[zaloguj się]
[pdf]

HAŁUN (102) sb m

hałun (90), ałun (11), ałon (1); hałun Mymer1, Murm, RejWiz (2), BielKron (3), Mącz, SienLek (29), BudBib, Calep; hałun : ałun : ałon FalZioł (45 : 10 : 1), Oczko (6 : 1 : ‒).

a jasne; tekst nie oznacza ó.

Fleksja
sg
N hałun
G hałunu
A hałun
I hałun(e)m

sg N hałun (16). ◊ G hałunu (56). ◊ A hałun (12). ◊ I hałun(e)m (18).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVIII w.

Nazwa ogólna nieorganicznych uwodnionych soli podwójnych, powstałych z połączenia siarczanu glinu, żelaza lub chromu z siarczanem metali alkalicznych lub z siarczanem amonu; alumen Murm, Mymer1, Mącz, Calep, Cn; chalcitis, stypteria, trichitis Cn (102): Alumen. Alaun ader alant. Háłun. Murm 124; Mymer1 5v; Proch z hałunu poſipany na cancer: złe á zagniłe mięſo wyſuſza FalZioł III 35d; Popioł bywa kładzion w miaſto hałunu ku farbowaniu ſukna. FalZioł IV 52c, I 116a, II 18c, V 78, 92, 115 (41); gorá Etná/ [...] pełná Siarki/ Sáletry/ Háłunu BielKron 276v, 454v, 461v; Mącz 7b; Weźmi ſádłá pśiego z háłunem SienLek 107; Wodźie záś ſłuży háłun/ wilgość iey śćiągáiąc SienLek V4, 48v, 63v, 75v, 116, V3v (26); BudBib Ier 2/22; ważąc [błoto] do tąd aż wodá wywre/ tedy to co ná dnie zoſtánie/ śiárkę/ háłun/ ſól/ álbo máteryą któréy tám nawięcéy/ ná oko pokaże Oczko 11; do śiárczánych [wód] ieſli áłunu troſzkę [...] przydamy/ [...] bárzo dobrze będźie. Oczko 16v, 4v [2 r.], 11, 18, 21; Calep 57b.
Zestawienie: »hałun (s)palony« [szyk 16 : 2] (18): ALun wziąć ſpalić gi potim na ten palony Ałun nalać cżyſthey wody á dać thak ſtać przez kielo dni FalZioł II 3b, II 20c, V 80v, 92v, 99v, 101 (15); pothym mu záſypuy palonym háłunem áż ſye mu zgoi. SienLek 175, 132v, 166.
W przen (2): A to wſzytko ſwawola márna nam ſpráwuie/ Ktora dziwne przyſmáki wſzędzye nam cukruie. Ale wierz mi byś bacżył/ potráwáć s pyołynem/ A ná wirzch potrzęſiona gryſzpánem z háłunem. RejWiz 65v, 79.

KN