[zaloguj się]
[pdf]

INFUŁA (46) sb f

-f- (42), -ff- (2).

Fleksja
sg pl
N infuła infuły
G infuły infuł
A infułę infuły
I infułą infułami
L infułåch

sg N infuła (7). ◊ G infuły (5). ◊ A infułę (14). ◊ I infułą (3). ◊ pl N infuły (3). ◊ G infuł (1). ◊ A infuły (9). ◊ I infułami (1). ◊ L infułåch (3); -åch KrowObr (2), -ach BielSen.

Sł stp, Cn notuje, Linde bez cytatu.

1. Nakrycie głowy dostojnika kościelnego używane przy stroju uroczystym, mitra biskupia; infuła Mącz, Calep, Cn; tiara summi pontificis Cn (45): RejKup c6, t2v, t8, bb3v, bb7; I nie to ieft Biſkup/ co w Infułach Perłowych w Adámáſſkach/ w Hátłaſiech y w Rokietach chodzi. KrowObr 126v; Ieſztze teſz tzapkę rogátą álbo kłobuk/ ktory wy Infułą zowiećie/ áby byłá Swięta/ tymi ſlowy żegnaćie. KrowObr 129; Infułá Biſkupa Papieſkiego. KrowObr 130v marg, 127, 129v, 130, 130v [2 r.], 241, Rr2v, Rr4v; Infula Biskupia czapká którey we mſzy vżywáyą/ Infułá. Mącz 170b, 170b; RejWiz 82v; tho mowi Pan Bog: Odeḿ Infułę/ zdeyḿ Koronę [aufer cidarim, tolle coronam; Odéymi czapkę/ weźmi koronę J. Wujek, Biblia..., Kraków 1599]: zaż nie tá ieſt kthora poniżonego powyſzſſyłá/ á wyſokiego poniżyłá? Leop Ez 21/26, Lev 8/9; RejZwierz aa3v, 13, 104; ku ſpiewániu Ewángieliey/ y Biſkupi Infuły ſwe z głow ſeymuią BielKron 329v, 354v; RejAp 79v, 116v; StryjWjaz D4v; z wielką pokorą/ Infułę Papieſką/ pierśćień y ſzátę z ſiebie zeymuiąc/ Papieſtwo ſpuśćił [Calestynus]/ y wnet do ich nog/ iáko im iuſz poddány on pokorny Piotr przypadał. SkarŻyw 473, 462, 491; BielSen 8; Calep 535a; KochProp 11; Ołtarze naydźieſz v Páwłá S. y owſzem w náuce Chryſtá Páná náſzego. okrom rozlicżnych o nich hiſtoryi y świádectw. Alby y Biſkupie infuły v Euzebiuſzá hiſtoryká ſtárodawnego. LatHar 78.
Szeregi: »infuła albo kłobuk« (1): Idzćie á w Infuły álbo kłobuki ſie perłowe przybierayćie? KrowObr 129v.

»tiara albo infuła« (1): Thyárá álbo Cyáris álbo Infułá. BielKron 34v marg.

Przen (7):
a) Godność biskupia, urząd biskupa (6): Nie zárzući ſtaroſtwá żadny ni infuły. Tákże inych vrzędow co ſwiátem władáią RejWiz 76v; RejAp Ff6; Prot Bv; Ani ia dbam o pompę/ áni o Infuły/ Vczćiwé wychowánié/ to moie tytuły. KochMarsz 154; RejPos Ooo6; Widźiałem ludzkié ſtáránia/ Prożna praca fráſowánia: Nie trwáłéy władze tytuły/ Wśi/ Korony/ y Infuły. KochMRot B3v.
b) Dostojnik kościelny (1): Biſkup ten był coś zácżął/ s ſtany duchownemi/ Niechciał ſie z nimi zgadzáć/ s plotkámi Rzymſkiemi. Dziś niewiem Kurwáturá/ co z Infułą rádzą/ Bo ty pánie y z Bogiem/ ſnádnie rády zwádzą. RejZwierz 60.
2. Wstęgi zwisające z tyłu mitry biskupiej [tylko w pl] (1): Tiara ‒ Kapeliuſz mewiaſt [!] Perchich [!], nostris, korona byskupia zinfułami. Calep 1067b.

Synonimy: 1. kłobuk, tiara.

TZ