176a [3 r.]; Ktory koń ma wiélką grzywę y twárdą/ ten rychło tłuśćieie SienLek 186v, 187v, 189v; Calep 567a; CzahTr L2v.
Wyrażenie: »końska grzywa« = equina, seta Mącz (2): Hircipite dicuntur homines qui duros pilos habent, Którzy mayą łep yáko końską grzywę. Mącz 156d, 107b.
W przen (1): W Koło koniá/ dwie rybie przed ſobą ſye chronią: A temu grzywy śięga Wodnik práwą dłonią. KochPhaen 11.
2. Zestawienie w funkcji nazwy botanicznej: »końska grzywa« = prawdopodobnie Equisetum arvense L. (Rost); koński ogon, skrzyp; (cf Cn: Przęsłka ziele, strzępeczka, kotcze ogonki – equisetum, [...] equisetis, equiselis; Mącz też: Equisetum, Herba, [...] Kotczi ogón; być może Mączyński mylnie rozróżnił oba synonimiczne terminy) (1): Equiselis, Herba, Końska grziwá. Mącz 107c.
3. n-pers (1):
Zestawienie (1): O Stá. Grzywie posle do Parcewá. PudłFr 11.

Cf BIAŁOGRZYWY, CZARNOGRZYWY, ZŁOTOGRZYWY

KW